กระทรวงอว.มอบรางวัลเกียรติยศ Science Communication Award 2025” ให้กับองค์กรและบุคลากรที่มีผลงานโดดเด่น -ทุ่มเทให้กับงานด้านการสื่อสารวิทยาศาสตร์ “ในงานมหกรรมวิทย์ ปี’68
วันที่ 14 สิงหาคม ศ.ดร. ศุภชัย ปทุมนากุล ปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เป็นประธานในงาน THAILAND SCIENCE COMMUNICATION AWARDS AND NETWORK 2025 โดยมี นายวิเชียร สุขสร้อย เลขานุการรัฐมนตรี รมว.อว. นายสุวรงค์ วงษ์ศิริ รักษาการแทนผู้อำนวยการองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) หรือ NSM และผู้บริหารหน่วยงานเครือข่ายสื่อสารวิทยาศาสตร์ เข้าร่วม พร้อมมอบรางวัล Science Communication Award 2025 ในงานมหกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ปี 2568 หรือ NST Fair 2025 ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์
กิจกรรมมอบรางวัล Science Communication Award 2025 ด้านการสื่อสารวิทยาศาสตร์ประเทศไทยนั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อเชิดชูเกียรติองค์กร บุคลากร และผลงานที่มีความโดดเด่นและทุ่มเทให้กับงานด้านการสื่อสารวิทยาศาสตร์ จนเป็นที่ประจักษ์ต่อสาธารณชน โดยมีพิจารณามอบรางวัลการสื่อสารวิทยาศาสตร์ดีเด่น แบ่งเป็น 4 ประเภท ประกอบด้วย รางวัลเกียรติยศด้านการสื่อสารวิทยาศาสตร์ ได้แก่ 1.ศาสตราจารย์ ดร.ไพรัช ธัชยพงษ์ ประธานมูลนิธิสารสนเทศตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ผู้ส่งเสริมเยาวชนและนักวิจัยให้มีส่วนร่วมกับเวทีนานาชาติในงานวิจัยขั้นสูง และส่งเสริมการเผยแพร่ข้อมูลเพื่อสร้างแรงบันดาลใจสู่สาธารณะ
2.ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.ยงยุทธ ยุทธวงศ์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี นักวิทยาศาสตร์ดีเด่น ผู้ส่งเสริมการสื่อสารวิทยาศาสตร์สู่สังคม พัฒนาความร่วมมือเชิงนโยบายและเป็นต้นแบบนักวิจัยผู้ให้ความสำคัญและส่งเสริมการสื่อสารวิทยาศาสตร์เพื่อประชาชน
3.รองศาสตราจารย์ ดร.กำจัด มงคลกุล อดีตนายกสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย ผู้นำเสนอกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในการเสนอให้คณะรัฐมนตรีกำหนดวันวิทยาศาสตร์ขึ้น และจัดกิจกรรมต่าง ๆ ในช่วงเวลาดังกล่าว เพื่อสร้างความตื่นตัวด้านวิทยาศาสตร์แก่ประชาชน และเยาวชน
รางวัลนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ดีเด่นได้แก่1.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ รองคณบดีคณะประมงมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 2.ดร.นำชัย ชีววิวรรธน์ ผู้อำนวยการฝ่ายเผยแพร่วิทยาศาสตร์ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ 3.ดร.แทนไท ประเสริฐกุล ประธานภาคีนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ 4. ดร.ศรัณย์ โปษยะจินดา อดีตผอ.สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ 5.นายกรทอง วิริยะเศวตกุล Content Creator สายอวกาศ
รางวัลองค์กรสื่อสารวิทยาศาสตร์ดีเด่น ได้แก่ 1. สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) 2. สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ 3. องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย 4.สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ
รางวัลผลงานสื่อสารวิทยาศาสตร์ดีเด่น ได้แก่ 1. รายการ The Secret Sauce 2. รายการ ดูให้รู้ - Dohiru รู้ให้ลึกเรื่องญี่ปุ่น 3. Facebook Page : วิทย์สนุกรอบตัว 4. รายการ ความ (ไม่) รู้รอบตัว 5. YouTube Channel : KongGreenGreen เรื่องขยะ จังหวะสนุก
ด้านศาสตราจารย์ ดร. ไพรัช ธัชยพงษ์ ผู้บุกเบิกการจัดตั้งสถาบันวิจัยระดับชาติด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หนึ่งในผู้ได้รับรางวัลเกียรติยศด้านการสื่อสารวิทยาศาสตร์ กล่าวว่า การสื่อสารเรื่องของวิทยาศาสตร์ให้คนเข้าใจอาจจะไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ปัจจุบันสื่อสมัยใหม่ มีพัฒนาการก็ดีขึ้นกว่าสมัยก่อนมาก โดยเฉพาะสื่อโซเชียลมีเดียต่าง ๆ มีหลายช่องทางให้เลือกดู เช่น ถ้าเราอยากรู้เรื่องควอนตัม และพอมีความรู้อยู่บ้าง การไปค้นหาข้อมูลเพิ่มดูจากยูทูปมีให้เลือกดูหลากหลายมาก สามารถทำให้เราเข้าใจวิทยาศาสตร์เพิ่มมากขึ้นได้
“ดังนั้น การสื่อสารในเรื่องของวิทยาศาสตร์จึงมีสองด้าน ทั้งในส่วนของคนที่สื่อออกไป และคนที่รับฟัง คนที่ฟังก็ต้องมีความพยายามด้วย แม้เราจะอยากพูดให้เข้าใจง่าย แต่บางทีการสื่ออะไรที่ง่ายออกไปก็ไม่เกิดความรู้ จึงต้องสื่อสารอย่างกลาง ๆ เพื่อให้การสื่อสารออกไปเกิดความเข้าใจ แล้วได้ความรู้ด้วย” ศ.ดร.ไพรัช กล่าวและว่า สุดท้ายแล้วสิ่งที่ทำให้เรื่องของวิทยาศาสตร์น่าสนใจมากขึ้น คือ ต้องไปดูข้อเท็จจริง เห็นของจริงจากคนทำจริง เพื่อเด็กจะได้เข้าใจว่า นักวิทยาศาสตร์ไทยทำอะไร การเป็นนักวิทยาศาสตร์ จึงต้องคิดถึงสังคมและประชาชน ที่สำคัญต้องช่วยลดช่องว่างในสังคม
ดร.แทนไท ประเสริฐกุล นักสื่อสารวิทยาศาสตร์ หนึ่งในผู้ได้รับรางวัล กล่าวถึงความสำคัญของการสื่อสารด้านวิทยาศาสตร์ว่า มีความสำคัญกับมวลมนุษย์ชาติ ทั้งปัญหาโลกร้อน พลังงานทางเลือกจะมาจากไหน เรื่องโรคระบาด หรือมีตัวอย่างความไม่เข้าใจเรื่องวิทยาศาสตร์ที่สหรัฐฯ ที่มีการตัดงบประมาณการผลิตวัคซีน หรือแม้แต่การมอนิเตอร์เรื่องคอร์บอนไดออกไซด์ นี่คือความเข้าใจเรื่องวิทยาศาสตร์ ที่ไปเกี่ยวข้องกับหลายวงการมาก รวมไปถึงการบริหารประเทศด้วย
“หลายคนอาจมองว่า วิทยาศาสตร์เป็นเรื่องที่ซีเรียส เด็กต้องเรียนวิทยาศาสตร์กันแบบจริงจัง เพื่อไปประกอบอาชีพหมอ เป็นวิศวกร เป็นนักวิจัย ส่วนตัวมองว่า วิทยาศาสตร์ก็มีมุมที่ว๊าว น่าสนุก จึงอยากนำมาบอกเล่า ให้คนฟัง คนอ่านร่วมติดตามด้วยความตื่นเต้น จึงใช้เวลาในการเขียน งานแปลเรื่องเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ รวมถึงการจัดการรายการวิทยาศาสตร์เพื่อให้ความรู้ ชวนสังคมมาเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบให้ความสนุกสนาน”
ทั้งนี้ ผู้สนใจสามารถมาเยี่ยมชมกิจกรรมภายในงาน “มหกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ประจำปี 2568” (NST Fair 2025) ได้ตั้งแต่วันนี้ – 17 สิงหาคม นี้ ณ ฮอลล์ 5-6 ชั้น LG ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ กรุงเทพฯ