สถ. แจง "ปฏิทินวิธีการงบประมาณของ อปท." ภายหลังมีการเลือกตั้งท้องถิ่น ไปแล้วเกือบทุกระดับ เปิดขั้นตอนให้อำนาจ "ผู้บริหารท้องถิ่น - สภาท้องถิ่นชุดใหม่" เริ่มใช้ เป็นแนวทางปฏิบัติตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. 2569 เป็นต้นไป ขีดเส้นภายใน 15 ส.ค. ผู้บริหารท้องถิ่น ที่ชนะเลือกตั้ง ต้องเสนอ "ร่างงบประมาณรายจ่าย" ต่อประธานสภาท้องถิ่น เข้าที่ประชุม 31 ส.ค. หากผ่านสามวาระ ให้เสนอ ผู้ว่าราชการจังหวัด หรือนายอําเภอ อนุมัติภายใน 20 ก.ย. และ ผู้บริหารท้องถิ่นประกาศใช้ข้อบัญญัติ/เทศบัญญัติ ให้ทัน 30 ก.ย.นี้
วันนี้ (13 พ.ค.2568) มีรายงานจากกระทรวงมหาดไทย เปิดเผยถึงความคืบหน้า วิธีการการทำงบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ภายหลังมีการเลือกตั้งท้องถิ่น ไปแล้วเกือบทุกระดับ และเพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. 2569
ล่าสุด นายนฤชา โฆษาศิวิไลซ์ อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เวียนหนังสือถึงผู้ว่าราชการจังหวัด ทุกจังหวัด แจ้งปฏิทินวิธีการงบประมาณของ อปท.
ภายหลัง กระทรวงมหาดไทยได้ออกระเบียบฯ ว่าด้วยวิธีการงบประมาณขอองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2563 ใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 26 พ.ย. 2563
โดยยกเลิกระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยวิธีการงบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2541 และที่แก้ไขเพิ่มเติมและได้มีการปรับปรุงระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการจัดทํางบประมาณรายจ่ายประจําปีของ อปท.
ทั้งนี้ ปฏิทินวิธีการงบประมาณของ อปท. ตั้งแต่ขั้นตอนการจัดเตรียมงบประมาณ ระหว่าง พ.ค - มิ.ย. 2568 จะมีผู้รับผิดชอบ ประกอบด้วย ผู้บริหารท้องถิ่น คณะกรรมการสนับสนุนการจัดทําแผนพัฒนาท้องถิ่น คณะกรรมการพัฒนาท้องถิ่น และสภาท้องถิ่น เฉพาะกรณี องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.)
ให้ดำเนินการการเปลี่ยนแปลง การแก้ไขแผนพัฒนาท้องถิ่น ให้สอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์จังหวัด กลุ่มจังหวัด/ภาค ยุทธศาสตร์ชาติ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ นโยบายแห่งรัฐฯ หรือตามที่กระทรวงมหาดไทยกําหนด
ให้นําแผนพัฒนาหมู่บ้าน มาบรรจุในแผนพัฒนาท้องถิ่น เฉพาะปีงบประมาณรายจ่ายสําหรับ อบต. - นักพัฒนาชุมชน และเทศบาลที่มีกํานัน - ผู้ใหญ่บ้าน
นําแผนชุมชนมาบรรจุในแผนพัฒนาท้องถิ่นเฉพาะปีงบประมาณรายจ่าย สําหรับเทศบาลที่มีกรรมการชุมชน
ขั้นตอนนี้ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วย วิธีการงบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2563 ข้อ 22 และระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการจัดทําแผนพัฒนาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2548 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ข้อ 25
สำหรับการประมาณการรายรับ- รายจ่าย โดยจัดทําเป็น งบประมาณ (งป.) ให้เจ้าหน้าที่งบประมาณเรียกหน่วยงานต่าง ๆ เสนอประมาณการรายรับ - รายจ่ายจริงของปีงบประมาณที่ผ่านมา
ขั้นตอนนี้ ตามตามระเบียบฯ วิธีการงบประมาณฯ ข้อ 8 วรรคแรก มีปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หัวหน้าหน่วยงานทุกสํานัก/กอง นักวิเคราะห์นโยบายและแผนหรือผู้ได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบ จัดทําร่างงบประมาณรายจ่ายประจําปี รับผิดชอบ
รวมถึง เร่งดำเนินการวิเคราะห์งบประมาณและการจ่ายเงิน ระหว่าง มิ.ย. - ก.ค. 2568 ของหน่วยงานต่าง ๆ ให้วิเคราะห์งบประมาณรายรับ -รายจ่าย ในขั้นต้นและจัดเตรียมเอกสารประกอบเพื่อจัดทําเป็นร่างงบประมาณรายจ่ายเสนอต่อเจ้าหน้าที่งบประมาณ ตามระเบียบฯ วิธีการงบประมาณฯ ข้อ 8 วรรคสอง และ ข้อ 22
ขณะระหว่าง ก.ค. - ก่อน 15 ส.ค. 2568 ในขั้นตอนการเสนอให้ผู้บริหารท้องถิ่น พิจารณาร่างฯ ร่วมกับปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และหัวหน้าหน่วยงานที่รับผิดชอบ ตามระเบียบฯ วิธีการงบประมาณฯ ข้อ 23
"ผู้บริหารท้องถิ่น ที่ผ่านการเลือกตั้ง จะพิจารณา ร่างงบประมาณรายจ่าย โดยการตั้งงบประมาณรายรับ - รายจ่าย ให้คํานึงถึงอํานาจหน้าที่ตามที่กฎหมายกําหนดและสถานะทางการคลัง ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น"
นอกจากนั้น ภายใน 15 ส.ค. 2568 บริหารท้องถิ่น ที่ผ่านการเลือกตั้ง จะต้องดำเนินการเสนอร่างงบประมาณรายจ่าย ต่อประธานสภาท้องถิ่น สภาท้องถิ่น
"ในกรณีที่ผู้บริหารท้องถิ่นพิจารณาแล้ว เห็นว่าไม่สามารถนําร่างงบประมาณรายจ่ายประจําปี เสนอต่อสภาท้องถิ่น ได้ทันภายในวันที่ 25 ส.ค. 2568 ให้ผู้บริหารท้องถิ่นรายงานให้สภาท้องถิ่นทราบ โดยถือปฏิบัติตามข้อ 24 ของระเบียบฯ วิธีการงบประมาณฯ"
นอกจากนี้ เมื่อเข้าสู่ขั้นตอน การพิจารณางบประมาณรายจ่าย คาดว่า ภายใน 31 ส.ค. 2568 (หรือกรณีขอขยาย เวลาต่อสภาท้องถิ่น) ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยข้อบังคับการประชุมสภาท้องถิ่น พ.ศ. 2547 และที่แก้ไข เพิ่มเติม ข้อ 45 วรรคสาม
"หาก สภาท้องถิ่น พิจารณาร่างงบประมาณรายจ่าย หรือ สภาท้องถิ่น ไม่สามารถพิจารณาเห็นชอบ 3 วาระรวดเดียวได้ ตามขั้นตอนคณะกรรมการแปรญัตติ"
ส่วนขั้นตอน การอนุมัติงบประมาณรายจ่าย คาดว่า ภายในวันที่ 20 ก.ย. 2568 ให้ ผู้ว่าราชการจังหวัด หรือนายอําเภอ พิจารณาอนุมัติเห็นชอบร่างงบประมาณรายจ่าย
โดยให้ เจ้าหน้าที่สํานักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัด หรือท้องถิ่นอําเภอ เป็นผู้ดําเนินการตรวจสอบ/รับรองแบบตรวจ ตง.ด ก่อนเสนอ ผู้ว่าราชการจังหวัด/นายอำเภอ แล้วแต่กรณี
คาดว่า ภายในวันที่ 30 ก.ย. 2568 จะเข้าสู่ขั้นตอน ผู้บริหารท้องถิ่นประกาศใช้ข้อบัญญัติ/เทศบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจําปี และปิดประกาศให้ประชาชนทราบ ตามระเบียบฯ วิธีการงบประมาณฯ ข้อ 32 และ 38
ให้จัดส่งสําเนางบประมาณรายจ่ายประจําปีไปยังผู้ว่าราชการจังหวัด/นายอําเภอ เพื่อทราบ ภายในระยะเวลาไม่เกิน 15 วัน นับแต่วันสิ้นสุดการประกาศ จัดทําร่างงบประมาณรายจ่ายประจําปีโดยเปิดเผยเพื่อให้ประชาชนทราบ
ท้ายสุด ตลอดปีงบประมาณ ในขั้นตอนการบริหารงบประมาณ ทั้งการจัดเก็บรายได้ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้องรับรายได้ครบทุกประเภท จัดทําสถิติ รายงานตามไตรมาส
การควบคุมงบประมาณ ให้ดําเนินการควบคุมงบประมาณรายจ่ายและเงินนอกงบประมาณให้เป็นไปตามแผนงาน กฎหมาย ระเบียบ และหนังสือ ผู้บริหารท้องถิ่น สั่งการกระทรวงมหาดไทย ที่เกี่ยวข้อง
รวมถึง ขั้นตอน การโอนงบประมาณรายจ่ายหรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงงบประมาณรายรับ - งบประมาณรายจ่าย ขั้นตอนการก่อหนี้ผูกพันงบประมาณ
การจัดหางบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมกรณีมีเงินรายได้ที่มิได้ตั้งรับไว้ในประมาณการรายรับ หรือมีเงินรายได้ที่เกินยอดรวมทั้งสิ้นของประมาณการ (แล้วแต่กรณี)
ขั้นตอน การเบิกจ่ายเงิน การประเมินผล โดยมี ผู้บริหารท้องถิ่น/สภาท้องถิ่น และปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รับผิดชอบ.