มหาดไทย ย้ำ “ชื่อ/ตราสัญลักษณ์” ประจำ 77 จังหวัด ต้องขออนุญาต ตามกฎหมายเครื่องหมายราชการ ฉบับ 80 ปีที่แล้ว ย้ำกรณี “สมาคมหรือมูลนิธิ” ขอใช้ อยู่ในอำนาจ “ผู้ว่าราชการจังหวัด” ในฐานะนายทะเบียนสมาคมในจังหวัดก่อน
วันนี้ (11 ก.พ.) มีรายงานจากกระทรวงมหาดไทย เปิดเผยว่า เมื่อเร็วๆ นี้ กระทรวงมหาดไทย เวียนแจ้งยังไปถึงฝ่ายปกครอง และผู้ว่าราชการจังหวัด ทัวประเทศ ย้ำถึงการอนุญาตให้องค์กรทั่วไป เพื่อประกอบการจัดตั้งสมาคมหรือมูลนิธิ “ใช้ชื่อจังหวัดและเครื่องหมายราชการของจังหวัด”
หลังจังหวัด แจ้งว่า มีการร้องขอจากประชาชนและภาคเอกชนในการขออนุญาตใช้ชื่อจังหวัดและเครื่องหมายราชการของจังหวัด เพื่อประกอบการจัดตั้งสมาคมหรือมูลนิธิ
มีข้อหารือว่า เพื่อให้การปฏิบัติในเรื่องดังกล่าวเป็นไปด้วยความถูกต้อง กรณีของ “ชื่อจังหวัด” ผู้ใดเป็นผู้มีอํานาจอนุญาตให้บุคคล / หน่วยงานที่ขอใช้ และอนุญาตตาม ระเบียบ กฎหมายฉบับใด
ส่วนกรณีของ “เครื่องหมายราชการของจังหวัด (ตราสัญลักษณ์ประจําจังหวัด)” ผู้ใดเป็นผู้มีอํานาจ อนุญาตให้บุคคล / หน่วยงานที่ขอใช้ และอนุญาตตามระเบียบ กฎหมายฉบับใด
กระทรวงมหาดไทย หารือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแล้ว มีความเห็น ดังนี้ การขออนุญาตใช้ชื่อจังหวัดประกอบชื่อสมาคมหรือมูลนิธิ สมาคมและมูลนิธิ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 79 มาตรา 80 มาตรา 112 และมาตรา 113
กําหนดให้สมาคมและมูลนิธิ ต้องกําหนดให้มีชื่อประกอบคําว่า “สมาคมและมูลนิธิ” ไว้ในข้อบังคับของสมาคมและมูลนิธิ
“โดยให้นายทะเบียนสมาคมหรือนายทะเบียน มูลนิธิแล้วแต่กรณีเป็นผู้พิจารณาขณะยื่นคําขอจดทะเบียนจัดตั้งสมาคมหรือมูลนิธิ ว่าไม่ขัดต่อกฎหมาย หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือไม่เป็นภยันตรายต่อความสงบสุขของประชาชนหรือความมั่นคงของรัฐ”
ตามกฎกระทรวงว่าด้วยการจดทะเบียนมูลนิธิ การดําเนินกิจการ และการทะเบียนมูลนิธิ พ.ศ. 2545 ข้อ 4 (3)
“กําหนดว่า ในกรณีที่ใช้ชื่อส่วนราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือนิติบุคคลใด เป็นของมูลนิธิหรือประกอบชื่อมูลนิธิ ผู้ขอจัดตั้งมูลนิธิต้องยื่นหนังสืออนุญาต ให้ใช้ชื่อจากหน่วยงานหรือ นิติบุคคลนั้นๆ มาพร้อมกับคําขอจดทะเบียนตามข้อ 3 กฎกระทรวงนี้ด้วย”
ดังนั้น มูลนิธิใดมีความประสงค์จะใช้ชื่อ จังหวัดประกอบเป็นชื่อมูลนิธิจึงต้องกระทําตามกฎกระทรวงดังกล่าว ซึ่ง “ผู้ว่าราชการจังหวัด” มีอํานาจ อนุญาตในการใช้ชื่อจังหวัดได้ตามมาตรา 54 แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534
ในส่วนของสมาคมนั้น ไม่มีกฎกระทรวงบัญญัติในเรื่องชื่อไว้ จึงเป็นไปตามที่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ กําหนดไว้โดย “เป็นอํานาจของนายทะเบียน” ที่พิจารณาว่าใช้ได้หรือไม่
ซึ่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศแต่งตั้งให้ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นนายทะเบียนสมาคมในจังหวัด ตาม ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การแต่งตั้งนายทะเบียนสมาคม ลงวันที่ 15 กันยายน 2557
การขออนุญาตใช้เครื่องหมายราชการของจังหวัด ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482 มาตรา 6 กําหนดว่า ห้ามมิให้ บุคคลใดใช้เครื่องหมายราชการ เว้นแต่หน่วยราชการที่กําหนดเครื่องหมายนั้นจะได้อนุญาต
ดังนั้น การอนุญาตให้ใช้เครื่องหมายราชการของจังหวัด จึงเป็นอํานาจของจังหวัด โดยผู้ว่าราชการจังหวัด ตาม พระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482 มาตรา 6 ประกอบพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 มาตรา 52 และมาตรา 54
ทั้งนี้ พระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482 ยังกำหนดในมาตรา 7 ห้ามมิให้ผู้ใดปลอมหรือเลียนเครื่องหมายราชการไม่ว่าจะทำเป็นสีใดหรือทำด้วยวิธีใดๆ หรือทำให้ปรากฏที่วัตถุหรือสินค้าใดๆ ก็ตาม
มาตรา 8 ผู้ใดฝ่าฝืนบทบัญญัติแห่งมาตรา 6 หรือมาตรา 7 มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี และปรับไม่เกินสองพันบาท
มาตรา 9 เครื่องหมายหรือสังหาริมทรัพย์ที่มีเครื่องหมายฝ่าฝืนต่อบทแห่งพระราชบัญญัตินี้ ให้ริบเสียทั้งสิ้น ไม่ว่าเป็นของๆ ผู้กระทำผิดหรือมิใช่ และไม่ให้ถือเอาเหตุที่คำพิพากษาว่า ผู้หนึ่งผู้ใดกระทำความผิดในคดีนั้นหรือไม่ผิดเป็นประมาณในการที่จะสั่งให้ริบทรัพย์ที่ว่ามานี้