เมืองไทย 360 องศา
ในที่สุดก็ถือว่าเริ่ม “นับถอยหลัง” ยุบพรรคก้าวไกลอย่างเต็มรูปแบบแล้ว หลังจากที่ศาลรัฐธรรมนูญรับคำร้องไว้พิจารณาและให้พรรคก้าวไกลยื่นคำชี้แจงภายใน 15 วัน ทำให้มองเห็นทันทีโอกาส “ไม่รอด” มากกว่ารอด ไม่ว่าบรรดาแกนนำพรรคจะมีความมั่นใจและประกาศพร้อมสู้เต็มที่ก็ตาม
เอกสารข่าวสำนักงานตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแจ้งเมื่อวันที่ 3 เมษายน ระบุว่า ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญประชุมปรึกษาในคดีที่กรณีที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) โดยนายทะเบียนพรรคการเมือง ยื่นคำร้องกรณีมีหลักฐานอันควรเชื่อว่าพรรคก้าวไกล (ก.ก.) มีพฤติการณ์กระทำการล้มล้างการปกครองระบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และเข้าลักษณะกระทำการอันอาจเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข อันเป็นเหตุแห่งการยุบพรรคตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 มาตรา 92 วรรคหนึ่ง (1) และ (2)
ซึ่งข้อเท็จจริงปรากฏตามคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญที่ 3/2567 จึงขอให้ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรคก้าวไกล เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของบุคคลผู้เป็นคณะกรรมการบริหารพรรค และห้ามมิให้ผู้ซึ่งดำรงตำแหน่งคณะกรรมการบริหารพรรคผู้ถูกร้อง และถูกเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง ไปจดทะเบียนพรรคการเมืองขึ้นใหม่ หรือเป็นกรรมการบริหารพรรคการเมือง หรือมีส่วนร่วมในการจัดตั้งพรรคการเมืองขึ้นใหม่ภายในกำหนด 10 ปี นับแต่วันที่ศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งยุบพรรคตามพระราชบัญญัติประกอบและธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 มาตรา 92 วรรคสอง และมาตรา 94 วรรคสอง
ทั้งนี้ ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาโดยการอภิปรายแล้วเห็นว่าเป็นกรณีที่ผู้ร้องมีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่าพรรคผู้ถูกร้องกระทำการตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 มาตรา 92 วรรคหนึ่ง (1) และ (2) ศาลรัฐธรรมนูญจะมีคำสั่งรับคำร้องนี้ไว้พิจารณาวินิจฉัยตามพระราชบัญญัติประกอบและธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2561 มาตรา 7 (13) ประกอบ พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 มาตรา 92 วรรคหนึ่ง แจ้งให้ผู้ร้องทราบ และส่งสำเนาคำร้องให้พรรคผู้ถูกร้อง ยื่นคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาต่อศาลรัฐธรรมนูญ ภายใน 15 วัน นับแต่วันที่ได้รับสำเนาคำร้องตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณา พ.ศ.2561 มาตรา 54
ด้าน นายชัยธวัช ตุลาธน สส.บัญชีรายชื่อ และหัวหน้าพรรคก้าวไกล กล่าวภายหลังที่ศาลรัฐธรรมนูญ ให้เวลา 15 วัน หลังรับคำร้องจากคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ยื่นขอยุบพรรคก้าวไกล กรณีมีหลักฐานอันควรเชื่อว่า เป็นการกระทำที่เข้าข่ายการล้มล้างการปกครอง ว่าได้ดูข่าวในระหว่างที่อยู่ในห้องประชุม ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญก็ให้เวลา 15 วัน ในการชี้แจงแก้ข้อกล่าวหา ซึ่งเป็นกระบวนการปกติ ที่เริ่มต้นหลังจากการที่ศาลรัฐธรรมนูญรับคำร้อง ก็เปิดโอกาสให้ผู้ที่ถูกกล่าวหาได้ยื่นชี้แจงแก้ข้อกล่าวหา
นายชัยธวัช กล่าวต่อว่า จริงๆ เราได้เตรียมการมาพอสมควรก่อนหน้านี้แล้ว ในเรื่องของการเตรียมชี้แจงแก้ข้อกล่าวหา ดังนั้น เมื่อเราได้รับเรื่องอย่างเป็นทางการจากศาลธรรมนูญแล้ว ทางฝ่ายกฎหมายของพรรค รวมถึงแกนนำพรรคที่เกี่ยวข้องจะต้องทำเอกสารให้ดีที่สุด หากดูจากระยะเวลา คงเป็นช่วงหลังสงกรานต์ เราคงจะถือโอกาสนี้ในระยะเวลาใกล้เคียงกันแถลงต่อสู้คดีต่อสาธารณะด้วย ไม่ใช่แค่ยื่นต่อสู้ในศาลอย่างเดียว ส่วนในการชี้แจงนั้น ขอรอแถลงทีเดียว เนื่องจากเป็นเรื่องของกฎหมาย แง่มุมของกฎหมายที่ต้องต่อสู้กัน ซึ่งไม่ได้กระทบต่อการทำงานของพรรคก้าวไกล ทุกอย่างต้องเดินหน้า โดยหลังจากที่อภิปราย ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 152 เสร็จ เราจะมีประชุมใหญ่สามัญประจำปีของพรรค ในวันเสาร์ที่จะถึงนี้ ซึ่งเป็นการประชุมที่ต้องทำทุกปีอยู่แล้ว ซึ่งคงจะเป็นโอกาสที่เราจะได้พูดคุยกับสมาชิกพรรค ทั้งที่เป็น สส. และเป็นตัวแทนของสมาชิกพรรคทั่วประเทศ
นายชัยธวัช กล่าวด้วยว่า ตอนนี้เดินหน้าสู้คดีอย่างเต็มที่ อย่าเพิ่งไปสรุปว่าคดีนี้ ผลจะเป็นอย่างไร เราเห็นว่ายังมีข้อโต้แย้งในทางกฎหมายอยู่ ประกอบกับข้อเท็จจริงที่จะมาเป็นเหตุผลในเรื่องของกฎหมายด้วย ทั้งนี้ ถึงศาลรัฐธรรมนูญจะวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญมาตรา 49 สั่งให้การกระทำที่ศาลรัฐธรรมนูญเห็นว่า พวกเรากระทำการล้มล้างการปกครอง พร้อมสั่งยุติการการกระทำนั้น และแม้ว่าจะสั่งไปแล้ว แต่ไม่ได้หมายความว่า เมื่อมีการร้องให้มีการยุบพรรคตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (พ.ร.ป.) ว่าด้วยพรรคการเมือง มาตรา 92 จะต้องดำเนินการตัดสิน ว่า ข้อเท็จจริงเพียงพอแล้ว และตัดสินยุบพรรคโดยอัตโนมัติ มันยังมีแง่มุมทางกฎหมายและข้อเท็จจริงที่จะต้องต่อสู้กันอยู่ ซึ่งเราเห็นว่าศาลมีดุลยพินิจที่จะพิจารณา
เมื่อศาลรัฐธรรมนูญระบุในหนังสือที่ให้ส่งคำชี้แจงภายใน 15 วันดังกล่าว โดยใช้คำว่า “ผู้ร้องมีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่าพรรคผู้ถูกร้องกระทำการตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง” พ.ศ.2560 มาตรา 92 วรรคหนึ่ง (1) และ (2) ศาลรัฐธรรมนูญจะมีคำสั่งรับคำร้องนี้ไว้พิจารณาวินิจฉัยตามพระราชบัญญัติประกอบและธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2561 มาตรา 7 (13) ประกอบ พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 มาตรา 92 วรรคหนึ่ง
สรุปก็คือ “มีหลักฐานอันเชื่อได้ว่าทำผิดตามคำร้อง” แต่ก็ยังให้โอกาสในการชี้แจงตามข้อกล่าวหาภายใน 15 วัน นับตั้งแต่วันรับคำร้อง ดังนั้นหากพิจารณาตามนี้ก็ต้องถือว่ากระบวนการ “เริ่มนับหนึ่ง” หรือหากมองอีกมุมหนึ่งก็คือ “เริ่มนับถอยหลัง” สำหรับการวินิจฉัย “ยุบพรรคก้าวไกล”
ขณะเดียวกันยังเชื่อว่ากระบวนการพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญในกรณีดังกล่าวก็คงใช้เวลาไม่นาน โดยประมาณกันว่าไม่น่าจะเกิน 1-2 เดือนนับจากนี้ เพราะเป็นประเด็นข้อกฎหมาย สามารถวินิจฉัยได้เร็วกว่ากรณีอื่นที่ต้องใช้การไต่สวนนาน อย่างไรก็ดีอีกด้านหนึ่งก็ยังเชื่อว่าทางฝั่งพรรคก้าวไกลก็น่าจะรู้ชะตากรรมดีอยู่แล้ว และคงมีการหาทางออกเอาไว้ล่วงหน้าแล้ว แบบให้เสียหายน้อยที่สุด
โดยก่อนหน้านี้ นายธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ประธานคณะก้าวหน้า ซึ่งหลายคนเข้าใจว่าเป็น “เจ้าของพรรค” ตัวจริง ก็เคยพูดในทำนองทำใจไว้แล้วว่าคงถูกยุบแน่ ขณะเดียวกันก็มีรายงานว่าได้มีการเตรียมพรรคสำรองเอาไว้เรียบร้อยแล้ว และจากคำพูดล่าสุดของ นายชัยธวัช ตุลาธน หัวหน้าพรรคก้าวไกล ที่ระบุว่าหลังสงกรานต์จะมีการประชุมสามัญประจำปีของพรรคในวันเสาร์ที่ 6 เมษายนนี้ ทำให้ต้องจับตามองว่า จะมีการเปลี่ยนแปลงคณะกรรมการชุดปัจจุบันมากน้อยแค่ไหน รวมไปถึงการลาออกของ ส.ส.บัญชีรายชื่อ เป็นกรรมการบริหารพรรคชุดเดิมที่อยู่ในข่ายต้องถูกตัดสิทธิ์การเมืองให้เลื่อนลำดับขึ้นมาเพื่อรักษาสัดส่วนของ ส.ส.ของพรรคคงเดิมเอาไว้
ดังนั้นแม้ว่าหลายคนไม่อยากให้มีการยุบพรรคการเมือง โดยเห็นว่าน่าจะลงโทษเฉพาะแค่กรรมการบริหารพรรคเท่านั้น อย่างไรก็ตามเมื่อกฎหมายกำกับเอาไว้แบบนี้มันก็ต้องเดินตามอยู่แล้ว เอาเป็นว่าสำหรับพรรคก้าวไกลในเวลานี้ถือว่านับถอยหลังแล้ว และน่าจะรอดยาก เนื่องจากเป็นผลต่อเนื่องมาจากความผิดในกรณีล้มล้างการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และเข้าข่ายการเป็นปฏิปักษ์ต่อการต่อการปกครองฯ ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญได้เคยมีมติเป็นเอกฉันท์มาแล้ว !!