สถ.ยกหลักสิทธิมนุษยชนสากล-ข้อกฎหมายมหาดไทย ชี้ อปท.ทั่วประเทศ สามารถเปิดให้ “ผู้ป่วยเอดส์ที่ต้องโทษจำคุก” ลงทะเบียนรับเบี้ยยังชีพได้ รายละ 500 บาท/เดือน หลัง อปท.บางแห่งปฏิเสธ อ้างไม่อยู่ในหลักกกณฑ์ที่ขอลงทะเบียน
วันนี้ (27 ก.พ.) มีรายงานจากกระทรวงมหาดไทยว่า เมื่อเร็วๆ นี้ กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น (สถ.) เวียนหนังสือแจ้งแนวทางปฏิบัติการขอรับเงินสงเคราะห์เพื่อการยังชีพของผู้ป่วยเอดส์ที่ต้องโทษจำคุก ถึงผู้ว่าราขการจังหวัดทุกจังหวัดทั่วประเทศ ภายหลังมีข้อหารือจากจังหวัดแห่งหนึ่งถึงการขอรับเงินเบี้ยยังชีพฯ จากองค์การปกครองสว่นท้องถิ่น (อปท.)
กรณีดังกล่าว เรือนจำกลางได้ขอให้เทศบาลพิจารณาตรวจสอบและลงทะเบียนให้แก่ผู้ต้องขังที่อยู่ในเรือนจำกลาง ซี่งป่วยเป็นโรคเอดส์ (ตามแบบใบแสดงความเห็นของแพทย์ ท้ายประกาศกระทรวงการคลัง) และมีความประสงค์ขอรับเงินเบี้ยยังชีพผู้ป่วยเอดส์จาก อปท. โดยพิจารณาจากระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการจ่ายเงินสงเคราะห์เพื่อการยังชีพของ อปท.พ.ศ. 2558 และหนังสือกระทรวงมหาดไทย ด่วนที่สุด ลงวันที่ 20 พ.ค. 2551 โดย อปท.ดังกล่าวมีความเห็นว่า ไม่สามารถรับลงทะเบียน และจ่ายเบี้ยยังชีพผู้ป่วยเอดส์ให้กับผู้ป่วยเอดส์รายดังกล่าวได้"
อย่างไรก็ตาม สถ.ได้พิจารณาแล้วเห็นว่า ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 48 กำหนดให้ภูมิสำเนาของผู้ที่ถูกจำคุกตามคำพิพากษาถึงที่สุดของศาลหรือตามคำสั่งโดยขอบด้วยกฎหมาย ได้แก่ เรือนจำหรือทัณฑสถานที่ถูกจำคุกอยู่ จนกว่าจะได้รับการปล่อยตัว และระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการจ่ายเงินสงเคราะห์เพื่อการยังชีพของ อปท. พ.ศ. 2548 ข้อ 6 กำหนดให้ผู้มีสิทธิจะได้รับเงินสงเคราะห์ผู้ป่วยเอดส์ต้องมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตพื้นที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และมีรายได้ ไม่เพียงพอแก่การยังชีพ หรือถูกทอดทิ้ง หรือขาดผู้อุปการะเลี้ยงดู หรือไม่สามารถประกอบอาชีพเลี้ยงตนเองได้
ประกอบกับกระทรวงมหาดไทยได้มีหนังสือแจ้งแนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับการรับเงินเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ กรณีผู้สูงอายุต้องโทษจำคุก ว่าพิจารณาจากกฎกระทรวงมหาดไทย ออกตามความในมาตรา 48 แห่งพระราชบัญญัติราชทัณฑ์ พุทธศักราช 2479 ส่วนที่ 6 การอนามัยและการสุขาภิบาล หมวด 2 อนามัยของผู้ต้องขัง ข้อ 70 กำหนดให้จ่ายเครื่องนุ่งห่มหลับนอนแก่นักโทษเด็ดขาดตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด
หมวด 3 การรักษาพยาบาล ข้อ 72 กำหนดให้เรือนจำทุกแห่งจัดให้มีสถานพยาบาลเพื่อเป็นการรักษาพยาบาล ผู้ต้องขังที่ป่วย หมวด 4 การเลี้ยงอาหารข้อ 77 กำหนดให้ผู้ต้องขังได้รับประทานอาหารอย่างน้อย 2 มื้อ คือ เช้าและเย็น ถือเป็นการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังตามหลักปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน เรื่อง กำหนดมาตรฐานขั้นตํ่าสำหรับการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังไม่ถือเป็นการได้รับสวัสดิการหรือสิทธิประโยชน์อื่นใดจากหน่วยงานของรัฐ จึงมีสิทธิได้รับเงินเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ
“ดังนั้น ผู้ป่วยเอดส์ที่ต้องโทษจำคุกในเรือนจำจึงมีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือผู้ป่วยเอดส์เช่นเดียวกัน โดย อปท.ต้องตรวจสอบสภาพผู้ต้องโทษจำคุกให้ได้ข้อเท็จจริง ที่มีความชัดเจนก่อนว่ามีคุณสมบัติ ตามข้อ 10 ของระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการจ่ายเงินสงเคราะห์เพื่อการยังชีพของ อปท. พ.ศ. 2548 หากปรากฏว่าผู้ต้องโทษจำคุกก่อนเข้าเรือนจำมีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือผู้ป่วยเอดส์ ขณะอยู่ในเรือนจำก็มีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือผู้ป่วยเอดส์ตามเดิม”
ทั้งนี้ เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับการขอรับเงินสงเคราะห์เพื่อการยังชีพของผู้ป่วยเอดส์ ที่ต้องโทษจำคุก ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการจ่ายเงินสงเคราะห์เพื่อการยังชีพของ อปท.พ.ศ. 2548
โดยผู้ป่วยเอดส์ที่ต้องโทษจำคุกสามารถลงทะเบียนรับเบี้ยยังชีพจะได้เบี้ยยังชีพคนละ 500 บาท/เดือน