รองศาสตราจารย์ เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์จุฬาฯ โพสต์ไขข้อสงสัยสำคัญ ยืนยันว่า "เสื้อเกราะกันกระสุน" มีอายุการใช้งานจำกัด และไม่ได้ใช้ได้ตลอดไป และการบำรุงรักษาที่ไม่ถูกต้อง ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ความสามารถในการป้องกันของเกราะลดลงได้ ผู้ใช้งานจึงควรเปลี่ยนตามคำแนะนำของผู้ผลิตและหมั่นตรวจสอบความเสียหายอยู่เสมอ
เมื่อวันที่ 31 ต.ค. รองศาสตราจารย์ เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาโพสต์ข้อความไขข้อสงสัย เสื้อเกราะกันกระสุน มีวันหมดอายุจริงหรือ โดย อาจารย์เจษฎา ออกมาให้คำตอบคือ "ไม่จริง" โดยยืนยันว่าวัสดุที่ใช้ทำเกราะกันกระสุนมีอายุการใช้งานจำกัด และมีอัตราการเสื่อมสภาพแตกต่างกันไปตามชนิดวัสดุและการดูแลรักษา
เสื้อเกราะกันกระสุนถูกออกแบบมาเพื่อดูดซับและกระจายพลังงานจากกระสุนเพื่อปกป้องผู้สวมใส่ ประสิทธิภาพของเกราะเหล่านี้ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ในการผลิต ซึ่งโดยทั่วไปได้แก่
• ไฟเบอร์เคฟลาร์/อารามิด: เป็นไฟเบอร์สังเคราะห์ที่แข็งแรงทนทาน แต่ไวต่อการเสื่อมสภาพเมื่อสัมผัสกับ แสง UV, ความร้อน, และความชื้น
• โพลีเอทิลีน โมเลกุลน้ำหนักสูงพิเศษ (UHMWPE): วัสดุน้ำหนักเบาและต้านทานแรงกระแทกได้ดี และมักจะมีอายุการใช้งานนานกว่า
• แผ่นเหล็ก และเซรามิก: ให้การป้องกันเพิ่มเติมจากกระสุนความเร็วสูง แผ่นเหล็กทนทานแต่หนัก ส่วนแผ่นเซรามิกเบากว่าแต่เสี่ยงต่อการแตกหัก
อายุการใช้งานเฉลี่ยของเสื้อเกราะกันกระสุนโดยทั่วไปอยู่ระหว่าง 5 ถึง 10 ปี
• 5 ปี: ผู้ผลิตส่วนใหญ่แนะนำให้เปลี่ยนเกราะกันกระสุนทุก ๆ 5 ปี เนื่องจากวัสดุจะเริ่มเสื่อมสภาพภายใต้สภาวะการใช้งานปกติ
• 10 ปี: วัสดุขั้นสูงบางประเภท เช่น UHMWPE อาจมีช่วงอายุใช้งานใกล้เคียง 10 ปี หากได้รับการบำรุงรักษาและเก็บรักษาอย่างเหมาะสม
ความสามารถในการป้องกันของเสื้อเกราะสามารถลดลงได้จากหลายปัจจัยภายนอกที่ส่งผลต่อการเสื่อมสภาพของวัสดุ
1. การสึกหรอและการใช้งาน: การใช้เกราะเป็นประจำสามารถทำให้เกิดการขาด, แตก, หรือทำให้ความสมบูรณ์ของเกราะอ่อนแอลงได้
2. สภาพการเก็บรักษา: การเก็บในที่ร้อน ชื้น หรือสัมผัสกับแสงแดดโดยตรงจะทำให้วัสดุเสื่อมสภาพเร็วขึ้น
3. ปัจจัยแวดล้อม: การสัมผัสกับน้ำเกลือ, สารเคมี, อุณหภูมิสูง, หรือแม้แต่เหงื่อสามารถลดความแข็งแรงของไฟเบอร์ได้
4. การบำรุงรักษาที่ไม่เหมาะสม: การละเลยการทำความสะอาด หรือการใช้สารเคมีรุนแรงในการทำความสะอาดเสื้อเกราะ
ผู้ผลิตแนะนำให้ผู้ใช้งานตรวจสอบเสื้อเกราะอย่างสม่ำเสมอ และดำเนินการบำรุงรักษาอย่างเหมาะสมเพื่อรักษาประสิทธิภาพการป้องกัน
• การทำความสะอาด: ต้องถอดแผงบอลลิสติกออกก่อนทำความสะอาด ใช้ผ้าชื้นและน้ำยาทำความสะอาดอ่อน ๆ ทำความสะอาดเฉพาะจุดตัวเกราะภายนอก และต้องผึ่งให้แห้งในบริเวณที่มีการถ่ายเทอากาศดี โดยห้ามใช้เครื่องอบผ้า
• การจัดเก็บ: ควรเก็บเสื้อเกราะให้ราบ (แบบราบ) เพื่อหลีกเลี่ยงการยับหรือบิดเบี้ยว และห้ามวางสิ่งของหนักทับ
• การตรวจสอบและเปลี่ยน: ผู้ใช้งานควรตรวจสอบการเย็บ ตะเข็บ และร่องรอยความเสียหายเป็นประจำ และไม่ควรลังเลที่จะเปลี่ยนเสื้อเกราะที่มีการสึกหรอ หรือถึงอายุการใช้งานที่ผู้ผลิตแนะนำ (5-10 ปี)