ราชบัณฑิตยสภาชี้ชัด! ใช้ราชาศัพท์แสดงความอาลัย "สมเด็จพระพันปีหลวง" ต้องไม่ใช้คำว่า "ส่ง" ย้ำคำที่ถูกต้องคือ “เสด็จสู่สวรรคาลัย” พร้อมแจงหลักการใช้อย่างละเอียด เผยความหมายแท้จริงสื่อถึงการเสด็จสู่ที่ประทับในสวรรค์ด้วยพระองค์เอง และวิธีการลงนาม "ข้าพระพุทธเจ้า" ให้เหมาะสม
จากกรณีที่สำนักพระราชวังได้เผยแพร่ประกาศเรื่อง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2568 และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ข้าทูลละอองธุลีพระบาทในราชสำนักไว้ทุกข์ถวาย มีกำหนด 1 ปี นั้น
ล่าสุดวันนี้ (25 ต.ค.) สำนักงานราชบัณฑิตยสภาได้ชี้แจงแนวทางการใช้ราชาศัพท์และถ้อยคำเพื่อแสดงความอาลัยอย่างถูกต้องและเหมาะสม โดยอ้างอิงหลักการที่เคยชี้แจงไว้เมื่อปี พ.ศ. 2559 ในคราวพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จสวรรคต
ใจความสำคัญของการชี้แจงเน้นย้ำให้ละการใช้คำว่า "ส่ง" และควรใช้ถ้อยคำว่า “เสด็จสู่สวรรคาลัย” หรือ “พระผู้เสด็จสู่สวรรคาลัย” เพื่อให้ถูกต้องตามหลักราชาศัพท์ และถ้อยคำมีความงดงามสมพระเกียรติยศ
สำนักงานราชบัณฑิตยสภาได้อธิบายความหมายของคำว่า “สวรรคาลัย” ว่าไม่ได้หมายถึงการส่งเสด็จไปสู่สวรรค์จากการแปลตรงตามรูปศัพท์ แต่มาจากคำว่า “สวรรค” (โลกของเทวดา, เมืองฟ้า) และ “อาลัย” (ที่อยู่, ที่พัก) ดังนั้น วลี “เสด็จสู่สวรรคาลัย” จึงสื่อความหมายว่า (พระองค์) เสด็จสู่ที่อยู่ในสวรรค์ หรือเสด็จสู่สรวงสวรรค์
คณะกรรมการจัดทำหลักเกณฑ์การใช้ราชาศัพท์แห่งราชบัณฑิตยสถาน เช่น พลตรี หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี, ศาสตราจารย์พิเศษ จำนง ทองประเสริฐ และอาจารย์จุลทรรศน์ พยาฆรานนท์ มีความเห็นพ้องต้องกันว่า การใช้คำว่า “เสด็จสู่สวรรคาลัย” โดยไม่มีคำว่า "ส่ง" จะสื่อถึงการที่พระองค์ทรงมีบุญญาบารมีที่จะเสด็จไปสู่สรวงสวรรค์ด้วยพระองค์เอง ทำให้ถ้อยคำดูสวยงามและสื่อความหมายได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
นอกจากนี้ สำนักงานราชบัณฑิตยสภายังได้ชี้แจงหลักการใช้คำว่า “ข้าพระพุทธเจ้า” ในการลงนามแสดงความอาลัย โดยระบุว่า ให้ระบุชื่อบุคคล คณะบุคคล หรือหน่วยงาน หลังคำว่า “ข้าพระพุทธเจ้า” อย่างถูกต้องเหมาะสม เช่น "ข้าพระพุทธเจ้า นายจงรัก ภักดี" หรือ "ข้าพระพุทธเจ้า คณะผู้บริหาร และพนักงาน บริษัท..."
