คลินิกดังเผยภาพเคสผู้ป่วยปลูกถ่ายไตมีอาการติดเชื้อรุนแรงหลังตรวจพบพยาธิจากผู้บริจาคไต ชี้พยาธิตัวเล็กที่แฝงตัวเงียบๆ แต่รุนแรงถึงชีวิตในผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง รู้ไว้ ป้องกันได้ พยาธินี้มีความสำคัญ สามารถเพิ่มจำนวนในร่างกายผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันต่ำๆ
วันนี้ (25 มิ.ย.) เพจ “เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม” เผยภาพเคสคนไข้โดยระบุข้อความว่า “เคสเตือนใจ: พยาธิจากผู้บริจาคไต สู่การติดเชื้อรุนแรงในผู้รับ
ผู้ป่วยชายอายุ 61 ปี รับการปลูกถ่ายไตจากผู้บริจาคที่มีถิ่นฐานในแถบแคริบเบียน
ผ่านไป 10 สัปดาห์ ผู้ป่วยเริ่มมีอาการหายใจล้มเหลว ช็อก มีผื่น จุดเลือดออกตามผิวหนัง ดังภาพแสดงช่องท้องมีอาการบวมและตึง ผิวหนังบริเวณหน้าท้องมีผื่นเลือดออก (purpuric rash)
จากการตรวจและรักษาเป็นเวลานาน ก็ตรวจพบพยาธิตัวกลมที่เป็นสาเหตุ คือ Strongyloides stercoralis ทั้งในทางเดินหายใจ และผิวหนัง
ได้รับการวินิจฉัย ยืนยันการติดเชื้อแบบแพร่กระจาย (disseminated strongyloidiasis) ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วย Ivermectin ร่วมกับ Albendazole ทำให้อาการดีขึ้น ช่วยให้ผู้ป่วยรอดชีวิต
พยาธิตัวเล็กที่แฝงตัวเงียบๆ แต่รุนแรงถึงชีวิตในผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง รู้ไว้ ป้องกันได้ พยาธินี้มีความสำคัญ สามารถเพิ่มจำนวนในร่างกายผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันต่ำๆ เช่น ติดเชื้อ HIV การใช้สารกดภูมิคุ้มกัน การปลูกถ่ายอวัยวะ
น่าตกใจเมื่อพบว่าพยาธินี้มากับ "ไตผู้บริจาค" ซึ่งไม่เคยได้รับการตรวจคัดกรองมาก่อน
ปัจจุบันมีการผลักดันให้มีการ "ตรวจ Strongyloides" ในผู้บริจาคอวัยวะทุกรายในสหรัฐฯ
บทเรียนสำคัญ:
- ต้องคัดกรองพยาธิในผู้บริจาคอวัยวะ โดยเฉพาะจากพื้นที่เสี่ยง
- แพทย์ควรระวังพยาธิชนิดนี้ในผู้ป่วยที่มีอาการลำไส้ไม่ทำงาน ผื่น และ eosinophil สูง แม้ได้รับยากดภูมิอยู่
รู้เร็ว รักษาทัน = ช่วยชีวิตได้
กลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องต้องเฝ้าระวัง S. stercoralis เช่น
- ผู้ป่วยหลังปลูกถ่ายอวัยวะ
- ผู้ติดเชื้อ HIV
- ผู้ที่ใช้ยากดภูมิ (เช่น corticosteroids, tacrolimus, mycophenolate)
พยาธิ S. stercoralis สามารถอยู่ในร่างกายมนุษย์ได้เป็นเวลานานโดยไม่แสดงอาการ พยาธินี้สามารถเปลี่ยนรูปแบบการติดเชื้อไปเป็น disseminated strongyloidiasis หรือการแพร่กระจายทั่วร่างกาย ซึ่งเป็นภาวะรุนแรงถึงชีวิต
ผู้ป่วยอาจมีอาการคล้ายติดเชื้อทั่วไป เช่น
ไข้ หายใจลำบาก ปวดท้อง อาเจียน ผื่นเลือดออก (purpuric rash)
ช็อก โดยมีอาการของ eosinophilia ซึ่งอาจเป็นเบาะแสสำคัญ การวินิจฉัยมักพบตัวอ่อนของพยาธิในเสมหะ
