ส ว.ชี้อีก 3 ปีระบบสาธารณสุขจะพัง ประชาชนยังไม่รู้ตัว หนำซ้ำเพิ่มสิทธิประโยชน์ไม่ดูงบ

นพ.วีระพันธ์ สุวรรณนามัย ส.ว.เตือน อีก 3 ปีระบบสาธารณสุขจะพัง เหตุมี รพ.รัฐ 218 แห่งเงินบำรุงติดลบ อีก 91 แห่งเหลือไม่ถึง 5 ล้าน แต่เพิ่มสิทธิประโยชน์แบบไม่ดูงบ ส่งยาให้ผู้ป่วยถึงบ้าน ให้คนไปรับยาที่ร้านยาใกล้บ้าน เจาะเลือดถึงที่บ้าน ถึงเวลา สปสช.ต้องพูดความจริง

วันนี้ (25 พ.ค.) เฟซบุ๊ก "Veerapun Suvannamai" ของ นพ.วีระพันธ์ สุวรรณนามัย สมาชิกวุฒิสภา โพสต์ข้อความในหัวข้อ "เรื่องจริง! อีก 3 ปี ระบบสาธารณสุขจะพัง ในขณะที่ประชาชนยังไม่รู้ตัว!" ระบุว่า (ใครไม่อยากให้พังฝากตะโกนดังๆ คนละแชร์ เพื่อช่วยประเทศไทยครับ) ทุกวันนี้หลายคนยังรู้สึกอุ่นใจว่า “ไปโรงพยาบาลแล้วรักษาฟรี” บัตรทองทำให้เรารักษาได้โดยไม่ต้องควักเงินจ่ายตอนป่วย - ฟังดูดีมากครับ

แต่ในฐานะคนทำงานในระบบสาธารณสุข ผมอยากเล่าให้ฟังตรงๆ ว่าข้างในระบบนี้มันกำลังพังลงอย่างช้าๆ และถ้าไม่รีบแก้ อีกไม่เกิน 3 ปีข้างหน้าเราอาจไม่มีระบบนี้ให้ใช้กันอีกเลย โรงพยาบาลรัฐขาดทุนหนัก แต่คนไข้ไม่รู้ วันนี้โรงพยาบาลรัฐทั่วประเทศกำลังขาดทุนอย่างหนักครับ

• มีถึง 218 แห่งที่เงินบำรุงติดลบ
• อีก 91 แห่งเหลือเงินไม่ถึง 5 ล้านบาท ซึ่งน้อยเกินจะเอาไว้รับมือวิกฤตอะไรได้
• ต้นทุนเฉลี่ยในการรักษาผู้ป่วยในอยู่ที่ 13,000 บาทต่อราย
• แต่ สปสช.จ่ายให้แค่ 7,100 บาทเท่านั้น (ข้อมูลปี 2568)

โรงพยาบาลไม่ได้กำไรจากใคร ไม่มีนักลงทุน ไม่มีผู้ถือหุ้น รายได้ทั้งหมดก็ใช้เพื่อรักษาคนไข้ แต่ตอนนี้ผมเห็นด้วยตาตัวเองว่าหลายแห่งต้องควักจ่ายเองเกือบครึ่ง และมันไม่ไหวแล้วครับ นโยบายดี แต่ไม่มีเงินพอจะทำ ผมไม่ได้ค้านนโยบายใหม่ๆ เลย เช่น

• ส่งยาให้ผู้ป่วยถึงบ้าน
• ให้คนไปรับยาที่ร้านยาใกล้บ้าน
• เจาะเลือดถึงที่บ้าน

ฟังดูดีและช่วยลดความแออัดในโรงพยาบาลได้จริง แต่คำถามคือ… แล้วงบมาจากไหน? เพราะตอนนี้แค่รักษาคนไข้หนักๆ ยังแทบไม่มีเงิน บางแห่ง ICU เตียงเต็ม คนไข้รอคิว ในขณะที่งบก้อนหนึ่งกลับถูกใช้ไปกับบริการที่ “เบา” กว่า และควบคุมต้นทุนได้ง่ายกว่า งบที่เคยมี… กำลังหายไปทีละปี ตอนก่อนโควิด เงินในระบบเคยมีถึง 14,000 ล้านบาท วันนี้เหลือแค่ 2,000 ล้านบาท และมีแนวโน้มว่าจะ “หมด” ภายใน 3 ปี ผมไม่ได้พูดเล่นนะครับ — นี่คือข้อมูลจากโรงพยาบาลจริงๆ ถ้าไม่มีใครเริ่มแก้ตอนนี้ เราจะเห็นโรงพยาบาลทยอยเจ๊ง และระบบที่เคยรักษาคุณได้ฟรี อาจไม่มีให้คุณใช้อีกต่อไป

ถึงเวลาที่ทุกคนรวมถึง สปสช.ต้องพูดความจริง วันนี้คนในระบบเริ่มพูดกันตรงๆ ว่า ต้องกล้ายอมรับว่า “ระบบมีปัญหา” และรีบหาทางแก้ด้วยกัน ข้อเสนอที่ผมเห็นด้วยอย่างยิ่ง:

• หยุดเพิ่มสิทธิประโยชน์แบบไม่ดูงบ
• ปรับอัตราค่ารักษาให้ตรงกับต้นทุนจริง
• ถ้ามีนโยบายใหม่ ต้องชัดเจนว่าใครจะรับผิดชอบค่าใช้จ่าย
• ตั้งกองทุนช่วยโรงพยาบาลที่กำลังล้ม
• ใช้ทรัพยากรให้เหมาะกับระดับความรุนแรงของผู้ป่วย

ประชาชนควรรู้ความจริงก่อนที่ทุกอย่างจะสายเกินไป ผมเข้าใจดีครับว่าทุกคนอยากได้บริการที่ดี รวดเร็ว และไม่ต้องเสียเงิน แต่ในโลกแห่งความเป็นจริง ระบบแบบนั้นต้องมีคนแบกรับต้นทุน ถ้าไม่มีใครแบก… สุดท้ายก็จะพังไปทั้งระบบ

ผมไม่ได้เขียนเพื่อให้ใครตกใจ แต่เขียนเพื่อบอกว่า ถึงเวลาที่เราต้องช่วยกันแล้วครับ ถ้าเราไม่เริ่มจากการ “ยอมรับความจริง” วันนี้ วันหน้าคำว่า “รักษาฟรี” อาจจะเหลือแค่ในความทรงจำ

สรุปจากงานสัมมนา "ทิศทางการดำเนินงานระบบบัตรทองในปัจจุบันและอนาคต"