ภาวะโลกร้อนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเป็นอีกหนึ่งอุตสาหกรรมที่มีส่วนในการสร้างก๊าซเรือนกระจก และเป็นภาคส่วนที่ได้รับผลกระทบอย่างมาก การส่งเสริมการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ (Low Carbon Tourism) ถือเป็นรูปแบบการพัฒนาที่สำคัญในการยกระดับ ฟื้นฟูอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
งานสินค้าการท่องเที่ยวภาคเหนือ กองสร้างสรรค์สินค้าการท่องเที่ยว ททท. ตระหนักถึงความสำคัญของการส่งเสริมการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำและพัฒนาศักยภาพผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จึงได้จัดทำโครงการ 20 เส้นทางท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ ภายใต้แนวคิด "20 Low Carbon Lifestyles" โดยเน้นกิจกรรมที่ลดการใช้พลังงานจากเชื้อเพลิงและสารเคมี สนับสนุนผลิตภัณฑ์อินทรีย์และวัตถุดิบตามฤดูกาล รวมถึงลดขยะและการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ทั้งนี้ได้คำนวณการปล่อยคาร์บอนและซื้อคาร์บอนเครดิตชดเชย เพื่อสร้างเส้นทางท่องเที่ยวสมดุลคาร์บอน พร้อมผลักดันสู่ตลาดต่างประเทศ ตอบโจทย์เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) เพื่อสิ่งแวดล้อม ชุมชน และเศรษฐกิจที่มั่นคงยั่งยืน.
ในส่วนของการออกแบบเส้นทางตามแนวคิด 20 Low Carbon Lifestyle ได้ใช้แนวความคิดร่วมกับการศึกษาเทรนด์พฤติกรรมของการท่องเที่ยวในปัจจุบัน โดยแบ่งตามพฤติกรรมของนักท่องเที่ยว 4 ไลฟ์สไตล์ ประกอบด้วย 1) Slow Tourism (ท่องเที่ยวสไตล์สายชิล) 2) Green Track (ท่องเที่ยวด้วยการเดินทางสีเขียว) 3) Gastronomy (เส้นทางท่องเที่ยวสายชิม) 4) Healthfulness (เส้นทางท่องเที่ยวสายสุขภาพ) โดยทั้ง 20 เส้นทางท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำครอบคลุมกิจกรรมท่องเที่ยว 5 ภูมิภาคทั่วไทย ประกอบด้วยเส้นทางดังนี้
Slow Tourism (ท่องเที่ยวสไตล์สายชิล)
1. ปั่นชิลเที่ยวเชียงแสน ชมดินแดนปฐมภูมิล้านนา จังหวัดเชียงราย
2. เที่ยวแม่กลอง ลองปล่อยใจสุขอย่างสมดุล จังหวัดสมุทรสงคราม
3. ล่องเรือลอดถ้ำ เที่ยวชมธรรมชาติสองจังหวัด จังหวัดนครศรีธรรมราช
4. สบายใจใกล้หาด เที่ยวตราดแบบรักษ์โลก จังหวัดตราด
5. เลาะแดนอีสาน สโลวไลฟ์ในเมืองอุบล จังหวัดอุบลราชธานี
Green Track การเดินทางสายกรีน (ท่องเที่ยวด้วยการเดินทางสีเขียว)
6. เดินป่าแม่ฮ่องสอน ตะลอนเที่ยวหมู่บ้านลาหู่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน
7. ชมเมืองกรุงเก่าอยุธยา ชุมชนบ้านไทรน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
8. นั่งรถไฟไปสวี รับประสบการณ์ดี ๆ ที่ชุมพร จังหวัดชุมพร
9. นั่งรถไฟท้องถิ่น เยือนวิมานดินเมืองแปดริ้ว จังหวัดฉะเชิงเทรา
10. พักร่างข้างเขาใหญ่ ฮีลใจสไตล์กรีน จังหวัดนครราชสีมา
Gastronomy (ท่องเที่ยวสไตล์สายชิม)
11. ของกิ๋นคนเมือง เล่าเรื่องวิถีเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
12. เที่ยวกรุงเก่า เล่าเรื่องอยุธยาผ่านเสน่ห์อาหาร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
13. หรอยดี กรีนดีที่ไหนหนัง จังหวัดกระบี่
14. ชิมปู ดูเหยี่ยว เที่ยวสวนพริกไทย จังหวัดจันทบุรี
15. แซ่บอีหลี วิถีอีสาน จังหวัดขอนแก่น
Healthfulness (ท่องเที่ยวสายสุขภาพ)
16. กินอาหารเป็นยา บำรุงรักษาด้วยภูมิปัญญาไทยชนะศึก จังหวัดสุโขทัย
17. แช่น้ำบ่อร้อน พักผ่อนกลางป่าเมืองกาญฯ จังหวัดกาญจนบุรี
18. แช่น้ำพุร้อนเค็ม เติมเต็มด้วยนวดสมุนไพรไทย จังหวัดกระบี่
19. ระยองพักกาย ผ่อนคลายเติมพลังชีวิต จังหวัดระยอง
20. ล่องเรือจิบชาบัว ทัวร์บึงหนองหานกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี
นอกจากนี้ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ยังมุ่งเน้นการเสริมสร้างความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมผ่านโครงการเหล่านี้ ด้วยการผนึกกำลังกับภาคีเครือข่ายทั้งในและต่างประเทศ เพื่อผลักดันให้การท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำกลายเป็นมาตรฐานใหม่ในการเดินทาง โดยเปิดโอกาสให้ชุมชนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการพัฒนาเส้นทางและกิจกรรมท่องเที่ยวที่ยั่งยืน ซึ่งไม่เพียงแต่จะช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่ยังสร้างรายได้และความมั่นคงให้กับชุมชนในระยะยาว
โครงการนี้นับเป็นก้าวสำคัญที่ไม่เพียงแต่ช่วยบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ แต่ยังช่วยสร้างความตระหนักรู้ถึงความสำคัญของการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ พร้อมกระตุ้นให้ผู้ประกอบการและนักท่องเที่ยวร่วมกันดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม และร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจสีเขียว ที่ให้ความสำคัญกับการพัฒนาทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมไปพร้อมกัน เพื่อให้การท่องเที่ยวไทยเติบโตอย่างยั่งยืนและเป็นที่ยอมรับในเวทีระดับโลกต่อไป
