ไทยพีบีเอสส่งน้ำพริกสัญจรทั่วไทย ปลุกกระแสน้ำพริก โชว์ภูมิปัญญาแม่ครัวน้ำพริกท้องถิ่น ผ่าน “รายการยกพลคนน้ำพริก” ต่อยอดภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอาหารไทย เป็นสะพานเชื่อมเศรษฐกิจระหว่างท้องถิ่นสู่สากล
องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (ส.ส.ท.) หรือไทยพีบีเอส โดยศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม และสำนักเครือข่ายและการมีส่วนร่วมสาธารณะ ส่งน้ำพริกสัญจรทั่วไทย เปิดโลกความหลากหลาย โชว์ภูมิปัญญาแม่ครัวน้ำพริกท้องถิ่น ร่วมแลกเปลี่ยน เรียนรู้ กิจกรรมสัญจร เวทีเสวนา “น้ำพริก” โภชนวัฒนธรรมแห่งยุค ครั้งแรกในภาคอีสาน กับหัวข้อ “โคก ทุ่ง ทาม ตำนาน แซ่บ นัว” โดยมี นายสมยศ เกียรติอร่ามกุล รองผู้อำนวยการ ส.ส.ท.ด้านสร้างสรรค์และหลอมรวมเนื้อหา และนางสาวพรรณี รุ่งสว่าง ผู้อำนวยการศูนย์สื่อศิลปวัฒนธรรม เป็นประธานเปิดงาน เมื่อวันเสาร์ที่ 27 ก.ค. 2567 ณ พิพิธภัณฑ์บ้านอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม จ.มหาสารคาม
“ไทยพีบีเอสมุ่งมั่นและให้ความสำคัญเป็นพิเศษกับการส่งเสริมทุนทางวัฒนธรรม หรือที่เราเรียกว่า Soft Power ผ่านเรื่องราวของการเล่าเรื่อง ในเรื่องของอาหารในแต่ละภูมิภาค ดังเช่น “รายการยกพลคนน้ำพริก” ที่จะถ่ายทอดเรื่องราวของน้ำพริกทั่วไทยในแนวคิด กิน “น้ำพริก” เห็น “คน” รู้จักชุมชน เข้าใจวิถี ซึ่งได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานในเชิงพื้นที่ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเครืองข่ายต่างๆ มหาวิทยาลัย หรือภาครัฐต่างๆ รวมถึงรายการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องอาหารที่ได้รับความน่าเชื่อถือ ซึ่งไทยพีบีเอสมุ่งมั่น และทำมาโดยตลอดระยะเวลา 15 ปีที่ผ่านมา” นายสมยศกล่าว
“น้ำพริกสัญจร เป็นจุดตั้งต้น และหมุดหมายที่สำคัญของไทยพีบีเอส ที่จะร่วมผลักดัน Soft Power ด้านอาหาร ผ่านรายการเรียลิตี “ยกพลคนน้ำพริก” จึงอยากเชิญชวนทุกท่านมาร่วมออกแบบรายการนี้ไปพร้อมๆ กับไทยพีบีเอส โดย “น้ำพริกสัญจร” จะเดินทางสู่ทุกภูมิภาค ทั้งอีสาน เหนือ และใต้ เพื่อแลกเปลี่ยนมุมมองในเรื่อง “น้ำพริก” ไปด้วยกัน โดยเริ่มที่ภาคอีสานเป็นที่แรก กับหัวข้อ โคก ทุ่ง ทาม ตำนาน แซ่บ นัว” นางสาวพรรณีกล่าว
ในงาน “น้ำพริกสัญจร” ที่ จ.มหาสารคาม มีการจัดเวทีเสวนาที่น่าสนใจถึง 2 หัวข้อ ได้แก่ “สืบ รอย จำ ตำนานแซ่บนัว” ที่ร่วมแลกเปลี่ยนมุมมองต่อปลาร้า เอกลักษณ์แห่งดินแดนที่ราบสูง โดยได้รับเกียรติจาก เพ็ญจิต โยสีดา ผู้เชี่ยวชาญอาหารอีสาน, ดร.อภิราดี จันทร์แสง นักวิจัยเกี่ยวกับศาสตร์แห่งการหมักจากวัฒนธรรมปลาร้า สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, ผศ.ดร.ปริญ รสจันทร์ นักวิจัยท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด, อนุสรณ์ ติปยานนท์ Food activist นักเขียนผู้สนใจในศิลป์และศาสตร์ของอาหาร และสมฤทธิ์ ลือชัย นักวิชาการด้านอุษาคเนย์ ซึ่งเป็นผู้ดำเนินรายการเสวนาในครั้งนี้
ดร.อภิราดีได้แสดงมุมมองต่อปลาร้าไว้ว่า “พัฒนาการของปลาร้า คือการเคลื่อนของผู้คน เรามีรากเหง้าการใช้ภูมิปัญญาในการหมัก ตามพหุวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขง ตามความชอบ ความมี ความอยู่ ความเป็น แค่จังหวัดมหาสารคาม”
และอีกหนึ่งเวทีเสวนา “โคก ทุ่ง ทาม ตำนาน แซ่บ นัว” ที่แลกเปลี่ยนมุมมองด้านความสัมพันธ์ระหว่างอาหารกับทรัพยากรในท้องถิ่น กับวิถีนิเวศ “โคก ทุ่ง ทาม” ต่อน้ำพริกอีสานบ้านเฮา เจ้าของวัฒนธรรม เล่าเรื่องวัตถุดิบและเส้นทางเกลืออีสาน โดยมีผู้ร่วมวงเสวนา ได้แก่ สุเมธ ปานจำลอง เครือข่ายเกษตรกรทางเลือกภาคอีสาน, พัชรี ต้นเสดี กลุ่มเกษตรอินทรีย์ บ้านหนองโจด จ.มหาสารคาม, รศ.ดร.ศานติ ภักดีคำ นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมเขมร, อนุสรณ์ ติปยานนท์ Food activist นักเขียนผู้สนใจในศิลป์และศาสตร์ของอาหาร และสมฤทธิ์ ลือชัย นักวิชาการด้านอุษาคเนย์ ดำเนินการเสวนา
“คนอีสานมีความหลากหลายทางมิติวัฒนธรรม คนอีสานแต่ละกลุ่มมีอัตลักษณ์เป็นของตัวเอง ถ้าเราส่งเสริมให้เห็นความหลากหลายและรับรู้ในภาพรวม ให้รู้ถึงหน้าตาของอาหารอีสานที่แท้จริง ลงลึกไปถึงชุมชนให้ได้ และพัฒนาต่อยอด จะนำมาสู่ความเป็นพหุวัฒนธรรมได้แท้จริง” รศ.ดร.ศานติกล่าว
ด้านนายอนุสรณ์กล่าวถึงการสานต่อคุณค่าของอาหารเชิงวัฒนธรรมว่า “เส้นทางอาหารเป็นโจทย์ที่ต้องทำงานหนัก เราต้องมีอำนาจอธิปไตยทางการกิน ถ้าถามว่าจะอนุรักษ์ความเป็นอาหารอีสานอย่างไร เด็กๆ ควรเริ่มจดสูตรของตายายแล้วเก็บรักษาไว้ตั้งแต่วันนี้ เราต้องทำให้มี Value เชิงวัฒนธรรมมากขึ้น”
นอกจากนี้ ในงานยังมีนิทรรศการให้ความรู้เกี่ยวกับที่มาของความเผ็ดนัวแบบอีสาน ทั้งพริก ทั้งเกลือ รวมถึงวัตถุดิบต่างๆ ในการทำน้ำพริก และกิจกรรมต่างๆ ที่น่าสนใจ เช่น การจำลอง "คีงไฟ" หรือครัวแบบอีสาน การชิม “แจ่ว - ป่น - ซุป” กันแบบนัวๆ เคล้ากลิ่นปลาร้าเอกลักษณ์แห่งดินแดนที่ราบสูง, จำหน่ายสินค้าผักปลอดสารและน้ำพริกอีสาน และกิจกรรม ปักหมุด “ถิ่นน้ำพริกไทย กับ C -Site” หมุดหมายที่จะทำให้ได้รู้ว่า น้ำพริกในประเทศไทยมีความหลากหลาย ทั้งรสชาติ วัตถุดิบ ที่สามารถสะท้อนถึงอัตลักษณ์ของแต่ละพื้นที่ได้อย่างชัดเจน และโชว์การแสดงดนตรีพื้นถิ่นจากวิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
หลังจากนี้ “น้ำพริกสัญจร” จะสัญจรไปยังภาคเหนือ เพื่อล้วงสูตรลับ ตำรับน้ำพริก ลำขนาด แบบล้านนา กับงานเสวนา ในหัวข้อ “น้ำพริกบ้านเฮา เลือกเอาเต๊อะนาย” ในวันที่ 3 ส.ค.นี้ ณ ศูนย์วัฒนธรรมฯ จ.เชียงใหม่ และสัญจรไปเผ็ดร้อน ถึงเครื่องแกง หรอยแรง ปักษ์ใต้บ้านเรา ที่สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ จ.สงขลา กับหัวข้อเสวนา “น้ำชุบ หรอยแรง เครื่องแกงใต้ วันที่ 24 ส.ค.นี้
ไทยพีบีเอสมุ่งตอกย้ำการผลักดัน Soft Power ด้านอาหาร เรื่องราวจาก “น้ำพริก” ที่มีศักยภาพในฐานะ Thai Soft Power ในรายการเรียลิตี “ยกพลคนน้ำพริก” ซึ่งเป็นรายการที่จะพาผู้ชมไปรู้จัก น้ำพริก ทั่วไทย ปลุกกระแสน้ำพริก ในแนวคิด กิน “น้ำพริก” เห็น “คน” รู้จักชุมชน เข้าใจวิถี ผ่านเวทีประลอง “รสมือ” เพื่อระดมยอดฝีมือด้านน้ำพริก ค้นหา “ดาว” ที่สามารถต่อยอดภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอาหารไทย เป็นสะพานเชื่อมเศรษฐกิจระหว่างท้องถิ่นสู่สากล
สามารถติดตามกิจกรรม “น้ำพริกสัญจร” และรายการเรียลิตี “ยกพลคนน้ำพริก” ได้ทางช่องทางออนไลน์ www.thaipbs.or.th, Facebook Fan page : ไทยบันเทิง Thai PBS , Artclub Thai PBS, Localist, The North องศาเหนือ, อยู่ดีมีแฮง, แลต๊ะแลใต้ และ นักข่าวพลเมือง Thai PBS
