พบกำจัด “ของเสียอันตราย” ที่ “เอกอุทัย” ได้ราคาที่ถูกกว่า

รายงานพิเศษ

ในช่วง 2 เดือนที่ผ่านมาเกิดปัญหาไฟไหม้ อาคารและโกดังขนาดใหญ่ 2 แห่ง ที่ดูเหมือนเป็นสถานที่จัดเก็บหรืออาจเป็นจุดลักลอบทิ้งสารเคมีที่เป็นของเสียอันตรายจำนวนมาก

จุดแรก คือ บริษัท วิน โพรเสส จำกัด ที่ชุมชนหนองพะวา ต.บางบุตร อ.บ้านค่าย จ.ระยอง สถานที่ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นโรงงานแต่ไม่มีเครื่องจักรสำหรับดำเนินงานใดๆ แม้แต่ชิ้นเดียว แต่เต็มไปด้วยถังสารเคมีทั้งขนาด 200 ลิตร และ 1,000 ลิตรจำนวนมาก รวมไปถึงการพบกากตะกรันอลูมิเนียม หรืออลูมิเนียมดอส อยู่ในกองเพลิงด้วย ซึ่งที่นี่เป็นโรงงานที่ปิดกิจการไปแล้ว เพราะถูกตรวจพบว่าเป็นจุดลักลอบทิ้งกากของเสียอันตราย และถูกฟ้องร้องดำเนินคดีจากทั้งชาวบ้าน กรมโรงงานอุตสาหกรรม และกรมควบคุมมลพิษ ศาลพิพากษาให้โรงงานแพ้ทุกคดี

จุดที่ 2 คือ โกดังแห่งหนึ่งใน อ.ภาชี จ.พระนครศรีอยุธยา ซึ่งมีถังสารเคมีในรูปแบบเดียวกันกับที่ จ.ระยอง ถูกนำมาลักลอบทิ้งไว้เป็นจำนวนมากเช่นกัน โดยถังสารเคมีเหล่านี้ถูกตรวจพบว่าดำเนินการขนย้ายมาด้วยวิธีการที่ผิดกฎหมาย โดยตำรวจแจ้งดำเนินคดีกับ บริษัท เอกอุทัย จำกัด ซึ่งเป็นผู้ประกอบการโรงงานในกลุ่มรับบำบัดและกำจัดของเสียอันตราย (Waste Processor) มี 3 สาขา ตั้งอยู่ที่ อ.อุทัย จ.พระนครศรีอยุธยา, ต.กลางดง อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา และ อ.ศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์






ต่อมามีหลักฐานหลายชิ้น ยืนยันว่า อาคารซึ่งเป็นสถานที่ลักลอบทิ้งถังสารเคมีทั้ง 2 แห่ง มีความเชื่อมโยงกันผ่านกรรมการของบริษัท วิน โพรเสส คือ “นายโอภาส บุญจันทร์” ซึ่งเคยเป็นตัวแทนเข้าร่วมประชุมเพื่อแก้ไขปัญหาถูกร้องเรียนในนามของ บริษัท เอกอุทัย ทั้งที่นครราชสีมาและเพชรบูรณ์ มีหลักฐานทั้งเอกสารรายงานการประชุมและภาพถ่าย

คำถามสำคัญ คือ ตลอดหลายปีที่ผ่านมา .. ชื่อของ เอกอุทัย และ วิน โพรเสส เป็นชื่อโรงงานที่ถูกร้องเรียนจากประชาชนที่อยู่อาศัยรอบๆ โรงงานบ่อยครั้งมาก แต่ทำไมจึงยังมีบริษัทอื่น ส่งของเสียอันตรายไปกำจัดบริษัทเหล่านี้ ... ทั้งที่ของเสียอันตรายเกือบทั้งหมด ไม่ได้ถูกนำไปกำจัดหรือรีไซเคิลจริงๆ

คำตอบ คือ ... ราคาถูกกว่ามาก

********

“ตัดราคา” ค่าบำบัด กำจัด ของเสียอันตราย เทียบจากใบเสนอราคา


ใบเสนอราคา 1 ... กากสี ภาชนะปนเปื้อน จากชลบุรี ไป เอกอุทัย พระนครศรีอยุธยา

ใบเสนอราคาใบนี้ เกิดขึ้นเมื่อ เดือนกุมภาพันธ์ ปี 2022 (พ.ศ. 2565) ซึ่งบริษัท เอกอุทัย เสนอราคาค่ากำจัดและค่าขนส่งของเสียอันตรายให้กับโรงงานต้นทางแห่งนี้ มีของเสียอันตรายที่ต้องบำบัดหรือกำจัด 4 ชนิดคือ กากสี เศษผ้าปนเปื้อน ภาชนะปนเปื้อน และหลอดไฟ

3 ชนิดแรก คือ กากสี เศษผ้าปนเปื้อน ภาชนะปนเปื้อน บริษัทเอกอุทัย เสนอราคาค่ากำจัด 2,200 บาท/ตัน

ผู้เชี่ยวชาญในวงการรับกำจัดของเสียอันตรายอย่างถูกต้อง ยืนยันและท้าทายให้ทุกหน่วยงานตรวจสอบได้ว่า การรับกำจัดหรือบำบัดของเสียทั้ง 3 รายการนี้ ตามราคาตลาดทั่วไปจะต้องรับในราคาไม่ต่ำกว่า 2,800 บาท/ตัน หมายความว่า มีส่วนต่างที่โรงงานต้นทางจ่ายน้อยลงถึงตันละ 600 บาท

และหากเน้นไปเฉพาะที่ “กากสี” ผู้เชี่ยวชาญยังให้ข้อมูลว่า หากเอกอุทัยอ้างว่า สามารถรับได้ในราคาที่ถูกกว่า เพราะนำไปทำเชื้องเพลิงผสม ก็จะยังต้องเหลือ “กากสุดท้าย” ที่จะต้องส่งไปกำจัดด้วยการ “เผา” เท่านั้น ... ดังนั้น จะยังต้องมีเอกสารการแจ้งขอนำ “กากสุดท้าย” ของ “กากสี” ออกไปยังเตาเผาอีกต่อหนึ่งด้วย

ส่วนหลอดไฟ ซึ่งในใบเสนอราคาของบริษัทเอกอุทัย คิดราคา 4,500 บาท/ตัน ผู้เชี่ยวชาญ ยืนยันว่า หลอดไฟ เป็นของเสียอันตรายที่มีสารปรอทปนเปื้อน จะต้องนำเข้ากระบวนการกำจัดด้วยการปรับเสถียรและฝังกลบ มีราคาค่ากำจัดอยู่ที่ตันละไม่ต่ำกว่า 10,000 บาท ... มีส่วนต่างที่โรงงานต้นทางจ่ายน้อยลง ตันละ 5,500 บาท

ส่วนค่าขนส่งที่คิดเที่ยวละ 6,500 บาท ผู้เชี่ยวชาญ บอกว่า จาก จ.ชลบุรี ไปที่ จ.พระนครศรีอยุธยา ระยะทางประมาณ 155 กิโลเมตร ต้องคิดค่ารถขนส่งอย่างน้อยเที่ยวละ 8,000 บาท

แต่ที่ยังไม่สามารถระบุได้ คือ ในใบเสนอราคาใบนี้ ไม่ได้ระบุถึงปริมาณกากของเสียอันตรายที่จะต้องขนไปบำบัดหรือกำจัด ดังนั้น จึงยังไม่เห็นส่วนต่างของราคาทั้งหมดระหว่างการส่งไปให้เอกอุทัย กับการส่งไปให้ผู้รับกำจัดรายอื่น ที่คิดตามราคาตลาดอย่างแท้จริง


ใบเสนอราคา 2 ... กากตะกอน จากขอนแก่น ไปเอกอุทัย อยุธยา

ใบเสนอราคาใบนี้ เกิดขึ้นเมื่อ เดือนกันยายน 2022 (พ.ศ. 2565) มีของเสียอันตรายที่ต้องการส่งไปกำจัด คือ ตะกอนจากบ่อพักน้ำเสีย และกากตะกอนจากการขัดบ่อแก้วกระจก ซึ่ง เอกอุทัย พระนครศรีอยุธยา เสนอราคาค่าบำบัดและกำจัด 1,200 บาท/ตัน

ผู้เชี่ยวชาญในวงการรับกำจัดของเสียอันตราย ยืนยันอีกเช่นเดิมว่า ตันละ 1,200 บาท เป็นราคาที่ไม่สามารถทำได้จริง เพราะการกำจัดของเสียอันตรายทั้ง 2 ชนิด จะต้องผ่านกระบวนการปรับเสถียรให้เกาะตัวกลายเป็นก้อน ก่อนนำไปฝังกลบหรือเข้าเตาเผาที่อุณหภูมิ 800-1,200 องศาเซลเซียส ดังนั้น จึงมีราคาค่าดำเนินการอย่างต่ำที่สุด คือ 2,000 บาท/ตัน

ผู้เชี่ยวชาญ ยังชี้ให้เห็นข้อความแนบท้ายในใบเสนอราคาฉบับนี้ไว้ด้วยว่า บริษัทเอกอุทัยได้ระบุน้ำหนักขั้นต่ำที่สุดของกากของเสียที่จะส่งมากำจัด คือ ไม่น้อยกว่า 20 ตัน

*****************

ส่วนต่างของราคาที่เกิดขึ้นจากทั้งค่ารับกำจัดและค่าขนส่งของเสียอันตราย หากคิดรวมจากปริมาณของเสียจำนวนมากที่จะเกิดขึ้น ก็จะกลายเป็น “ต้นทุนที่ลดลง” มูลค่ามหาศาลสำหรับโรงงานต้นทางที่เป็นผู้กำเนิดของเสีย และเป็นแรงจูงใจให้โรงงานเหล่านี้ยังคงส่งของเสียอันตรายไปกำจัดยังโรงงานที่ไม่มีศักยภาพกำจัดจริง

ในขณะเดียวกัน ก็มีหลักฐานยืนยันเป็นที่ประจักษ์แล้วด้วยว่า ของเสียอันตรายจำนวนหลายหมื่นตันที่ถูกส่งออกมากำจัดด้วยราคาที่ต่ำเกินจริงเหล่านั้น ไม่ได้ถูกนำไปเข้ากระบวนการบำบัดหรือกำจัดอย่างแท้จริง เพราะไม่สามารถกำจัดได้ในราคาที่รับมา มันจึงกลับกลายเป็นมลพิษที่ถูกนำไปลักลอบทิ้ง และสร้างความเสียหายอย่างร้ายแรง ทั้งต่อชุมชนใกล้เคียงและสิ่งแวดล้อม

นี่จึงเป็นสาเหตุสำคัญที่นายจุลพงษ์ ทวีศรี อธิบดีกรมโรงงานอุตสาหกรรม ต้องออกประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม จากเดิมที่โรงงานต้นทาง (Waste Generator) จะพ้นความรับผิดชอบต่อกากของเสียอันตรายเมื่อของเสียถูกส่งไปถึงโรงงานรับกำจัด (Waste Processor) แล้ว โดยแก้ไขให้โรงงานต้นทางต้องมีภาระในการรับผิดร่วมตลอดไป หากพบกากของเสียอันตรายที่ถูกส่งออกมาถูกนำไปลักลอบทิ้ง

ผู้เชี่ยวชาญในวงการรับกำจัดของเสียอันตราย บอกด้วยว่า ของเสียที่พบมากที่สุดในโรงงานวินโพรเสส, เอกอุทัย , โกดังภาชี ก็คือของเสียประเภท “กรด” ... ซึ่งเป็นของเสียที่ถูกตัดราคามากที่สุดในวงการนี้ ... เพราะถูกเสนอขอรับไปกำจัดด้วยราคาที่ต่างจากราคาตลาด ไม่น้อยกว่า 8,000 บาท/ตัน

To be continue …