“คนยัง สัตว์อยู่ ป่ายืนยง” ตายหนึ่งเกิดแสน

การเสียสละชีวิตของสืบ นาคะเสถียร นักอนุรักษ์ผู้ทรงคุณค่าเมื่อปี พ.ศ ๒๕๓๓ ถือเป็นการจุดประกายเกิดกระแสการตื่นตัว ในการอนุรักษ์ทรัพยากรรรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะภาคประชาชน นักเรียน นิสิตนักศึกษาในสถาบันการศึกษาต่างๆ และหน่วยงานภาครัฐ

ส่งผลให้ในปีถัดมา เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่ ห้วยขาแข้ง ก็ได้รับการขึ้นทะเบียนและประกาศให้เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช ที่มีหน้าที่โดยตรงในการอนุรักษ์สัตว์ป่า และป่าไม้ ได้ทำการปกป้องและดูแลพื้นที่อนุรักษ์ ที่ได้รับการประกาศเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติเป็นอย่างดี ได้มีการนำระบบการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ (SMARTPATROL) ซึ่งเป็นระบบลาดตระเวนที่เป็นวิทยาศาสตร์ ติดตามและตรวจสอบได้ เริ่มใช้ในพื้นที่ห้วยขาแข้งเป็นแห่งแรก ต่อมาได้มีการขยายผลนำไปใช้พื้นที่อนุรักษ์ทั่วประเทศ


จากที่พื้นที่ห้วยขาแข้งได้รับการปกป้องดูแลเป็นอย่างดีจากคนทำงานในพื้นที่ ทำให้พื้นที่ปราศจากการรบกวน ระบบนิเวศของป่าทำหน้าที่อย่างสมบูรณ์ ทำให้สัตว์ป่าที่มีความสำคัญของป่าห้วยขาแข้งประชากรเพิ่มขึ้น อาทิเช่น เสือโคร่ง วัวแดง ช้างป่า ฯลฯ ขณะเดียวกันเมื่อประชากรสัตว์ป่าเพิ่มขึ้น ก็เริ่มเกิดปัญหาใหม่ขึ้นมา กรณีสัตว์ป่าออกไปหากินนอกพื้นที่อนุรักษ์ ซึ่งเป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติที่อนุญาตให้ประชาชนทำมาหากินได้ ติดกับเขตป่าอนุรักษ์ห้วยขาแข้งบ่อยครั้งขึ้น โดยเฉพาะช้างป่า วัวแดง ลิง บางครั้งเสือโคร่ง สร้างความหวาดกลัวและความเสียหายกับพืชผลทางการเกษตรของประชาชน

ถึงแม้ว่าการออกไปหากิน ของสัตว์ป่าในพื้นที่การเกษตรจะยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัดว่ามาจากเหตุใด ซึ่งควรจะต้องมีการเก็บข้อมูลและทำงานวิจัยกันต่อไปเพื่อให้ทราบสาเหตุที่แท้จริงในการร่วมกันหาทางออกของปัญหาที่เกิดขึ้นอยู่ซ้ำๆ ในหลายพื้นที่ หลายจังหวัดเขตป่าอนุรักษ์ เพื่อที่จะแก้ไขปัญหานี้ให้ยั่งยืน จะต้องสร้างความเข้าใจกับประชาชนที่อยู่รายรอบเขตป่าห้วยขาแข้งให้เห็นว่าสัตว์ป่าไม่ใช่ศัตรู และจะอยู่ร่วมพื้นที่เดียวกันได้อย่างไร ซึ่งต้องใช้เวลาพอสมควรและจะต้องมีกระบวนการอื่นๆมาเสริมด้วย แต่การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ที่จะลดความขัดแย้งระหว่างสัตว์ป่ากับชาวบ้านที่พืชผลทางการเกษตรหรือบ้านเรือนเสียหาย ซึ่งอาจมีการทำร้ายสัตว์ป่าให้บาดเจ็บหรือล้มตายจากการป้องกันตัวหรือโกรธแค้นเพื่อปกป้องผลผลิตและป้องกันตัวได้ แนวทางหนึ่งที่จะช่วยลดความขัดแย้งและความจริงจังต่อสัตว์ป่าและหน่วยงานที่รับผิดชอบ คือการชดเชยและเยียวยาให้แก่เกษตรกรตามหลักเกณฑ์ที่ทุกฝ่ายเห็นพ้องต้องกัน


“ป่า มิอาจดำรงอยู่ได้ด้วยต้นไม้ต้นเดียว หรือสัตว์ป่าเพียงตัวเดียว ธรรมชาติ ได้เรียงร้อยสายใยแห่งชีวิตของมวลพรรณพืช พันธุ์สัตว์ ให้เป็นหนึ่งเดียวกัน เช่นเดียวกับตะวันตกทั้งผืน ซึ่งมิอาจฉีกแบ่งได้”

๓๐ ปี กลุ่มศิลปินรักษ์ผืนป่าตะวันตก

ที่เกิดจากความตั้งใจของศิลปินสาขาต่างๆ ยังคงใช้ความสามารถของแต่ละบุคคลเก็บเกี่ยวประสบการณ์ ข้อมูลที่ได้ร่วมสัมผัส เกาะติดพื้นที่จริง มาถ่ายทอดเรื่องราวต่างๆ ผ่านภาพจิตรกรรม สื่อผสม บทกวี และเสียงดนตรี เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงปัญหา การดำรงอยู่ของคนและสัตว์ บนผืนป่าอยู่ในขณะนี้ เพื่อให้สังคมได้เห็นความสำคัญในการอยู่ร่วมกัน คน สัตว์ ป่า อย่างสมดุล และสมบูรณ์


บทส่งท้าย...
“คนยัง สัตว์อยู่ ป่ายืนยง”

คนยัง : เกษตรกร ชุมชนที่อยู่ติดกับแนวเขตพื้นที่อนุรักษ์ หรือแนวกันชนห้วยขาแข้งมีทัศนคติที่จะอยู่ร่วมพื้นที่เดียวกับสัตว์ป่าได้ มองสัตว์ป่าเป็นมิตรมิใช่ศัตรู มีเมตตาคิดถึงอกเขาอกเรา ร่วมกันคิดค้นหาแนวทางที่จะป้องกันตัวและพืชผลเกษตร ทำการเกษตรที่ลด ละ เลิก การใช้สารเคมีที่มีผลกระทบต่อ พืช สัตว์ คน ร่วมกันสร้างสรรค์กิจกรรมที่มีสัตว์ป่ามาหากินในพื้นที่ทำกินแปรเปลี่ยนที่เป็นการสร้างรายได้กับเกษตรกรและชุมชน

สัตว์อยู่ : สัตว์ป่าสามารถดำรงชีวิตตามระบบนิเวศอย่างเป็นสุข ไม่ถูกรบกวน ไม่ถูกล่า ไม่ถูกทำร้ายเมื่อเข้ามาหากินในพื้นที่ทำกินของเกษตรกร

ป่ายืนยง : ป่าอนุรักษ์หรือผืนป่าห้วยขาแข้งได้รับการปกป้องจากหน่วยงานที่รับผิดชอบ และชุมชนที่อยู่รายรอบผืนป่าห้วยขาแข้งเพื่อคงไว้เป็น “แม่ป่า”ที่เป็นต้นทุนที่จะส่งมอบความอุดมสมบูรณ์ต่างๆ ทั้งทางตรงและทางอ้อมสู่ชุมชน ภาค ประเทศชาติ ป่าชุมชนใกล้บ้านชุมชนก็จะอุดมสมบูรณ์ไปด้วย ส่งมอบผลผลิตจากป่าเพื่อยังชีพและแลกเปลี่ยนเป็นทรัพย์ได้


กลุ่มศิลปินรักผืนป่าตะวันตก มูลนิธิสถาบันปฏิปัน และกลุ่มพิทักษ์สิ่งแวดล้อมพยุหะ ขอเชิญชวนทุกท่านชมนิทรรศการ “คนยัง สัตว์อยู่ ป่ายืนยง " ตั้งแต่ วันที่ ๑ ถึง ๓๑ มีนาคม ๒๕๖๗ ณ ศูนย์สรรพสินค้าซีคอนสแควร์ศรีนครินทร์ และร่วมสนับสนุนภาพวดของกลุ่มศิลปินรักผืนป่าตะวันตก อาทิเช่น อาจารย์ทวี รัชนีกร, อาจารย์ช่วง มูลพินิจ, อาจารย์อินสนธิ์ วงศ์สาม, วสันต์ สิทธิเขตต์ และสมภพ บุตราช ประธานกลุ่มรักษ์ผืนป่าตะวันตก รวมถึงน้าหงา สุรชัย จันทิมา ซึ่งเป็นประธานจัดงานในครั้งนี้ด้วย นอกจากนี้ ยังมีเสื้อยึดที่ออกแบบโดยศิลปินจำหน่าย สามารถเข้าร่วมกิจกรรม เวิล์คชอปในทุกวันเสาร์-อาทิตย์ฟรี จนถึงวันปิดนิทรรศการ