อพวช.เผยพบมดชนิดใหม่ของโลก “มดบากจีนใจ” ในอุทยานธรณีโลกสตูล

องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์เผยทีมวิจัยได้พบมดชนิดใหม่ของโลก “มดบากจีนใจ" สีเหลือง สร้างรังอยู่ในกิ่งไม้ขนาดเล็กแห้งคาต้นของไม้พุ่มในป่าละเมาะใกล้กับถ้ำอุไรทอง และป่าละเมาะใกล้คลองห้วยบ้า อ.ละงู จ.สตูล หลังจากทำการศึกษาพบว่ามดชนิดนี้อยู่ในสกุลมดบาก และเป็นมดชนิดใหม่ของโลก

วันนี้ (27 ส.ค.) องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) ได้เปิดเผยว่า “อุทยานธรณีสตูล ทีมวิจัยทางธรรมชาติวิทยาองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) ได้ให้ความสนใจพื้นที่อุทยานธรณีสตูล และได้ดำเนินโครงการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงภายใต้โครงการศึกษาความหลากหลายของพืชและสัตว์ในอุทยานธรณีสตูลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563 จนถึง พ.ศ. 2567 โดยการสนับสนุนทุนวิจัยจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ซึ่งเป้าหมายของการศึกษานั้นอยู่ในบริเวณอุทยานธรณีสตูลและพื้นที่ติดต่อกันในบริเวณจังหวัดสตูลและตรัง กระทั่งในปี พ.ศ. 2565 นักวิจัย อพวช.ได้ค้นพบมดชนิดใหม่ของโลกในพื้นที่ศึกษา

“มดบากจีนใจ” มดชนิดใหม่ของโลกถูกค้นพบโดย นายทัศนัย จีนทอง และ ดร.วียะวัฒน์ ใจตรง นักวิชาการกองวิชาการสัตววิทยา สำนักวิชาการพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา อพวช. โดยพบมดชนิดใหม่นี้อาศัยอยู่ในกิ่งไม้แห้งที่ติดค้างอยู่กับลำต้นของไม้พุ่มในป่าละเมาะด้านนอกถ้ำอุไรทอง และบริเวณป่าข้างถนนใกล้คลองห้วยบ้า อำเภอละงู จังหวัดสตูล ในวันที่ 21 เมษายน 2565 และได้ถูกตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Vombisidris satunensis Jeenthong, Jaitrong & Tasen, 2023 ได้ถูกบรรยายลักษณะและตีพิมพ์ลงในวารสาร Tropical Natural History ฉบับที่ 23 (ปี พ.ศ. 2566) และมดชนิดใหม่ได้ถูกตั้งชื่อไทยว่า “มดบากจีนใจ” ผศ.ดร.รวิน ระวิวงศ์ ผู้อำนวยการองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ เพื่อเป็นที่ระลึกในพิธีเปิดนิทรรศการสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ New Species of Life เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2566

มดบากจีนใจ เป็นมดขนาดเล็ก มีความยาวลำตัว 2.64 มิลลิเมตร ส่วนหัวและลำตัวมีสีเหลือง ส่วนท้องสีน้ำตาลเข้ม ขาทั้งสามคู่สีเหลืองอ่อนกว่าลำตัว ส่วนหัวมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส พื้นผิวด้านหน้าของหัวเป็นลายตาข่าย ด้านข้างหัวมีลักษณะเป็นร่องแคบ 1 เส้น ยาวคาดจากส่วนท้ายหัวผ่านมาชิดขอบล่างตารวม (compound eyes) และยาวไปถึงด้านข้างปาก (Subocular groove) และบริเวณส่วนอกซึ่งหลอมรวมกับท้องปล้องแรกมีหนาม (Propodeal spine) 1 คู่ มีลักษณะตรง หนา และสั้น ซึ่งเป็นลักษณะสำคัญที่แตกต่างจากมดบากชนิดอื่น

การค้นพบมดชนิดใหม่ของโลกในอุทยานธรณีสตูลแสดงให้เห็นถึงความคงอยู่ของความหลากหลายและความสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่อุทยานธรณี ซึ่งนอกจากความสมบูรณ์ของการเป็นแหล่งทรัพยากรธรณีที่สำคัญของประเทศไทยและของโลกแล้ว ยังมีความสำคัญของการเป็นแหล่งทรัพยากรชีวภาพที่สำคัญด้วยเช่นกัน และการค้นพบนี้ช่วยเติมเต็มข้อมูลการศึกษาวิจัยและการจัดทำฐานข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพของอุทยานธรณีสตูล นำไปสู่การวางแผนบริหารจัดการพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติในอุทยานธรณีสตูลอย่างยั่งยืนต่อไปในอนาคต 

สำหรับผู้ที่สนใจอยากเรียนรู้เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่และการตั้งชื่อสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ สามารถเข้ามาเยี่ยมชมและเรียนรู้ได้ในนิทรรศการสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ New Species of Life ที่อาคารพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา อพวช. ในวันอังคารถึงวันศุกร์ ตั้งแต่เวลา 09.30-15.00 น. และวันเสาร์ถึงวันอาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์ ตั้งแต่เวลา 09.30-17.00 น. (ปิดบริการทุกวันจันทร์) 

ทั้งนี้ อุทยานธรณีสตูล (Satun Geopark) ได้รับการประกาศให้เป็น “อุทยานธรณีโลก” (UNESCO Global Geopark) ในปี พ.ศ. 2561 เป็นอุทยานธรณีโลกแห่งแรกของประเทศไทย และเป็นแห่งที่ 5 ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อุทยานธรณีสตูลมีพื้นที่ 2,597 ตร.กม. ครอบคลุม 4 อำเภอในจังหวัดสตูล ได้แก่ อำเภอเมือง ทุ่งหว้า มะนัง และละงู พื้นที่อุทยานธรณีสตุลประกอบด้วยพื้นที่ที่มีคุณค่าทางธรณีวิทยามากกว่า 70 แห่ง ทั้งบนบกและในทะเล เช่น ถ้ำเลสเตโกดอน ถ้ำภูผาเพชร ถ้ำเจ็ดคต น้ำตกธารปลิว หินเขตข้ามกาลเวลาเขาโต๊ะหงาย เกาะไข่-หาดหินงามแห่งหมู่เกาะตะรุเตา ทะเลแหวกเกาะหว้าหิน-เกาะลิดีเล็ก และด้วยความโดดเด่นด้านธรณีวิทยานี้เองจึงส่งผลให้พื้นที่อุทยานธรณีมีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตที่น่าสนใจมากมายตามไปด้วย