สงกรานต์ปีนี้ยังคงต้องหยุดสาดน้ำกันอีกปี เพราะโควิด ๑๙ ยังไม่สิ้นฤทธิ์ จึงต้องเอาความปลอดภัยของชีวิตไว้ก่อน และ ๑๓เมษายนก็ไม่ใช่แค่เป็นวันสงกรานต์ ยังมีความสำคัญในวันนี้อีกหลายอย่าง
วันสงกรานต์ ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของไทยมาแต่โบราณ คำว่า “สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤตซึ่งแปลว่า ก้าวขึ้น ย่างขึ้น หรือย้ายขึ้น หมายถึงการขึ้นศักราชราศีใหม่ หรือวันขึ้นปีใหม่นั่นเอง
เทศกาลสงกรานต์เป็นประเพณีเก่าแก่ที่สืบทอดกันมายาวนาน คนสมัยก่อนจะถือเอาวันขึ้น ๑ ค่ำ เดือนอ้าย ซึ่งจะอยู่ในช่วงเดือนพฤศจิกายนหรือธันวาคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ได้กำหนดให้เปลี่ยนใหม่ มาถือเอาวันที่ ๑ เมษายนเป็นวันขึ้นปีใหม่ ต่อมาในปี ๒๔๘๓ ยุคจอมพล ป.พิบูลสงคราม ได้กำหนดตามสากลให้วันที่ ๑ มกราคมเป็นวันขึ้นปีใหม่ แต่คนไทยก็ยังคุ้นเคยกับการขึ้นปีใหม่ในเดือนเมษายน จึงถือเอาวันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่แบบไทย มีการทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ และขอพรตามประเพณี
ในสมัยก่อนยังถือกันว่า เมื่อเราเข้าวัดทำบุญอันเป็นกิจวัตรแล้ว เมื่อเดินออกจากวัดยังมีเม็ดทรายของวัดติดเท้าออกมาด้วย จึงเกิดประเพณีขนทรายเข้าวัดและก่อพระเจดีย์ทราย เป็นกุศโลบายในการสร้างความสามัคคี ร่วมกันทำประโยชน์ให้ศูนย์รวมของชุมชน
ในเทศกาลสงกรานต์ทุกปี จะมีการประกาศนางสงกรานต์ประจำปีของฝ่ายโหรพราหมณ์ กองพระราชพิธี สำนักพระราชวัง พร้อมกับคำทำนายดวงเมืองประจำปี ในปีนี้ถือว่าวันที่ ๑๔ เมษายนซึ่งเป็นพฤหัสบดี เป็นวันสงกรานต์ นางสงกรานต์ปีนี้จึงเป็น นางกิริณีเทวี ซึ่งเป็นนางสงกรานต์ประจำวันพฤหัสบดี ทรงพาหุรัดทัดดอกมณฑา อาภรณ์แก้วมรกต ภักษาหารถั่วงา พระหัตถ์ขวาทรงขอ พระหัตถ์ซ้ายทรงปืน เสด็จยืนมาบนหลังกุญชร(ช้าง)เป็นพาหนะ มีคำทำนายว่า
วันพุธ เป็นธงชัย วันอังคาร เป็นอธิบดี วันอังคาร เป็นอุบาทว์ วันพฤหัสบดี เป็นโลกาวินาศ
ส่วนวันอาทิตย์ปีนี้ เป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก ๔๐๐ ห่า ตกในโลกมนุษย์ ๔๐ ห่า ตกในมหาสมุทร ๘๐ ห่า ตกในป่าหิมพานต์ ๑๒๐ ห่า ตกในเขาจักรวาล ๑๖๐ ห่า นาคให้น้ำ ๔ ตัว
เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีธนู ชื่อ เตโช (ธาตุไฟ) ทำนายว่า น้ำน้อย อากาศยังร้อน
เกณฑ์นาคราชให้น้ำ ปีนี้นาคให้น้ำ ๔ ตัว ทำนายว่าฝนดีตลอดปี
เกณฑ์ธัญญาหาร ชื่อ วิบัติ ข้าวในไร่นาจะเกิดกิมิชาติ คือมีด้วงแมลงรบกวน ข้าวกล้าจะได้ผล ๑ ส่วน เสีย ๕ ส่วน บ้านเมืองจะเกิดยุทธสงคราม จะฆ่าฟันกัน จะนิราศจากกัน จะเสียหายเป็นอันมาก
นอกจากวันที่ ๑๓-๑๕ เมษายนเป็นวันสงกรานต์แล้ว ยังเป็น “วันผู้สูงอายุแห่งชาติ” ด้วย ซึ่งเมืองไทยเห็นความสำคัญของผู้สูงอายุมานานแล้ว ในปี ๒๔๙๖ รัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงครามได้ให้กรมประชาสงเคราะห์จัดตั้ง “สถานสงเคราะห์คนชราบางแค” ที่เรียกกันว่า “บ้านบางแค” เพื่อดูแลผู้สูงอายุอย่างจริงจัง ให้มีที่พักพิงในวัยชรา
ต่อมาในปี ๒๕๒๕ องค์การสหประชาชาติได้จัดประชุมสมัชชาโลกเกี่ยวกับผู้สูงอายุ และให้ความหมายของผู้สูงอายุไว้ว่า บุคคลที่มีอายุตั้งแต่ ๖๐ ปีขึ้นไป พร้อมทั้งพิจารณาประเด็นสำคัญเกี่ยวกับผู้สูงอายุในด้าน มนุษยธรรม การพัฒนา และการศึกษา นอกจากนี้องค์การอนามัยโลกได้กำหนดให้ปี ๒๕๒๕ เป็นปีรณรงค์เพื่อสงเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ซึ่งคณะกรรมการอำนวยการวันอนามัยโลกของกระทรวงสาธารณสุขได้มีมติให้ใช้คำขวัญว่า “ให้ความรัก พิทักษ์อนามัย ผู้สูงวัยอายุยืน”
ในปีเดียวกันนี้ รัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ได้มีมติเมื่อวันที่ ๑๔ ธันวาคม ๒๕๒๕ อนุมัติให้วันที่ ๑๓ เมษายนของทุกปีเป็น “วันผู้สูงอายุแห่งชาติ” และยังได้เลือก “ดอกลำดวน” เป็นดอกไม้ประจำวันผู้สูงอายุแห่งชาติ เนื่องจากเป็นต้นไม้ที่ให้ความร่มรื่น มีใบเขียวชอุ่มตลอดปี ดอกมีกลิ่นหอม กลีบไม่ร่วงง่าย เปรียบเสมือนผู้สูงอายุที่มีคุณวุฒิ คุณธรรม เป็นแบบอย่างที่ดีแก่ลูกหลาน
นอกจากนี้ในวันที่ ๑๔ เมษายนซึ่งอยู่ในช่วงของสงกรานต์ ยังเป็น “วันครอบครัว” ด้วย โดยคณะรัฐมนตรีในรัฐบาลพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ ได้เห็นชอบและอนุมัติตามข้อเสนอของคุณหญิงสุพัตรา มาศดิตถ์ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ให้วันนี้เป็นวันครอบครัว เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมให้ประชาชนตระหนักในความสำคัญของสถาบันครอบครัว ใช้เวลาในช่วงวันหยุดยาวของสงกรานต์มีโอกาสพร้อมหน้ากันทำกิจกรรมต่างๆ สร้างความรักความอบอุ่นในครอบครัวตามประเพณีไทยที่เคยปฏิบัติสืบกันมา อันเป็นพื้นฐานความสุขของสังคม
ด้วยเหตุนี้ วันสงกรานต์จึงเป็นวันหยุดยาวของทุกปี ในปีนี้นอกจากหยุดสงกรานต์ ๑๓-๑๕ เมษายนแล้ว ยังต่อด้วยเสาร์อาทิตย์อีก รวมเป็น ๕ วัน
แต่อย่างไรก็ตาม โปรดอย่าลืมโควิด ๑๙ และอุบัติเหตุในการเดินทางนะครับ จะได้มีโอกาสได้รับสงกรานต์ในปีหน้าอีก
