หมอแอร์ชี้ "Heat Stroke" อันตรายถึงชีวิต ไม่ใช่เรื่องไกลตัว วอนทำความเข้าใจโรค

นพ.อกนิษฐ์ ศรีสุขวัฒนา “หมอแอร์” แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคหัวใจ ออกมาให้ความรู้หลังพบหนุ่มต่างชาติเข้าร่วมวิ่งเทรลที่เกาะช้าง เกิดฮีตสโตรกจนไตวาย กล้ามเนื้อสลาย ชี้อาการ Heat Stroke ไม่ใช่เรื่องไกลตัว และอันตรายมาก จึงอยากให้ประชาชนและคนที่ออกกำลังกลางแจ้งทำความเข้าใจ จะได้ป้องกันไม่ให้เกิด

จากกรณีสาวโพสต์ขอความช่วยเหลือร่วมบริจาคเลือดช่วยหนุ่มต่างชาติเข้าร่วมวิ่งเทรลที่เกาะช้าง เกิดฮีตสโตรกจนไตวาย กล้ามเนื้อสลาย ตอนนี้ต้องการเลือดด่วน ผู้ใจบุญสามารถบริจาคเลือดได้ที่สภากาชาดไทย

คลิกข่าวที่เกี่ยวข้อง >>> วอนช่วยเหลือ! หนุ่มต่างชาติวิ่งเทรลแล้วเป็นฮีตสโตรก ไตวาย ต้องการเลือดด่วน สามารถบริจาคที่สภากาชาดไทยได้เลย

วันนี้ (15 มี.ค.) เฟซบุ๊ก "Akanis Srisukwattana" หรือ นพ.อกนิษฐ์ ศรีสุขวัฒนา “หมอแอร์” แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคหัวใจ และหมออาสา ได้ออกมาให้ความรู้ถึงกรณีดังกล่าว ระบุว่า "Heat Stroke สำหรับนักกีฬาและประชาชน ออกกำลังร้อนไป อันตรายถึงชีวิตได้ ผมเพิ่งได้รับทราบ ว่ามีนักกีฬาต่างประเทศท่านหนึ่ง มาแข่งวิ่งเทรลเมืองไทย แล้วเกิด Heat Stroke จน Coma เลยคิดว่ามันไม่ใช่เรื่องไกลตัว และอันตรายมาก จึงอยากให้ประชาชนทั่วไป และคนที่ออกกำลังกลางแจ้ง ทำความเข้าใจ Heat Stroke จะได้ป้องกันไม่ให้เกิดครับ
1. Heat Stroke คืออะไร

คือ ภาวะที่ร่างกายไม่สามารถปรับตัวกับความร้อนที่สูงมากขึ้นได้ ทำให้อุณหภูมิทั่วร่างกายสูงเกิน 40.5 C จนระบบการทำงานต่างๆ เสียไป โดยเฉพาะที่สมอง ทำให้เกิดอาการคล้ายหลอดเลือดสมอง ( stroke) คือ ซึม อ่อนแรง ชักเกร็ง แต่ไม่ได้มีความผิดปกติจากหลอดเลือดโดยตรง เป็นผลเกิดจากความร้อนที่มากเกินไป ทำให้สมองทำงานผิดปกติ เลยเรียกว่า Heat Stroke นอกจากนี้ ความร้อนยังไปทำลาย ระบบต่างๆ ได้มากมาย อาทิ กล้ามเนื้อ เกิดภาวะกล้ามเนื้อแตกสลาย จนไตวายได้

2. Heat Stroke เกิดจากอะไร

ความร้อนในร่างกายมาจากปัจจัยภายใน และ ภายนอก ภายใน ได้แก่ การออกกำลังที่หนัก ร่างกายจะร้อนขึ้น ส่วนภายนอก ได้แก่ อากาศ แสงแดด Heat Wave ต่างๆ ปกติเมื่อร่างกายมีอุณหภูมิสูงขึ้น สมองส่วน Hypothalamus จะกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติ ทำให้เราเหงื่อออก และเลือดไปเลี้ยงผิวหนังมากขึ้น ทำให้เราระบายความร้อนผ่านทางการระเหยของเหงื่อที่ผิวหนัง ทำให้อุณหภูมิร่างกายลดลง แต่เมื่อสมดุลตรงนี้เสียไป เช่น อากาศร้อนมากๆ พร้อมออกกำลังหนักมาก เป็นเวลานาน หรือการระบายความร้อนที่ทำได้ลดลง เช่น อากาศมีความชื้นสูง ทำให้การระบายเหงื่อพาความร้อนไปในอากาศเกิดลดลง

ภาพรวมทำให้สมดุลของการระบายความร้อนทำได้ไม่ดี จึงนำไปสู่อุณหภูมิร่างกายที่ค่อยๆ สูงขึ้น จนสูงมากและเกิด Heat Stroke ในที่สุด กลุ่ม Heat Stroke ที่เกิดจากการออกกำลัง ออกแรง ฝึกทหาร และระบายความร้อนไม่ทัน เราเรียกกลุ่มนี้ว่า Exertional heat stroke

3. ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิด Heat Stroke ง่ายขึ้น มาจาก การออกกำลังที่หนักในที่อากาศร้อนนานๆ อากาศที่ร้อนมาก โดยเฉพาะการเกิด heat Wave การไม่ชินสภาะวะ อากาศร้อน หรือมีอากาศเปลี่ยนแปลงฉับพลัน อากาศที่ชื้นมาก เกิน 75% จนทำให้การระบายเหงื่อยากขึ้น ดื่มน้ำไม่พอ ร่างกายขาดน้ำ ดื่มเครื่องดื่มที่มี กาเฟอีนและ Alcohol ทำให้ร่างกายเสียน้ำจากปัสสาวะมากกว่าปกติ ใส่เสื้อผ้าที่หนาและไม่ระบายอากาศ 4 อาการของ Heat Stroke ที่เราต้องสังเกต ปวดศีรษะ ขณะออกกำลัง HR ไม่ลงแม้เบาการออกกำลังลง คลื่นไส้ อาเจียน ผิวหนังแดง ร้อน แห้ง บางรายอาจมีเหงื่อได้ เป็นตะคริวตามกล้ามเนื้อหลายๆ ที่ หน้ามืด เป็นลม ถ้าเป็นหนัก จะเริ่มมีอาการทางสมอง เบลอ พูดจาสับสน ชักเกร็ง หมดสติ

ดังนั้น ถ้าเริ่มมีอาการปวดหัว HR สูงแปลกๆ กว่าที่เคย คลื่นไส้ อาเจียน ขณะออกกำลัง ให้สงสัยว่าเราอาจเริ่มมีอาการของ Heat Stroke ได้ ให้หยุดออกกำลังทันที และรีบทำให้ร่างกายเย็นลง แจ้งเพื่อนๆ ที่ไปด้วยกันทันที

5. เราสามารถป้องกัน และลดการเกิดได้อย่างไร
- ตรงไปตรงมา หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนัก เวลาที่อากาศร้อนจัด เช่นเลือกเวลาออกกำลังกายตอนเช้า และเย็น
- ดูอุณหภูมิก่อนออกกำลังกาย ถ้าเกิน 38 c ควรหลีกเลี่ยง หรือต้องเตรียมตัวให้พร้อม
- ถ้าจำเป็นต้องฝึกซ้อม เพื่อให้ร่างกายทนความร้อน ต้องค่อยๆ เพิ่มระยะเวลาแบบค่อยเป็นค่อยไปเพื่อฝึกให้ร่างกายปรับตัว
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ ราดน้ำตามร่างกายเป็นระยะๆ เพราะน้ำที่ดื่ม และราดตัว สามารถลดอุณหภูมิได้โดยตรง ไม่ควรฝึกอดน้ำ หรือดื่มน้ำน้อยๆ ระหว่างแข่งหรือซ้อม
-สวมเสื้อ กางเกง ที่ระบายอากาศ ระบายความร้อนได้ดี

6. ข้อแนะนำการดื่มน้ำในวันที่อากาศร้อนมาก
แนะนำให้ดื่มน้ำ 700 ml ก่อนออกกำลัง 2 ชั่วโมง ค่อยๆดื่มเรื่อยๆ และพิจารณาดื่ม Sports Drink ประมาณ 250 ml แทนน้ำเปล่าบางส่วน ทุก 20 นาทีของการออกกำลังกาย ให้ดื่มน้ำอย่างน้อยประมาณ 250 ml สลับกับเกลือแร่ สังเกตสีปัสสาวะคร่าวๆ ว่าเราดื่มน้ำพอไหม ถ้าเข้มมาก แสดงว่าร่างกายยังขาดน้ำ 

7. เมื่อพบคนที่สงสัยเป็น Heat Stroke ต้องทำยังไง Heat Stroke เป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ ทุกนาทีมีค่า ไม่แพ้ โรคหัวใจ โทร.เรียกรถพยาบาลและต้องรีบทำให้อุณหภูมิคนที่เป็นลดลงสู่ระดับปกติอย่างเร็วที่สุด พาไปที่ที่อากาศเย็นเพื่อลดอุณหภูมิ แช่น้ำเย็น หรือหาน้ำแข็ง มาประคบตามตัวตามขาหนีบ รักแร้ คอ หลัง เพื่อลดอุณหภูมิกาย ลดความเสียหายระบบต่างๆ ในร่างกายที่เกิดจากความร้อน จนกว่าจะนำส่ง รพ.  ตรงนี้ช่วยได้มากๆ อย่ารอเฉยๆ นะครับ

สุดท้าย
ช่วงนี้หน้าร้อนแล้ว เรายังสามารถออกกำลังกลางแจ้งได้รวมถึงแข่งกีฬา แต่ต้องเพิ่มความระวังในการออกกำลังกายที่หนักในวันที่อากาศร้อน และความชื้นสูง ต้องดื่มน้ำให้เพียงพอ ขณะออกกำลังกาย
ทุกงานแข่ง นอกจากรู้ระยะทาง เส้นทางแข่งแล้ว เราต้องรู้อุณหภูมิ และความชื้นวันแข่ง เพื่อปรับความหนักในการออกกำลัง วางแผนการดื่มน้ำ แข่งกีฬาอย่างเหมาะสม และรู้เท่าทันอาการเริ่มแรกของ Heat Stroke นะครับ

หมอแอร์

คลิกโพสต์ต้นฉบับ