จากการทดลองแบบคร่าวๆ ในสมัยเรียน และได้ต่อยอดมาทดสอบให้ใช้ได้จริง เลยทำให้ ฐิติมา พิมพามา ได้มีแนวคิดที่จะพัฒนาไปอีกขั้น นั่นจึงเป็นที่มาของแบรนด์ Chva ผลิตภัณฑ์กันกระแทกที่ประยุกต์มาจากสิ่งที่ไร้ค่าตามแนวคิดเดิมอย่าง ‘ผักตบชวา’ จนสามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์อย่างหลากหลาย และช่วยรักษ์โลกไปในคราวเดียวกันด้วยเช่นกัน
จุดเริ่มของการนำผักชวามาแปรรูปครับ
จริงๆ เราจะทำไว้ใช้กันกระแทกเพื่อใช้ในการส่งของที่เราส่งเอง เลยคุยกับคุณแม่ว่าอยากหาอะไรที่มาใช้แทน เราก็เลยนึกถึงของที่เราเคยใช้ในตอนเด็กๆ ที่เราเรียน ในการทดลองวิทยาศาสตร์ ประกอบกับที่แถวบ้านจะเกิดการน้ำท่วมบ่อยๆ เขาเลยเอาผักตบชวาลอกคลองออกมา โยนขึ้นมาข้างบน เราก็เลยคิดว่า มันน่าจะใช้ได้เหมือนตอนสมัยเรียนนะ ก็เลยให้คุณแม่ลองทำ แล้วก็ลองส่งมาให้ใช้ แล้วโพสต์ลงเฟซบุ๊คในกลุ่มที่เป็นแบบรักษ์โลก ปรากฏว่าทุกคนสนใจมาก แต่ตอนนั้นก็ยังไม่ได้คิดที่จะทำขาย แค่ทำแล้วใช้เองและแชร์ไอเดีย จนสุดท้ายมีคนสนใจ และติดต่อเข้ามาขอซื้อ เราเลยคุยกับคุณแม่ว่า เริ่มทำขายแล้ว
ตอนที่ทำในช่วงแรก มีการเจอปัญหาบ้างมั้ย
เยอะมากค่ะ คือเราเสียผักตบฯ ไปเยอะมาก เพราะเรายังไม่รู้ว่ามันต้องแห้งแค่ไหน หรือวิธีการรักษาเก็บยังไงให้อยู่ได้นาน ทำยังไงที่จะให้มันกันกระแทกได้ดี ต้นอ่อน ต้นแก่มีผลมั้ย วิธีทำจะตัดก่อน หรือ ตากก่อน แบบไหนที่จะกันกระแทกได้ดีกว่า ก็เลยค่อนข้างเป็นปัญหาเหมือนกัน รวมถึงสภาพอากาศ เช่น มีฝนตก หรือว่า วันที่ไม่มีแดด ซึ่งอาจจะทำให้ผักตบที่เราตากนั้นเสียไปเลย
อยากให้ช่วยเล่าถึงขั้นตอนการทำ
เราก็นำมาคัดเลือกก่อน บางคนอาจจะนำมาทั้งกอเลย ซึ่งเราจะต้องแจ้งชาวบ้านว่า ไม่สามารถนำมาใช้ทั้งหมดได้ ก็จะนำต้นที่แก่มาใช้ก่อน ส่วนต้นที่อ่อน ให้เลี้ยงอยู่ในน้ำต่อไป เสร็จแล้วเราก็นำมาทำความสะอาด พร้อมทั้งทำการแช่กันเชื้อราเบื้องต้น แล้วก็นำมาตัดตามไซส์ที่ลูกค้าต้องการ ที่เราแนะนำว่าเหมาะสม จากนั้นเรานำมาตากค่ะ ซึ่งก็จะต้องคอยพลิกกลับตลอด ไม่ตากแช่ไว้ เพราะว่าอาจจะทำให้อีกด้านไม่แห้ง และเสียหายได้ จากนั้นก็นำมาตาก 5-7 วัน อย่างที่บอก แล้วก็นำมาร่อน เพื่อคัดอีก ว่ามีชิ้นที่เล็ก หรือชิ้นที่อ้วน เหมือนกับเป็นการแยกเกรดอีกรอบหนึ่ง แล้วเราถึงจะแพ็คเก็บในที่แห้งเตรียมนำส่ง
แล้วอย่างที่นำมารองรับผลิตภัณฑ์ มันใช้เวลานานแค่ไหนครับ กว่าที่จะมารองรับต้นไม้
จริงๆ เราได้ทำการเก็บตัวต้นแบบที่ใช้ในคราวแรกสุดมาตั้งแต่ปี 2019 ซึ่งก็ยังคงสภาพเดิม ซึ่งเราก็คอยบอกลูกค้าว่า อย่าเก็บในที่ชื้น ซึ่งลูกค้าบางราย ซื้อมาแล้วก็ไม่รู้จะเอาไปเก็บที่ได้ แล้วเอาไปใส่ใต้ซิ้งล้างจาน ปรากฏว่าเกิดการชื้น เราแนะนำว่าให้เก็บในกล่องหรือที่แห้ง จะสามารถอยู่ในลักษณะเดิมได้ แต่สิ่งที่เปลี่ยนคือกลิ่น ที่จะยังมีกลิ่นเดิม ที่คล้ายๆ พืชแห้ง หรือ ชาแห้งบางๆ มันอาจจะทำให้กลิ่นเพิ่มขึ้นได้ ซึ่งถ้าเราจะเอามาใช้ เราเอามาผึ่งนิดนึง ก็จะค่อนข้างเหมือนเดิม
กระแสผลตอบรับในช่วงแรกกับตอนนี้เป็นยังไงบ้าง
ช่วงแรกที่ยังไม่ได้ทำการขาย ก็มีการแชร์โพสต์ในเฟสบุ๊คแบบเยอะมากๆ แต่พอนำมาทำขาย ในช่วงแรกก็ยังไม่ได้มีคนที่รู้จัก ผลตอบรับแรกที่ได้รับคือ มีกลิ่นที่ดี ส่วนใหญ่ที่คนรับของ จะได้กลิ่นก่อนว่ากลิ่นดี แล้วบางคนก็จะเก็บไว้แพ็คของต่อได้ด้วย หรืออย่างพ่อค้าแม่ค้าออนไลน์ เขาก็จะบอกว่า การแพ็คนั้นสะดวก ก็คือใส่ของลงไปและเทผักตบชวาลงไปก็จบแล้ว สามารถแพ็คได้เลย ไม่ต้องมาติดสก็อตเทปแล้วห่อ แต่คิดว่าตอนนี้ก็มีหลายๆ แบรนด์ ที่จะนำผักตบชวามาใช้ในลักษณะเดียวกันเยอะขึ้น ยอดขายก็ค่อนข้างโอเคและค่อนข้างนิ่งค่ะ
ทราบมาว่าผลิตภัณฑ์นี้ มีกลุ่มชาวบ้านมาร่วมด้วย อยากให้เล่าถึงตรงนี้หน่อยครับ
เราทำงานร่วมกับชาวบ้าน ซึ่งพวกเขาจะเป็นคนที่จัดหาผักตบชวา เพื่อเอามาส่งให้เราในเรื่องของกระบวนการแห้ง เรียกว่าเป็นรายได้เสริมให้กับคุณลุง คุณป้า ให้เขาจัดหาผักตบชวาให้ค่ะ จริงๆ พวกเขา ก็เป็นส่วนหนึ่งในการผลักดันให้ขายอย่างจริงจัง อย่างที่บอกว่ามีกลุ่มของทางจังหวัดเพชรบุรีแชร์ไป เขาก็ทักว่า เหมือนเคยเห็นในเฟสบุ๊ค คุณแม่ก็เลยอธิบายให้ฟังค่ะ ส่วนใหญ่คนที่จะสื่อสารกับชาวบ้าน ก็จะเป็นคุณแม่ ก็จะเป็นคนที่อธิบายว่าเอาไปทำอะไร
จริงๆ ทุกคนตื่นเต้นตอนที่เห็นโพสต์ เวลาที่แชร์ออกไป แล้วผลตอบรับที่ตอบกลับมา เราก็เอาไปให้พวกเขาดู คุณแม่จะเอาให้เขาดูแล้วคุยให้ฟัง ว่ามันมีประโยชน์นะ เพราะว่าแต่เดิมมันต้องถูกทิ้งอยู่แล้ว ในเวลาที่อยู่ตามแม่น้ำ ซึ่งมันเป็นที่ที่จะท่วมง่าย เพราะว่าเป็นอำเภอหลังสุดที่รับน้ำ เพราะฉะนั้น ตอนที่ใกล้หน้าฝน ก็จะมีการเอารถแบ็กโฮมาตักผักตบฯ และทิ้งไปเลย ทุกคนก็จะเห็นว่ามันเน่ากองไปเฉยๆ แล้วเขาก็รู้สึกว่า การทำอย่างงี้ มันก็จะเป็นผลดีกับเขา สองก็คือมันก็เหมือนเป็นงานอดิเรก ที่ใช้เวลาแป๊บเดียว ช่วงก่อนเที่ยง ก็ได้เงินแล้วมันก็ทำให้ได้รายได้เพิ่ม แล้วเขาก็รู้สึกดีที่ทำในงานอดิเรก
ผลิตภัณฑ์นี้ นอกจากนำไปกันกระแทกได้แล้ว สามารถนำไปทำอะไรได้อีกบ้าง
อย่างผลิตภัณฑ์นื้ เราก็จะบอกลูกค้าที่เอาไปแพ็คว่า เราสามารถแจ้งหรือแนบเอกสารไปกับตัวกล่องผลิตภัณฑ์ผักตบชวาได้ว่า สามารถนำเอาไปใส่ต้นไม้ได้ เพื่อปกคลุมหน้าดินให้รักษาความชื้น สมมุติว่า เรารดน้ำต้นไม้ทุกวัน ก็สามารถลดได้แบบวันเว้นวัน เพราะว่ามีสิ่งนี้ช่วย หรือ สามารถเอาไปลองกับสัตว์เลี้ยงได้ เช่น หนูแฮมสเตอร์ กระรอก เพราะสามารถดูดซับที่เป็นของเหลวได้
พอได้มาทำผลิตภัณฑ์นี้ มันได้เปลี่ยนความคิดของคนทั่วไปยังไงบ้าง
เรามองว่าคนทั่วไปก็รู้สึกว่า เขาสามารถเป็นส่วนร่วมในการรักษ์สิ่งแวดล้อมได้ หมายถึงว่า ต่อให้เขาทำธุรกิจก็ตาม เช่น การค้าของออนไลน์ ในส่วนของลูกค้านะคะ พอเขาเห็นว่าแบรนด์นี้ใช้ เขาก็น่าจะใช้ได้ โดยที่แบรนด์ผลิตภัณฑ์แบบออแกนิค หรือว่าในแบรนด์ที่รักษ์โลกอยู่แล้ว เขากำลังมองหาในส่วนที่ตอบโจทย์เขา แต่ถ้าในแง่ของคนทั่วไป เราว่ามันเป็นการจุดประกายให้หลายๆ คน หาวิธีการที่เหมาะกับอาชีพของตัวเอง หรือใกล้ตัวคุณเอง แล้วกลายเป็นผลิตภัณฑ์รักษ์โลกขึ้นมาได้
อย่างในช่วงโควิดที่ผ่านมา ได้รับผลกระทบอะไรบ้างครับ
เรียกว่ามันสวนทางมากกว่า เพราะว่าทุกคนอยุ่บ้าน สินค้าออนไลน์เรียกว่าเป็นสิ่งที่ยอดอิต ยอดการสั่งซื้อดีกว่าช่วงปกติ เราคิดว่าคนที่ทำงานประจำส่วนใหญ่ เขาอาจจะมาขายของออนไลนืด้วยมั้ย มันอาจจะทำให้ยอดการสั่งซื้อเพิ่มขึ้น คือพอเป็นช่วงโควิด สิ่งที่เห็นได้ชัดก็คือ ธุรกิจออนไลน์ หรือการทำงานโดยที่ไม่เจอกัน คิดว่าถ้าคนสามารถจัดเทรนด์ตรงนี้ได้ ก็น่าสนใจ บางคนก็จะมาสนใจเกี่ยวกับบ้านกัน หรือชีวิตความเป็นอยู่ที่มากขึ้น ทั้งเรื่องต้นไม้ หรือ การตกแต่งบ้าน สิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดธุรกิจขึ้นได้
อีกอย่างเราไม่ได้ทำคนเดียว เราจะเป็นแบบคุยกับลูกค้า หรือสื่อสารผ่านทางช่องทางออนไลน์ต่างๆ แต่ว่าในส่วนอื่นๆ ทั้งในเรื่องการผลิต ก็จะเป็นคุณแม่กับน้องๆ อย่างการส่งสินค้า ก็จะเป็นการช่วยๆ กัน
ความคาดหวังต่อผลิตภัณฑ์ในวงกว้างโดยรวม
อยากให้มันเป็นอะไรที่แพร่หลาย หรือว่าถ้าใครสามารถนำไปต่อยอดเป็นตัวอื่นๆ ที่มีในท้องถิ่น ในชุมชนตัวเองแล้วนำมาขาย ก็ยินดีค่ะ อยากให้มันเป็นแนะนำการใช้ แล้วก็ได้รับการตอบรับในวงกว้างมากขึ้น แล้วก็คาดหวังว่าไปไกลในระดับต่างประเทสได้ ก็จะดีใจมากค่ะ
เรื่อง : สรวัจน์ ศิลปโรจนพาณิช
ภาพ : ณัฐชนน หล้าแหล่ง และ ธนิดา อิ่มเอก, Chva ผักตบชวากันกระแทก
