วันนี้เราเข้าอยู่เดือนที่ ๒ ของปี ๒๕๖๔ แล้ว ซึ่งเป็นเดือนที่พิเศษกว่าทุกเดือนในปี เดือนอื่นๆเขามี มี ๓๐ หรือ ๓๑ วัน แต่เดือนกุมภาพันธ์ไม่เหมือนใคร มี ๒๘ หรือ ๒๙ วัน ในสมัยเมื่อเรียนหนังสือเราก็ท่องกันว่า “ปีหนึ่ง ๓๖๕ หรือ ๓๖๖ วัน” ถ้าปีไหนมี ๓๖๖ วันก็มาลงไว้ที่เดือนกุมภาพันธ์นี่แหละให้มี ๒๙ วัน จากปกติที่มี ๒๘ วัน
เอ๊ะ พระอาทิตย์เดินยังไงไม่คงเส้นคงวา ปีที่ใช้เวลาโคจร ๓๖๖ วันไปไถลอยู่ที่ไหนเสียหนึ่งวัน
คนที่เกิดวันที่ ๒๙ กุมภาพันธ์ จึงไม่ได้ฉลองวันเกิดทุกปีเหมือนคนอื่น ต้องฉลอง ๔ ปีครั้ง
แต่ถ้าไปเจอเอาวันที่ “๓๐-๓๑ กุมภาพันธ์ หรือวันที่ “๐ มกราคม” นี่ซี ยิ่งงงกันใหญ่ มันเป็นวันอะไรกันแน่
วันที่ ๓๐ กุมภาพันธ์เคยปรากฎอยู่ในปฏิทินของสวีเดนในปี ค.ศ.๑๗๐๔ ทั้งนี้เกิดจากเปลี่ยนแปลงการใช้ปฏิทินจูเลียนมาเป็นปฎิทินกริกอเรียน ซึ่ง ๔ ปีเดือนกุมภาพันธ์จะมี ๒๙ วัน ๑ ครั้ง แต่ปีนั้นเกิดสงครามขึ้นจนหลงลืมรื่องปฏิทินกันไป เลยไม่ได้เพิ่มให้เดือนกุมภาพันธ์ในปี ๑๗๐๐ มี ๒๙ วัน พอนึกได้ก็มาเพิ่มแทนให้ในปี ๑๗๐๔ ซึ่งเดือนกุมภาพันธ์มี ๒๙ วันอยู่แล้ว จึงทำให้เดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ.๑๗๐๔ มี ๓๐ วัน และปรากฏหลักฐานอยู่ในปฏิทินด้วยปี ปีต่อๆมาจึงเข้ารูปเข้ารอยตามคนอื่นเขา
คนสวีเดนที่เกิดวันนี้จึงไม่มีโอกาสฉลองวันเกิดตลอดชีวิต
ต่อมายังพบปัญหาอีกว่า แม้จะใช้ระบบปฏิทินกริกอเรียนแล้ว แต่วันที่ของสวีเดนก็ยังไม่ตรงกับคนอื่น ในปี ค.ศ.๑๗๕๓ ปฏิทินสวีเดนเป็นวันที่ ๒๙ กุมภาพันธ์ แต่ประเทศอื่นที่ใช้ปฏิทินกริกอเรียนด้วยกันไปถึงวันที่ ๑๑ มีนาคมแล้ว สวีเดินเลยตัดเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ.๑๗๕๓ ออกเสีย ๑๑ วัน เหลือแค่วันที่ ๖ วันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ จึงกลายเป็นวันที่ ๑ มีนาคม ตรงกับชาวบ้านได้ตลอดมา
ของไทยเราก็เคยใช้วิธีนี้ เมื่อคอนจะเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่จากเดิมใช้วันที่ ๑ เมษายน มาเป็นวันที่ ๑ มกราคมตามสากล ในปี ๒๔๘๓ พอถึงวันที่ ๑ มกราคมเราก็ไชโยต้อนรับปีใหม่ ๒๔๘๔ กันเลย ทำให้ปี ๒๔๘๓ ถูกตัดออกไป ๓ เดือน เหลือเพียงแค่ ๙ เดือนเท่านั้น เข้าระบบสากลกับเขาจนถึงวันนี้
กล่าวกันว่าในสมัยปฎิวัติโซเวียต ก็มีคนคิดง่ายๆ ที่จะให้เดือนกุมภาพันธ์มี ๓๐ วันเหมือนเดือนที่ลงท้ายด้วยยน จึงตัดเดือนที่มี ๓๑ วันบางเดือนมาเพิ่มให้เดือนกุมภาพันธ์ แต่เดือนกุมภาพันธ์มีทั้ง ๒๘ และ ๒๙ วัน และ ๔ ปีจึงจะมี ๒๙ วันครั้งหนึ่ง วิธีนี้จึงไม่ลงตัว เวียนหัวเข้าไปใหญ่ จึงไม่ถูกนำมาใช้จริง และไม่เคยปรากฏในปฏิทินโซเวียต
สำหรับ “วันที่ ๐ มกราคม” นี่ก็มีเหมือนกัน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ให้ข้อมูลไว้ว่า ๐ มกราคม เป็นชื่ออีกชื่อหนึ่งของวันที่ ๓๑ ธันวาคม ซึ่งใช้ในปฏิทินดาวเคราะห์และเทคโนโลยี
ในปฏิทินดาวเคราะห์ วันที่ ๐ มกราคม หมายถึงวันก่อนวันที่ ๑ มกราคม เป็นการนำมาใช้เพื่อหลีกเลี่ยงการกล่าวถึงปีก่อนหน้า แม้ว่าจะเป็นวันเดียวกับวันที่ ๓๑ ธันวาคมของปีก่อนหน้าก็ตาม
จากหลักฐานที่ว่าชาวมายาเรียกวันแรกของเดือนว่าวันที่ ๐ เรียกวันสุดท้ายของเดือนว่าวันที่ ๑๙ (หนึ่งเดือนมี ๒๐ วัน)
ส่วนในทางเทคโนโลยี ในไมโครซอฟท์ เอ็กเซล วันที่ ๐ ในการจัดรูปแบบวันที่ ๑๙๐๐ หมายถึง ๐ มกราคม ๑๙๐๐
ก็ยังงงๆอยู่ดี
ของไทยเราก็มีวันที่ ๓๐ กุมภาพันธ์ และ ๓๑ กุมภาพันธ์กับเขาเหมือนกัน แม้ไม่ปรากฏอยู่ในปฏิทิน แต่ก็ปรากฏอยู่ในเอกสารสำคัญของทางราชการ คือบัตรประจำตัวประชาชนที่ออกให้กับคนที่เกิดในวันที่ ๓๐ และ ๓๑ กุมภาพันธ์
รายแรก เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านที่หมู่ ๓ ต.คลองทับจันทร์ อ.อรัญประเทศ มีนามว่า นายสังเวียน ขุนเจริญ ตอนที่เรื่องเปิดเผยเมื่อปี ๒๕๕๖ นั้นอายุได้ ๕๓ ปีแล้ว ถือบัตรประจำตัวประชาชน ระบุเกิดวันที่ ๓๐ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๓ บอกว่าตั้งแต่เกิดมายังได้ฉลองวันเกิด เพราะพ่อแม่แจ้งเกิดไปอย่างนั้น คนรับแจ้งก็ลงไปตามแจ้งโดยไม่เฉลียวใจ จนเมื่ออายุ ๑๗ ไปทำบัตรประจำตัวประชาชน ข้อมูลในทะเบียนราษฎรก็ระบุว่าเกิดวันที่ ๓๐ กุมภาพันธ์ เจ้าหน้าที่ก็ยังไม่สงสัย ปล่อยผ่านมาตลอด จนตอนไปเรียน กศน.ตอนจบจะรับวุฒิบัตร เจ้าหน้าที่ กศน.ก็บอกว่าไม่สามารถออกให้ได้ เพราะวันนี้ไม่มีในสารบบ
พอเรื่องนี้เป็นข่าวขึ้นมาในยุคที่นายจารุพงศ์ เรืองสุวรรณเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ท่านรัฐมนตรีก็เต้นผาง หาว่าเอามาแฉตอนนี้ก็เพื่อทำลายชื่อเสียงของกระทรวง
ในที่สุดนายสังเวียนก็ขอลาออกจากตำแหน่งผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ยอมรับว่าเป็นความผิดของตัวที่ไม่ได้แก้ไขเรื่องนี้มาแต่แรก ขอเอาวันเกิดที่พ่อแม่แจ้งให้ไว้ดีกว่า
ต่อมาก็ยังปรากฏอีกราย รายนี้เกิดวันที่ ๓๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๔ มีนามว่านายบัวไร เผ่าแสง อายุ ๕๒ ปี อยู่ที่ หมู่ ๑๐ ตำบลนนทรี อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี เมื่อตอนอายุ ๑๘ ปีไปทำบัตรประจำตัวประชาชนก็ยังใช้วันเกิด ๓๑ กุมภาพันธ์จนบัตรหมดอายุไปหลายครั้ง ในปี ๒๕๓๐ ได้แต่งงานและไปจดทะเบียนสมรส เลยขอแก้ไขเรื่องวันเกิดด้วย แต่เจ้าหน้าที่คงไม่รู้ว่าจะแก้ยังไงก็เลยบอกให้ใช้อย่างเก่าไปก่อนก็แล้วกัน จนทำบัตรประชาชนแบสมารทการ์ดแล้วก็ยังใช้วันที่ ๓๑ กุมภาพันธ์ แต่พอเห็นข่าวของผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านอรัญประเทศ ก็เลยอยากแก้ไขเสีย ซึ่งนายอำเภอกบินทร์บุรีก็รับจะจัดการให้
ความจริงจะแจ้งวันเกิดวันไหนก็คงไม่ทำให้ดวงชะตาเปลี่ยนแปลง เพียงแต่หมอดูจะทำนายผิดไปเท่านั้น แต่ถ้าไปติดต่อกับทางราชการเจอเจ้าหน้าที่มีสติกับการทำงานหน่อย ก็คงต้องมีเรื่องยุ่งยาก ส่วนวันปีใหม่ก็เหมือนกัน อยากจะฉลองวันขึ้นปีใหม่วันไหนก็ย่อมได้ เพราะวันปีใหม่ก็เป็นสมมติกันขึ้นมา ดวงอาทิตย์และโลกก็ยังโคจรเหมือนกันทุกวัน แต่ถ้าไปฉลองผิดกับชาวบ้านเขา ระวังหน่อยก็แล้วกัน อาจจะมีของขวัญปีใหม่ลอยมาลงคลังคาบ้านได้
