ด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชอนุสรณ์คำนึงถึงพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่าทรงเป็นปราชญ์ที่แท้ ทรงรอบรู้เท่าทัน ความเปลี่ยนแปลงอันเกิดจากโลกตะวันตก จึงทรงวางรากฐานการพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญก้าวหน้า ตามแบบอารยประเทศ หวังปรับปรุงระบบราชการไทยให้ทันสมัย ทรงดำเนินวิเทโศบายเจริญ สัมพันธไมครีกับประเทศตะวันตกอย่างกว้งขวาง ทรงใช้กุศโลบาย "ผ่อนสั้นผ่อนยาว" กับประเทศมหาอำนาจ ทำให้สามารถรักษาเอกราชของชาติไว้ได้ การปฏิบัติพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ประเทศชาติ และประชาชนเป็นอเนกประการ องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNECO) ได้ประกาศยกย่องพระเกียรติคุณ ให้ทรงเป็นบุคคลสำคัญของโลกในวาระครบ 200 ปีแห่งวันพระบรมรายสมภพ เมื่อพุทธศักราช 2547
ในโอกาสวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ 18 ตุลาคม 2562 จึงทรงพระกรุณาโปรดกล้า ฯ ให้กำหนดการพระราชกุศลทักษิณานุปทานวันพระบรมราชสมภพ ถวายพระราชสมัญญพระบาทสมเด็จพระจอมกล้าเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ในพระบรมมหาราชวัง
วันนี้ (18 ต.ค.) เมื่อเวลา 17.54 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี
เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ไปในการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทานวันพระบรมราชสมภพและถวายพระราชสมัญญาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ในพระบรมมหาราชวัง
เมื่อเสด็จถึงพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีทรงยืนหน้าพระราชอาสน์
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดีกรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ทรงยืนหน้าพระเก้าอี้ที่ประทับ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการพานทองสองชั้นบูชาพระพุทธรูปประจำพระชนมวาร ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระพุทธปฏิมาชัยวัฒน์ รัชกาลที่ 4 ซึ่งประดิษฐานที่พระที่นั่งบุษบกมาล ทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะทองคำลงยาราชาวดีและทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อยกราบถวายบังคมพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งประดิษฐานที่พระแท่นนพปฎลมหาเศวตฉัตร สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะทองลงยารองและทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงประเคนพัดรองที่ระลึกพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทานวันพระบรมราชสมภพ และถวายพระราชสมัญญาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แด่พระสงฆ์ที่เจริญพระพุทธมนต์และถวายพระธรรมเทศนารวม 65 รูป
จากนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้อาลักษณ์กองอาลักษณ์และเครื่องราชอิสริยาภรณ์ สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี อ่านประกาศพระบรมราชโองการถวายพระราชสมัญญพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช
เมื่ออาลักษณ์ อ่านประกาศพระบรมราชโองการถวายพระราชสมัญญา จบ (พระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา ชาวพนักงานประโคมฆ้องชัย สังข์ แตร ดุริยางค์) อาลักษณ์เชิญพานพระสุพรรณบัฏ ไปคอยทูลกล้า ฯ ถวายเบื้องหน้าพระโกศพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงวางพานหีบพระสุพรรณบัฏเบื้องหน้าพระโกศพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหามงกุฎพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช พระสงฆ์ 64 รูป เจริญพระพุทธมนต จบแล้ว พระธรรมกิตติมรีวัดราชาธิวาส ซึ่งจะถวายพระธรรมเทศนา ขึ้นนั่งบนธรรมาสน์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดเทียนดูหนังสือเทศน์พระราชทานแก่เจ้าพนักงานพระราชพิธีเชิญไปปักที่จงกลธรรมาสน์
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องทรงธรรม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จ ฯไปทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อยที่หน้าพระแท่นนพปฎลมหาเศวตฉัตร สำหรับพระบรมอัฐิทรงธรรม พระธรรมกิตติเมธี ถวายศีลและถวายพระธรรมเทศนา จบแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จ ฯ ไปทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรมบูชากัณฑ์เทศน์ เสด็จ ฯไปทรงทอดผ้ทไตร 17 ไตร และย่ามที่ระลึก พระสงฆ์ที่เจริญพระพุทธมนต์และถวายพระธรรมเทศนา สดับปกรณ์พระบรมอัฐิ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี ทรงหลั่งทักษิโณทุก พระสงฆ์ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก ถวายพระพรลาออกจากพระที่นั่งแล้ว เจ้าพนักงานนิมนต์พระสงฆ์อีกเที่ยวละ 16 รูป จำนวน 3 เที่ยว เสด็จ ๆ ไปทรงทอดผ้าไตร และย่ามที่ระลึก พระสงฆ์สดับปกรณ จนครบ 3 เที่ยว
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จ ฯ ไปทรงกราบพระพุทธรูปประจำพระชนมวารของพระบาทสมเด็จพระปรเมนหมธิบดีศรีสินทรมหามงกุฎพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช พระพุทธปฏิมาชัยวัฒน์ รัชกาลที่4 ที่หน้าพระที่นั่งบุษบกมาลา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี เสด็จ ฯ ไปทรงกราบถวายบังคมพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทร มหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช ที่หน้าพระแท่นนพปฏลมหาเศวตฉัตร ทรงรับการถวายความเคารพของผู้มาเฝ้าฯ แล้วเสด็จพระราชดำเนินกลับพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต
