xs
xsm
sm
md
lg

สังข์แบบไหนเวียนซ้าย แบบไหนเวียนขวา! พราหมณ์และสังข์วิทยายึดถือตรงกันข้าม

เผยแพร่:   โดย: โรม บุนนาค

สังข์ทักษิณาวรรค
มีคติความเชื่อที่ว่า สังข์เป็นสิ่งมงคล จึงเกี่ยวพันกับงานมงคลต่างๆของไทย เช่นรดน้ำสังข์ในพิธีสมรส หรือในงานพระราชพิธีต่างๆ เช่น พิธีโสกัณฑ์ และพระราชพิธีบรมราชาภิเษก จัดเป็นหนึ่งในราชูปโภค เครื่องใช้ของพระมหากษัตริย์

ในพระราชพงศาวดารได้กล่าวถึงตอนสร้างกรุงศรีอยุธยาไว้ว่า เมื่อพระเจ้าอู่ทองทรงเลือกทำเลสร้างพระราชวังใหม่ขึ้นที่ตำบลหนองโสน พอตั้งพิธีขุดดินลงฐานราก ได้พบสังข์ทักษิณาวรรตสีขาวบริสุทธิ์อยู่ใต้ต้นหมันขอนหนึ่ง คืออันหนึ่ง ทรงถือเป็นศุภนิมิต จึงโปรดให้สร้างปราสาทขึ้นเพื่อประดิษฐานสังข์นั้น ปัจจุบันตราประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยาก็ยังใช้รูปหอยสังข์ ประดิษฐานอยู่บนพานแว่นฟ้า ภายในปราสาทใต้ต้นหมัน เป็นตราประจำจังหวัด

พระมหาสังข์ทักษิณาวรรตเป็นหอยเวียนขวา อันเป็นมงคล เช่น เวียนรอบโบสถ์ให้เวียนขวา เวียนรอบเมรุให้เวียนซ้าย ส่วนหอยแบบไหนจะถือว่าเวียนซ้ายหรือเวียนขวา ตำราของพราหมณ์และสังข์วิทยาต่างยึดถือตรงกันข้าม

ตามคติของพราหมณ์ให้ถือว่า ในเวลารดน้ำ ให้ถือทางปากหอยหงายขึ้น เอาทางปลายวนม้วนแหลมเข้าตัว ถ้าปากหอยอยู่ทางด้านซ้ายมือ ให้ถือว่าเป็นหอยเวียนขวา ทักษิณาวรรต ถ้าปากหอยอยู่ทางขวามือ ให้ถือว่าเป็นหอยเวียนซ้าย อุตราวรรต

ตรงข้ามกับทางสังข์วิทยา ให้ใช้วิธียกด้านปลายวนม้วนแหลมขึ้นบน หันด้านปากหอยเข้าหาตัว ถ้าปากหอยอยู่ด้านขวามือ ถือเป็นหอยเวียนขวา ถ้าปากหอยอยู่ซ้ายมือ เป็นหอยเวียนซ้าย

ฉะนั้นหอยเวียนขวา หรือทักษิณาวรรตในคติพราหมณ์ จึงเป็นหอยเวียนซ้ายในสังข์วิทยา

หอยสังข์ในทะเลเกือบ ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์เป็นหอยเวียนขวาตามสังข์วิทยา จะมีหอยเวียนซ้ายไม่ถึง ๑ เปอร์เซ็นต์ หอยเวียนขวาตามคติพราหมณ์ ซึ่งมีไม่ถึง ๑ เปอร์เซ็นต์ จึงหายากมาก

พระมหาสังข์ทักษิณาวรรตที่ใช้ในพระราชพิธีต่างๆนี้ มีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๑ ทรงใช้สำหรับบรรจุน้ำพระพุทธมนต์ สรงน้ำมูรธาภิเษก
กำลังโหลดความคิดเห็น