“สมชาย ภคภาสน์วิวัฒน์” ชี้หลักทฤษฎีประชาธิปไตยเสรีนิยม “พลังประชารัฐ” มีความชอบธรรมในการรวมเสียงเพื่อตั้งรัฐบาลแข่งกับ “เพื่อไทย” หลายประเทศก็ทำกัน เพียงแต่ขัดมารยาท-ประเพณี แต่อย่าอ้าง “ป็อปปูลาร์โหวต” เพราะใช้ไม่ได้กับระบอบตัวแทน เผยประชาธิปไตยที่แท้จริงต้องป้องกันไม่ให้เกิดเผด็จการเสียงข้างมากด้วย ซึ่งมักประสบความสำเร็จประเทศที่ประชาสังคมเข้มแข็ง ส่วนไทยยังมีปัญหาอยู่มาก
วันที่ 28 มี.ค. รศ.ดร.สมชาย ภคภาสน์วิวัฒน์ นักวิชาการอิสระด้านเศรษฐศาสตร์และการเมือง ให้สัมภาษณ์ในรายการ “คนเคาะข่าว” ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมช่อง “นิวส์วัน” ว่า ตามหลักการทฤษฎี ประชาธิปไตยแบ่งได้หลายแบบ คือ ประชาธิปไตยโดยตรง คือไม่ต้องมีตัวแทน อันนี้ใช้ป็อปปูลาร์โหวตได้ แต่อีกระบอบหนึ่ง ประชาธิปไตยแบบตัวแทน (Representative Democracy) คือ ระบอบที่มีรัฐสภา หรือประธานาธิบดี หรือกึ่งประธานาธิบดี คือเรามอบให้เขาเป็นตัวแทน ระบอบแบบนี้จะมีประชามติ (Referendum) น้อยมาก เพราะเป็นแบบประชาธิปไตยโดยตรง (Direct Democracy) จะมีในกรณีนี้จำเป็นเท่านั้น อย่างเช่นประชามติเบร็กซิต ที่อังกฤษ ฉะนั้นแบบตัวแทน คนที่ตัดสินไม่ใช่ป๊อปปูล่าโหวต แต่ คือ ส.ส. ในสภา
ส่วนเรื่องมารยาทและประเพณี เมื่อเลือกตั้งไปแล้วประธานสภาฯ มอบให้พรรคเสียงข้างมากจัดตั้งรัฐบาล แต่เอาเข้าจริง หลายประเทศหัวใจสำคัญสุดท้าย คือ ใครรวบรวมเสียงได้มากสุดเป็นตัวตัดสิน นี่คือหลักการโดยทั่วไป
รศ.ดร.สมชายกล่าวอีกว่า ในอเมริกาถ้าใช้ป็อปปูลาร์โหวต ฮิลลารี คลินตัน ก็ได้ไปแล้ว แต่ของเขาแย่กว่า อิเล็กเทอรัลโหวตทำให้ โดนัลด์ ทรัมป์ได้ ในกรณีนี้ก็มอบให้ตัวแทนตัดสินใจ
นี่ตามหลักทฤษฎีประชาธิปไตยเสรีนิยม (Liberal Democracy) ทั้งเพื่อไทย และพลังประชารัฐ ทั้งคู่มีความชอบธรรมไปรวมเสียงเพื่อตั้งรัฐบาล แต่อย่ามาบอกป๊อปปูลาร์โหวต
รศ.ดร.สมชายกล่าวถึงการที่ฝั่งพรรคเพื่อไทยอ้างว่าตัวเองเป็นฝ่ายประชาธิปไตย ว่าประเทศในเอเชียทุกวันนี้ เวลาพูดถึงประชาธิปไตย คือ ประชาธิปไตยเสรีนิยม คนทั่วไปไม่รู้ เป็นประชาธิปไตยที่พัฒนามา 200 ปีของในยุโรป ผสมผสาน 2 แนวคิด คือ เป็นประชาธิปไตยเสียงข้างมาก แต่อาจเป็นเผด็จการเสียงข้างมากได้ จึงมีความพยายามแก้ไข เพื่อป้องกันเผด็จการเสียงข้างมาก
ประชาธิปไตยที่ดี ต้องมีเสียงข้างมากที่ดี และป้องกันไม่ให้เกิดเผด็จการเสียงข้างมาก จึงนับเอาเรื่องเสรีนิยม และสิทธิเสรีภาพ เข้ามาเกี่ยวข้อง แต่ 20-30 ปีมานี้ คอนเซ็ปต์นี้พังทั่วโลก คือ เป็น ประชาธิปไตยแต่ไม่ยอมรับสิทธิเสรีภาพ โดยอ้างเสียงข้างมากจากการเลือกตั้ง อย่างเช่นในรัสเซีย เขมร ตุรกี เวเนฯ
รศ.ดร.สมชายกล่าวอีกว่า ประเทศไทยวันนี้เหมือนหลายประเทศ ด้านนึงเผด็จการ อีกด้านนึงเผด็จการเสียงข้างมาก ทั้งสองอย่างมันไม่ใช่ประชาธิปไตยในความหมายที่เราเข้าใจ ประชาธิปไตยที่แท้จริงเกิดในประเทศที่ประชาสังคมแข็งแรง อย่างเช่น ยุโรปตะวันตก เยอรมนี อังกฤษ ส่วนในเอเชียก็มี ญี่ปุ่น เกาหลี
รศ.ดร.สมชายกล่าวต่ออีกว่า บทเรียนจากการเลือกตั้งของไทย สะท้อนว่าตอนนี้โลกเปลี่ยนแปลงเยอะ ปรากฏการณ์พรรคอนาคตใหม่ ไม่ใช่เกิดแค่ในไทย แต่เคยเกิดขึ้นในหลายประเทศ เพราะคนต้องการการเปลี่ยนแปลง แต่อนาคตใหม่เผอิญได้มากขึ้น เพราะโครงสร้างของสังคมไทยด้วย คือ มี เฟิร์สต์ ไทม์ โหวตเตอร์ จำนวนมาก ส่วนประชาธิปัตย์โดนหลายเด้ง ต้องมีการปรับตัว แม้กระทั่งเพื่อไทยก็ต้องปรับตัว ความต้องการของคนกำลังเปลี่ยนแปลง ปรากฏการณ์ครั้งนี้เหมือนกับทั่วโลก