ตอนนี้เรากำลังจะมีนายกรัฐมนตรีคนที่ ๓๐ แล้ว จะออกหัวออกก้อยก็รู้กันในวันที่ ๒๔ มีนานี้ ทีนี้หันไปดูนายกรัฐมนตรีที่ผ่านมากันดีกว่า แต่ละคนต่างก็มีที่มาและที่ไปแตกต่างกัน จะลองนินทากันหน่อย ว่าใครสร้างประวัติศาสตร์อะไรไว้บ้าง
ในจำนวน ๒๙ คนนี้ มีนายกรัฐมนตรีที่เป็นพลเรือนถึง ๒๑ คน เป็นทหารเพียง ๘ คน แต่อดีตนายกฯพลเรือน ๒๑ คน อยู่ในตำแหน่งรวมกันแค่ ๒๘ ปี ๗ เดือน ๓ วัน ส่วนนายกฯที่มาจากทหาร แม้จะมีเพียง ๘ คน แต่ก็อยู่ในตำแหน่งรวมกันถึง ๔๖ ปี ๔ เดือน ๒๒ วัน
แสดงว่าสมัยก่อน รัฐบาลที่ไม่มีปืนอยู่ได้ไม่นาน
แต่ต่อมาหลังยุคจอมพล ถนอม กิตติขจรแล้ว นายกฯทหารที่มาด้วยปืนก็ใช่ว่าจะอยู่ได้นาน อย่าง พลเอก สุจินดา คราประยูร อยู่แค่ ๔๗ วัน ก็ต้องลาออกหลังเหตุการณ์ “พฤษภาทมิฬ”
ในจำนวนนายกฯพลเรือน ๒๑ คนนี้ หลายคนก็ไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง แต่มาด้วยปืนเหมือนกัน เนื่องจากคนที่ใช้ปืนชิงอำนาจมาได้แล้วเกิดเขิน ยังไม่กล้าเข้ารับตำแหน่ง เลยหาคนมาขัดตาทัพไว้ก่อน อย่าง
นายควง อภัยวงศ์ ตอนเป็นนายกรัฐมนตรีสมัยที่ ๓ ในปี ๒๔๙๐ ก็เพราะจอมพล ป.พิบูลสงคราม ที่เพิ่งพ้นคดีอาชญากรสงคราม ไม่กล้าขึ้นเป็นนายกฯตามที่พลโทผิน ชุณหะวัณทำรัฐประหารใส่พานมาให้ เพราะกลัวฝ่ายสัมพันธมิตรจะเล่นงานเอา เลยไปเข็นนายควงมาขัดตามทัพ แต่พอเห็นสถานการณ์ปลอดโปร่งแล้ว ก็ส่งนายทหาร ๔ คนไป “จี้” นายควงให้ลาออก
ในปี ๒๕๐๐ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ยึดอำนาจจากจอมพล ป. ก็ไม่กล้าขึ้นเป็นนายกฯเหมือนกัน กลัวประเทศตะวันตกจะต่อต้าน เลยไปดึงเอา นายพจน์ สารสิน เลขาธิการองค์การซีอาโต้มาขัดตาทัพไว้ ๓ เดือน ๙ วัน ก่อนจัดการเลือกตั้ง แล้วกว้าน ส.ส.มาสนับสนุนให้ พล.ท.ถนอม กิตติขจรขึ้นเป็นนายกฯ
นายธานินทร์ กรัยวิเชียร ก็มาจากการแต่งตั้งของคณะปฏิรูปการปกครองที่ยึดอำนาจในวันที่ ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ ได้ฉายาว่า “รัฐบาลหอย” แต่เป็นได้ ๑ ปี ๑๓ วันก็โดน “เปลือกหอย” ยึดอำนาจคืนไปให้ทหาร คือ พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ เป็นแทน
นายอานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกฯสมัยแรกในวันที่ ๒ มีนาคม ๒๕๓๔ - ๗ เมษายน ๒๕๓๕ ก็โดยการแต่งตั้งของ รสช. แต่มาเป็นสมัยที่ ๒ ต่อจาก พล.อ.สุจินดา คราประยูร จากการแต่งตั้งของรัฐสภา โดยการชิงไหวชิงพริบของ “วีระบุรุษประชาธิปไตย” ดร.อาทิตย์ อุไรรัตน์ จนทำให้ พล.อ.อ.สมบุญ ระหงษ์ กลายเป็น “พ่อสายบัว” แต่งตัวรอรับพระบรมราชโองการเก้อ
นายอานันท์ ปันยารชุน แม้จะมาจากการแต่งตั้งของคณะรัฐประหาร แต่ก็ได้รับการยอมรับกันว่า เป็นนายกรัฐมนตรีที่ดีที่สุดคนหนึ่งของประเทศไทย ตรงกันข้ามกับนายกฯที่ว่ามาจากการเลือกตั้งบางคน (จะต้องให้บอกชื่ออีกหรือ)
นายกรัฐมนตรีที่เป็นทหารบางคนก็ไม่ได้มาจากอำนาจปืน แต่มาจากการเลือกตั้ง อย่าง พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ จึงถูกจัดอยู่ในนายกรัฐมนตรีพลเรือน ๒๑ คนนี้ด้วย
นายกฯทหารบางคนแม้จะมาด้วยปืน แต่ก็เป็นนักประชาธิปไตย อย่าง พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ เจ้าของฉายา “พญาอินทรีแห่งทุ่งบางเขน” เกิดความขัดแย้งกับรัฐสภา จึงสร้างความตกตะลึงให้คนทั้งประเทศ โดยประกาศลาออกกลางสภา อ้างว่า “เพื่อให้ระบบรัฐสภาของประชาธิปไตยดำรงอยู่ตลอดไป”
นายกรัฐมนตรีไทยทั้ง ๒๙ คนนี้ มี จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ เพียงคนเดียวที่อสัญกรรมในตำแหน่ง ในวันที่ ๘ ธันวาคม ๒๕๐๖ ที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ขณะมีอายุได้ ๕๕ ปี อยู่ในตำแหน่ง ๔ ปี ๑๐ เดือน ๑ วัน
อีก ๓ คนกลายเป็นคนไร้แผ่นดิน ต้องไปจบชีวิตต่างแดน คือ พระยามโนปกรณ์นิติธาดา นายกฯคนที่ ๑ ลี้ภัยไปอสัญกรรมที่ปีนัง จอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกฯคนที่ ๓ ลี้ภัยไปจบชีวิตที่ญี่ปุ่น ดร.ปรีดี พนมยงค์ นายกฯคนที่ ๗ ต้นคิดเปลี่ยนแปลงการปกครอง ไปอสัญกรรมที่ฝรั่งเศส
สำหรับนายกรัฐมนตรีไทยที่ต้องไปนอนในคุกหลังพ้นตำแหน่งก็มีมาแล้ว คือ จอมพล ป.พิบูลสงคราม ถูกขังอยู่ที่โรงพักศาลาแดงและเรือนจำคลองเปรมระหว่างพิจารณาคดีอาชญากรสงคราม แต่ศาลก็ยกฟ้อง ไม่มีความผิด ติดคุกฟรีไป ๑๕๖ วัน ก่อนกลับมาเป็นนายกฯใหม่
ส่วนนายกฯคนที่ ๒๕ ซึ่งฉิวเฉียดอยู่หน้าประตูคุกในคดีหมิ่นประมาท เกือบจะได้สร้างประวัติศาสตร์ว่า เป็นอดีตนายกฯคนแรกที่ถูกจำคุกเพราะคำพิพากษาของศาล แต่ก็โชคดีที่ตายก่อน
สำหรับนายกฯคนที่ ๒๓ ซึ่งกลายเป็น “คนแดนไกล” อยู่ในขณะนี้ ก็สร้างประวัติศาสตร์ว่า เป็นนายกรัฐมนตรีไทยคนแรกที่ถูกศาลตัดสินจำคุก แต่ก็ไม่ต้องติดจริงเพราะหลบไปก่อน และยังมีน้องสาวเป็น “คนแดนไกลรายที่ ๒” ในแบบเดียวกันอีก มีคนเสนอตัวอาสาจะพากลับบ้านมาหลายรายแล้ว แต่ก็ยังไม่กลับมาเสียที ความจริงเครื่องบินส่วนตัวก็มี กลับมาเมื่อไหร่ก็ได้ แต่ไม่กลับมาเอง เลยสงสัยว่าคนอาสาจะพากลับ จะออกค่าเครื่องบินให้หรือไง
พูดกันว่า ที่บ้านเมืองวุ่นวายอยู่ทุกวันนี้ ก็เพราะ อดีตนายกฯทักษิณยังไม่ยอมแพ้เหมือนอดีตนายกฯคนอื่นๆ ถ้ารู้แพ้รู้ชนะเมื่อใด บ้านเมืองก็จะสงบสุข และตัวเองก็จะสงบสุขด้วย แต่ก็มีคนอีกไม่น้อยที่ยุให้สู้จนหมดหน้าตักไปเลย
คนที่ยุก็พวกกลัวตกงานนั่นไง