เคยไหมที่เวลาเราเดินทางไปที่ไหนสักแห่งหนึ่งแล้วเกิดความประทับใจจนอยากจะกลับไปเยือนสถานที่แห่งนั้นอีก และที่นี่ก็เป็นอีกที่หนึ่งที่ต้องปักหมุดไว้ หากมีโอกาสเมื่อไรจะต้องกลับไปเยือนที่นี่อีกสักครั้ง “หมู่บ้านไร้แผ่นดิน” จังหวัดจันทบุรี ที่มีคำขวัญว่า “หมู่บ้านไร้แผ่นดิน ถิ่นเหยี่ยวแดง แหล่งปลาเสือ เหลือเชื่อทะเลแหวก แมกไม้โกงกาง ฟ้าสางที่บางชัน” แค่คำขวัญของหมู่บ้านไร้แผ่นดินก็น่าสนใจแล้ว
การเที่ยวชมหมู่บ้านไร้แผ่นดิน หมู่บ้านที่มีความเป็นมายาวนานกว่าร้อยปี นั่งแพเปียกชมทะเลแหวก ตื่นตาตื่นใจกับฝูงเหยี่ยวแดงกลางทะเลที่มารวมตัวกันนับร้อย ซึ่งทั้งหมดนี้ได้รับการผลักดันให้เป็นการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์วิถีชุมชนหมู่บ้านไร้แผ่นดินบริเวณริมปากแม่น้ำเวฬุ ที่อยู่ในพื้นที่ตำบลบางชัน อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสีสันในการท่องเที่ยวภาคตะวันออกของไทย
หมู่บ้านไร้แผ่นดินหรือหมู่บ้านปากน้ำเวฬุเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง เป็นชุมชนที่มีความเป็นมายาวนานประมาณ 135 ปีมาแล้ว โดยเริ่มตั้งแต่ก่อนปี พ.ศ. 2410 ปัจจุบันมีเกือบ 500 หลังคาเรือน มีประชากรอยู่มากกว่า 1,000 คน อยู่บริเวณที่คลองบางชันใหญ่ไหลออกไปยังแม่น้ำเวฬุ อยู่ในพื้นที่ตำบลบางชัน
เดิมที่นี่เรียกว่า “บ้านโรงไม้” เพราะมีป่าโกงกางขึ้นอยู่มาก เมื่อปี พ.ศ.2514 รัฐเปิดสัมปทานให้มีการตัดไม้โกงกางในพื้นที่ลุ่มน้ำเวฬุ ชาวบ้านเมื่อตัดได้จะนำไม้มากองไว้ในบริเวณนี้เพื่อรอการเข้าเตาเผาถ่าน จนเป็นที่มาของชื่อ “โรงไม้”
เมื่อหมดระยะสัมปทาน ผู้คนที่เคยทำกินอยู่บริเวณนี้รวมถึงชาวจีน ที่ทำมาค้าขายติดต่อกันที่กรุงเทพและเคยมาหลบมรสุมที่นี่ จึงได้จับจองพื้นที่เพื่อตั้งรกรากและประกอบอาชีพประมง เพราะเป็นบริเวณที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางทะเล มีสัตว์น้ำมากมาย ต่อมาได้มีการเปลี่ยนจากเรียกว่าบ้านโรงไม้ เป็น “หมู่บ้านไร้แผ่นดิน” โดยคำว่า “ไร้แผ่นดิน” เพื่อให้สอดคล้องกับลักษณะการอยู่อาศัยของชุมชนที่ตั้งบ้านเรือนอยู่ในเขตลุ่มน้ำโดยไม่ได้อยู่บนผืนแผ่นดินเพราะมีผืนน้ำล้อมรอบ
“หมู่บ้านไร้แผ่นดิน” ถือเป็นอีกหนึ่งสีสันของการมาท่องเที่ยวในแถบตะวันออกของจังหวัดระยอง จันทบุรี ตราด การได้มาชมเหยี่ยวแดงสัตว์ป่าคุ้มครองที่มีมากมายนับร้อยนับพันตัวมารวมกัน ณ สถานที่แห่งนี้ถือเป็นความหัศจรรย์ที่หาดูได้ยาก แสดงถึงระบบนิเวศน์ที่สมบูรณ์ของของป่าชายเลนบริเวณแถบนี้ที่ชาวบ้านร่วมกันอนุรักษ์ การอยู่ร่วมกันอย่างเอื้อเฟื้อระหว่างชุมชนและเหยี่ยวแดงอย่างสมดุล ซึ่งแต่เดิมมีเพียงไม่กี่ตัว เมื่อชุมชนเติบโตขึ้น เหยี่ยวก็เพิ่มปริมาณขึ้นด้วยเช่นกัน จนกลายเป็นส่วนสำคัญของคำขวัญของที่นี่และเป็นกิจกรรมหลักในการท่องเที่ยว ซึ่งบางบ้านที่ได้ปรับให้เป็นที่พักอาศัยแบบโฮมสเตย์เพื่อรองรับนักท่องเที่ยว
ประธาน อังคะหิรัญ หนึ่งในผู้ประกอบการซึ่งอยู่ที่นี่มาตั้งแต่เกิดและเปลี่ยนบ้านพักให้กลายเป็นโฮมสเตย์ที่ดูทันสมัยสะดวกสบายในชื่อ “บางชัน ริเวอร์โฮม” กับการบริการและการต้อนรับอย่างอบอุ่นประทับใจด้วยค่าบริการที่ไม่แพง ในแพคเก็จเพียงท่านละ 1,800 บาท ถ้าเป็นวันศุกร์-วันอาทิตย์ ส่วนวันจันทร์ - วันพฤหัสบดี ท่านละ 1,500 บาท เท่านั้น พร้อมกับอาหาร 3 มื้อ ก็สามารถเดินทางมาสัมผัสความสุขและความประทับใจที่หมู่บ้านไร้แผ่นดินรวมถึงอาหารทะเล กุ้ง กั้ง ปู ปลา ไซส์บิ๊กบึ้ม กุ้งตัวโตๆ ใหญ่เท่าฝ่ามือใหญ่ๆ สดๆ จากแม่น้ำเวฬุซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักของท้องถิ่น
“เราขายอาหาร แถมที่พัก แล้วพาไปเที่ยวชมเหยี่ยว เล่นน้ำสนุกสนานก็พอใจแล้วครับ นั่งแพชมเหยี่ยว เที่ยวทะเลแหวก พายเรือคายัก ส่วนเหยี่ยวแดงที่นี่แต่ก่อนตอนเด็กๆ ก็มีน้อย แต่เมื่อชุมชนเติบโตก็มีมากขึ้น ซึ่งเหยี่ยวเขาก็อยู่ของเขาตามธรรมชาติพอถึงเวลาเขาก็มากินอาหาร เวลาส่วนใหญ่จะเป็นเวลาเย็นประมาณสามโมงกว่าหรือสี่โมง เขาจะอาศัยอยู่ในป่าโกงกางและกระจายไปทั่วตามป่าโกงกาง เขาจะส่งเสียงร้องเรียกได้ไกลมากเพื่อเรียกหากัน” (สนใจติดต่อสอบถามข้อมูลที่พักและการเดินทาง “บางชัน ริเวอร์โฮม”ได้ที่ โทร : 089-629-4785)
นอกจากนี้ ที่นี่ยังมีการจัดกิจกรรมล่องแพเปียกไปบริเวณป่าโกงกางลุ่มน้ำเวฬุซึ่งมีหลายแห่งในตำบลบางชันและตำบลบ่อ อำเภอขลุง ชมเหยี่ยวนับร้อยนับพันตัวที่โฉบลงมากินอาหารบนผิวน้ำอย่างตื่นตาตื่นใจเป็นไฮไลท์ของการท่องเที่ยว โดยอาหารเหยี่ยวที่ใช้จะเป็นมันเปลวของหมูมาสับเป็นชิ้นเล็กๆ ซึ่งกิจกรรมมีขึ้นทุกบ่ายสี่โมงโดยประมาณและมีกิจกรรมทางน้ำให้สนุกสนานเพลิดเพลิน เช่น พายเรือคายัค เล่นน้ำ เป็นต้น ส่วนทะเลแหวก หาดทรายสีดำ เป็นหนึ่งในปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่ดูสวยงามแปลกตา จะอยู่ในบริเวณปากน้ำแม่น้ำเวฬุช่วงก่อนที่แม่น้ำจะไหลออกสู่ทะเล
และอีกหนึ่งโฮมสเตย์ที่อยากแนะนำนั่นคือ “มุมทะเลจันท์โฮมสเตย์” ที่หมู่บ้านไร้แผ่นดิน ที่แตกต่างจากโฮมสเตย์ทั่วไปเพราะเป็นร้านอาหารและเป็นโฮมสเตย์ที่ตกแต่งรวมถึงห้องพักแบบน่ารักในแนวญี่ปุ่นน่ารักๆ เป็นประตูบานเลื่อน และอาหารทะเลสดๆ แบบจัดเต็ม ทั้งปู ทั้งกุ้ง กั้ง หมึกแบบไม่อั้น และยังมีกิจกรรมทางให้ทำมากมายนอกเหนือจากกิจกรรมอื่นๆ ในการชมเหยี่ยวที่หลายที่ในหมู่บ้านไร้แผ่นดินมีแล้ว
ที่นี่ยังมีการเล่น “จิงโจ้น้ำ” ซึ่งเป็นเครื่องเล่นทางน้ำที่ต้องใช้ความชำนาญแต่สนุกสนานและตื่นเต้นท้าทายให้ได้ทดลองเล่นอีกด้วย หากอยากพักโฮมสเตย์สุดน่ารัก พร้อมทานอาหารทะเลสดอร่อยก็มาพักที่ “มุมทะเลจันท์โฮมสเตย์” (สนใจติดต่อสอบถามข้อมูลที่พักและการเดินทางได้ที่ โทร : 0861094390 คุณแบงค์, 063-1387567คุณปุ๊ก)
สัมผัสท่องเที่ยวสีสันตะวันออกสุดแสนประทับใจในมหัศจรรย์ “หมู่บ้านไร้แผ่นดิน ถิ่นเหยี่ยวแดง แหล่งปลาเสือ เหลือเชื่อทะเลแหวก แมกไม้โกงกาง ฟ้าสางที่บางชัน” เยี่ยมชมวิถีชีวิตชุมชนซึ่งประกอบอาชีพหลักของชุมชนยังคงเป็นการทำประมง
ซึ่งยังคงมีความอุดสมบูรณ์สำหรับชาวบางชันและยังมีอาหารทะเลสดให้กินได้ตลอดปี แต่สิ่งที่หายากและแพงที่สุดกลับเป็น “น้ำจืด” ที่ต้องอาศัยน้ำฝน หรือซื้อมาจากฝั่งในเมือง และ “น้ำมันเรือ” ที่เป็นพาหนะสำคัญที่สุดสำหรับชาวบางชัน
ดังนั้น การมาเที่ยวที่นี่นักท่องเที่ยวควรรู้คุณค่าของสิ่งเหล่านั้น เพื่อจะได้ท่องเที่ยวอย่างเข้าใจและเข้าถึงวิถีท่องเที่ยวมีความสุขร่วมกันกับชุมชนอย่างแท้จริง...
เรื่อง/ภาพ : อรวรรณ เหม่นแหลม
ขอบคุณภาพบางส่วนจาก : อำนวยพร บุญจำรัส (พรานจืด)
