สำนักพระราชวังจำเริญน้ำเครื่องสดประดับพระจิตกาธาน พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในแม่น้ำเจ้าพระยา หน้าพระบรมมหาราชวัง โดยใช้ เรือ ขส.ทร.1214 และ ขส.ทร.1132 โดยมี พล.ร.ต.เดชดล ภู่สาระ เจ้ากรมการขนส่งทหารเรือ ร่วมพิธี
วันนี้ (27 ต.ค.) เมื่อเวลา 07.00 น. ที่ท่าเรือหอประชุมกองทัพเรือ นายบุญชัย ทองเจริญบัวงาม นักจัดการงานในพระองค์ชำนาญการ กองศิลปกรรม สำนักพระราชวัง พร้อมด้วยช่างศิลปกรรม สำนักพระราชวัง และช่างฝีมือทำเครื่องสดประดับพระจิตกาธานบนพระเมรุมาศ ร่วมทำพิธีจำเริญน้ำ ซึ่งเป็นการอัญเชิญเครื่องสดบางส่วนจากการถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไปจำเริญ (ลอย) น้ำ นับเป็นธรรมเนียมพิธีโบราณของเหล่าช่างหลวง และถือเป็นการเสร็จสิ้นในการทำงานเครื่องสดถวาย
รายงานข่าวแจ้งเพิ่มเติมว่า ช่างราชสำนักได้อัญเชิญเครื่องสดบางส่วนที่หลงเหลือจากงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพฯ ที่ทางเจ้าพนักงานสำนักพระราชวัง อัญเชิญลงมาเมื่อเวลา 04.00 น. ซึ่งห่อด้วยผ้าขาววางบนพานทอง อาทิ กาบกล้วย ดอกไม้ ม่านตาข่ายดอกไม้สด กรองดอกไม้จากเขตพระราชฐานชั้นใน ภู่กลิ่น พวงแขวนที่ประดับที่มุมของพระจิตกาธาน ลายแทงหยวกประดับชั้นรัดเอว ชั้นรัดเกล้า นำล่องเรือไปบริเวณปากคลองบางกอกใหญ่ หน้าป้อมวิไชยประสิทธิ์ ซึ่งเป็นคุ้งน้ำที่มีน้ำผ่านตลอดเวลา โดยที่ผ่านมาได้ทำพิธีที่บริเวณนี้ตั้งแต่สมัยพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชชนนี แต่เป็นการดำเนินเป็นการภายใน
จากนั้นนายช่างกล่าวคำบูชาขอขมาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ว่า “ด้วยเพลิงฟ้าที่ได้จุดขึ้นในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงฯ ได้เสร็จสิ้นไปแล้ว พระเพลิงฟ้ามีความร้อนแรง ความร่มเย็นแห่งสายน้ำของพระคงคาดับเพลิงฟ้าที่ร้อนแรงลุกโชติช่วงให้ดับสิ้น เพื่อความเป็นสิริมงคล ความร่มเย็นเป็นสุขของเหล่านายช่าวงที่มาถวายงาน และประเทศไทยต่อไป” แล้ว พล.ร.ต.เดชดล ภู่สาระ เจ้ากรมการขนส่งทหารเรือ ซึ่งถือเป็นผู้ดูแลเกี่ยวกับเรื่องของสายน้ำโดยตรง เป็นผู้นำจำเริญน้ำ ตามด้วยเหล่านายช่างค่อยๆ หย่อนเครื่องสดทีละชิ้นลงในแม่น้ำ รวมถึงธูปเทียนดอกไม้ที่เป็นสีขาว เรียกว่าขันครู หรือขัน 5 เป็นตัวแทนของความบริสุทธิ์แห่งศีลและความดีงาม ที่ได้ใช้ในพิธีบวงสรวงสังเวยช่างเครื่องสดราชสำนัก เมื่อวันที่ 19 ต.ค.ที่ผ่านมา นำมาจำเริญน้ำด้วย นับเป็นการเสร็จสิ้นพิธีของการทำเครื่องสดประดับพระจิตกาธานของช่างราชสำนัก
ทั้งนี้ งานกรองดอกรักฝีพระหัตถ์ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในชั้นเรือนยอดสูงสุดชั้นที่ 9 ซึ่งไม่ได้รับความเสียหาย ก็จะเป็นส่วนหนึ่งที่จะประชาชนจะได้ชมในงานนิทรรศการ
นายบุญชัยกล่าวว่า ในการพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระมหากษัตริย์ หรือระดับพระบรมวงศานุวงศ์ที่นายช่างหลวงต้องทำเครื่องสดประดับพระจิตกาธาน มีความเชื่อที่สืบทอดกันมาแต่โบราณแบบปากต่อปากจากครูถึงศิษย์ ไม่มีบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร ว่าต้องทำพิธีจำเริญน้ำซึ่งเป็นพิธีภายในของช่างหลวง เนื่องจากมีความเชื่อว่าพระเพลิงที่ทรงจุดนั้น เป็นเพลิงฟ้าที่ศักดิ์สิทธิ์ จะดับโดยการเป่าหรือใช้น้ำไม่ได้ แต่ต้องดับโดยมหานทีสีทันดรที่มีเทวดาอารักษ์อยู่ คือ พระแม่คงคา เพื่อความร่มเย็นและเป็นสิริมงคล การจำเริญน้ำถือเป็นการสิ้นสุดการทำเครื่องสดแบบสมบูรณ์ของนายช่างหลวง ซึ่งเป็นสิ่งที่เราไม่อยากพบ ไม่อยากทำ ไม่อยากเห็น เพราะโอกาสที่จะทำคือต้องมีการสูญเสีย
