รายงาน : ไขมัน ขวางทางระบายน้ำ สาเหตุของน้ำท่วมขัง?

MGR Online - เผยอีกหนึ่งสาเหตุน้ำรอระบาย เกิดจากการทิ้งเศษอาหารลงท่อระบายน้ำที่ไม่ผ่านการคัดแยก กลายเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้การระบายน้ำไม่มีประสิทธิภาพ ชี้ผู้ประกอบการร้านค้า บ้านเรือน ทิ้งไขมันลงตามท่อระบายน้ำเป็นสาเหตุให้น้ำเน่าเสีย และท่อระบายน้ำอุดตัน

หลังจากที่เพจกองประชาสัมพันธ์ กทม.ได้เผยอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้น้ำไม่สามารถระบายได้ นั่นคือสภาพท่อระบายน้ำในหลายเขตของกรุงเทพฯ ที่เต็มไปด้วยคราบไขมันอุดตัน เนื่องจากการมีคนบางทิ้งเศษอาหารและน้ำที่ใช้ล้างภาชนะทำอาหารลงในท่อระบายน้ำโดยไม่ผ่านอุปกรณ์ดักไขมัน จนทำให้เกิดการสะสมของสิ่งสกปรกจำนวนมากขวางทางระบายน้ำซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ของกรุงเทพมหานคร และในฤดูมรสุมส่งผลให้การระบายน้ำไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร ส่วนหนึ่งเกิดจากผู้ประกอบการร้านค้า และตามบ้านเรือน ทิ้งไขมันลงตามท่อระบายน้ำเป็นสาเหตุให้น้ำเน่าเสียและท่อระบายน้ำอุดตัน ไขมันที่จับตัวเป็นก้อนบริเวณท่อระบายน้ำเป็นอีกหนึ่งปัญหาที่ทำให้ระบบการระบายน้ำกรุงเทพฯ ไม่มีประสิทธิภาพที่ควร ขณะที่หลายคนมักจะพุ่งเป้าไปที่ปัญหาขยะ แต่จริงๆ แล้วไขมันที่จับตัวหนาอยู่ในท่อระบายน้ำคือตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดการอุดตัน โดยไขมันเหล่านี้มาจากเศษอาหารที่ไม่ผ่านการคัดแยกนั่นเอง 


สำนักสิ่งแวดล้อม กรุงเทพมหานคร ทำได้คือให้บริการจัดการไขมันตามท่อแบบครบวงจร ด้วยการใช้รถดูดไขมันในสำนักงานเขตทุกแห่งทำหน้าที่ตั้งแต่เก็บ กำจัด แต่ก็ไม่สามารถแก้ปัญหาได้อย่างยั่งยืน เพราะร้านอาหาร สถานประกอบการบางประเภทไม่มีบ่อดักไขมัน จึงทำได้เพียงการรณรงค์ประชาสัมพันธ์ให้ผู้ค้าเข้าใจ

ข้อมูลจากกองสุขาภิบาลอาหาร สำนักการอนามัย กรุงเทพมหานคร ระบุว่า สถานประกอบการที่เป็นแหล่งกำเนิดไขมัน ได้แก่ ร้านจำหน่ายอาหาร ห้องอาหารโรงแรม และห้างสรรพสินค้ากว่า 12,000 แห่ง ร้านจำหน่ายอาหารริมฟุตปาธเกือบ 5,000 แห่ง ตลาด 358 แห่ง และซูเปอร์มาร์เกต 230 แห่ง ส่วนการจัดเก็บไขมันปี พ.ศ. 2559 ทำได้เพียง 34,354.6 ลูกบาศก์เมตรต่อปี คิดเป็นร้อยละ 38.07 ของปริมาณไขมันที่คาดการณ์ว่ามีปริมาณถึง 90,245 ลูกบาศก์เมตรต่อปี

เรื่องไขมันที่ออกมาจากบ้านเรือนของประชาชนและห้างร้านต่างๆ กว่า 12,000 แห่งในกรุงเทพฯ เป็นอุปสรรคสำคัญในการระบายน้ำ และอีก 2 จุดสำคัญที่ทางกรุงเทพฯ พยายามเดินหน้าในการยกระดับอาหารริมทาง ให้มาตรการในการป้องกันปัญหาลักษณะดังกล่าวไม่ให้เกิดซ้ำขึ้นอีก





ตามรายงานข่าวระบุว่า ถนนเยาวราช และถนนข้าวสาร ที่ได้รับความชื่นชมยกย่องจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ว่าเป็น 2 จุดที่มีอาหารริมทางหรือสตรีทฟูดที่ดีที่สุดในโลก ในเมื่อมันดีอยู่แล้ว ต้องยกระดับให้มันดียิ่งขึ้นไปอีก โดยเฉพาะเรื่องสุขอนามัย และก็ทำอย่างไรในการปล่อยเศษอาหารนี้ ผู้ประกอบการจะให้ความร่วมมือได้หรือไม่ ซึ่งส่วนใหญ่ยังไม่ได้ติดตั้งถังดักไขมันและยังไม่รู้ถึงข้อมูลว่าถังดักไขมันมีประโยชน์อย่างไร ซึ่งบางร้านยังเทน้ำลงท่อระบายน้ำ โดยให้เหตุผลว่าสะดวกเพราะในบางครั้งเมื่อลูดค้าจำนวนมาก การนำภาชนะไปล้างในพื้นที่ห่างไกลจากทีขายอาจจะทำให้เสียเวลาได้

ก่อนหน้านี้กรุงเทพมหานครได้ร่วมรณรงค์ประชาสัมพันธ์ผู้ค้าอาหารในการให้ใช้ถังดักไขมัน พบว่ายังไม่ได้รับความร่วมมืออย่างจริงจัง แต่หลังจากสำนักข่าวต่างประเทศได้ยกย่องให้ร้านค้าริมทางประเทศไทยดีที่สุดในโลก ทางกรุงเทพมหานครจึงร่วมกับกระทรวงท่องเที่ยวและกีฬา รวมถึงกระทรวงพาณิชย์ ปัดฝุ่นโครงการนี้อีกครั้ง นำร่องที่ถนนเยาวราช และถนนข้าวสาร เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีชื่อเสียง โดยส่วนใหญ่นักท่องเที่ยวตั้งใจมาเพื่อจะรับประทานอาหารไทย ซึ่งจะเน้นใช้บริการที่อาหารสุขลักษณะ สะอาดของร้านอาหารและร้านอาหารริมทาง รวมถึงการรณรงค์ขอความร่วมมือผู้ค้าให้มีระบบดักถังไขมัน เพื่อกรองกากไขมันก่อนที่จะลงสู่ท่อระบายน้ำ

ด้าน พล.ต.อ.อัศวิน ขวัญเมือง ผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงเทพมหานคร กล่าวว่า จุดล้างจานเราจะไม่ให้ล้างข้างถนนและเทลงท่อไม่ได้ เพราะจะเสียภาพพจน์ของกรุงเทพมหานคร ถ้าท่านทำอย่างนั้นผลเสียหายก็จะตกแก่ผู้ค้าเอง

ด้าน ดร.วัลลภ สุวรรณดี ประธานที่ปรึกษาของผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร กล่าวว่า ถังดักไขมันในร้านอาหารริมถนนทำได้ยาก แต่ต้องทำ เราจะทำให้ดีที่สุด กรุงเทพมหานครจะพยายามทำให้ดีที่สุด

สำหรับถนนเยาวราช และถนนข้าวสาร เริ่มจัดระเบียบในเดือนพฤษภาคมนี้ จากนั้นจะจัดระเบียบเป็นสตรีทฟูดบริเวณริมคลองโอ่งอ่าง เพราะมีพื้นที่เหมาะสมในการจัดทำเป็นถนนคนเดินมากที่สุด



ด้านเขตบางคอแหลม มีมาตรการเชิงรุกในการจัดการไขมันที่ถูกปล่อยออกมาจากสถานประกอบการร้านอาหารและห้างร้านออกมา ประเด็นที่น่าสนใจคือมาตรการเชิงลุกของเขาในการออกไปจัดเก็บไขมันตามสถานประกอบการร้านอาหารต่างๆ อย่างเป็นระบบ ทำให้การจัดเก็บไขมันทำได้มากกว่าพื้นที่อื่นถึง 3,000 เท่าด้วยกัน ทำให้ผลดีที่ตามมา ไม่มีไขมันไปอุดตันท่อ และไขมันไหลก็ไม่มีน้ำเน่าเสียที่มันกักขังในพื้นที่

ก่อนหน้านี้ เขตบางคอแหลมมีผู้ประกอบการโทร.แจ้งให้จัดเก็บไขมัน แต่ได้เปลี่ยนเป็นการเชิงรุก จัดสรรที่จัดตารางเก็บไขมันของแต่ละแห่งเป็นระบบ ทำให้ครึ่งปีที่ผ่านมาสามารถเก็บไขมันได้เกิน 3 เท่า จากเดือนละไม่เกิน 50 ลูกบาศก์เมตร มาเป็น 130-150 ลูกบาศก์เมตร จนทำให้สถานประกอบการร้านค้าร่วมมากยิ่งขึ้น จาก 10-15 ราย เพิ่มเป็น 30-40 ราย สามารถเก็บค่าบริการได้ 20,000 บาทต่อเดือน จัดการปัญหาไขมันอุดตันท่อระบายน้ำที่มีมากกว่า 60 สาย ยาวกว่า 20,000 เมตรในพื้นที่ได้อีกด้วย โดยขณะนี้สำนักเขตมีเป้าหมายจัดการอยู่ 4 กลุ่ม ได้แก่ ผู้ประกอบการรายใหญ่สถานที่ราชการ ธุรกิจรายย่อย ผู้ค้าริมทาง และครัวเรือน พร้อมเร่งสร้างความเข้าใจถึงผลกระทบของไขมันที่ถูกทิ้งตามท่อ

ความสำเร็จในขั้นแรกของการจัดเก็บไขมันของเขตบางคอแหลม กลายเป็นต้นแบบให้พื้นที่อื่นๆ ทำงานเชิงลุกในการจัดเก็บไขมันธุรกิจรายใหญ่และรายย่อย นอกจากนี้ยังมีการหารือกับฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อพิจารณาร้านค้า ให้เฉพาะกลุ่มที่มีถังดักไขมันและมอบประกาศนียบัตรให้กับผู้ค้าที่ร่วมมือ ขณะเดียวกันก็ยังมีบางเขตพื้นที่ ที่กำลังดำเนินการการจัดเก็บไขมันและรณรงค์ให้มีการใช้ถังดักไขมันเพื่อมี่จะได้ผลต่อไป เช่น เขตป้อมศัตรูพ่าย ที่เน้นการรณรงค์กับผู้ค้าแผงรอยและริมทางโดยเฉพาะ

ชุมชนมหาสวัสดิ์ จังหวัดนครปฐม เคยประสบปัญหาของน้ำเน่าเสีย สาเหตุมาจากชุมชนร้อยละ 70 มีการน้อมนำศาสตร์ของพระราชามาดำเนินการในการอนุรักษ์และฟื้นฟูคุณภาพคลอง เบื้องต้นโดยการเริ่มจากตัวเอง และครอบครัว หน่วยเล็กๆ ในสังคม แต่เป็นหน่วยที่มีความเข้มแข็งและทรงพลังเป็นอย่างยิ่งในการจัดการไขมันในแต่ละครัวเรือน ก่อนที่จะปล่อยสิ่งปฏิกูลลงสู่พื้นที่สาธารณะ ซึ่งชาวบ้านที่นี้เองมีการดัดแปลงอุปกรณ์และข้าวของเครื่องใช้ที่สามารถหาได้ง่ายราคาถูก ไม่ต้องเสียเงินเยอะในการจัดการไขมันที่เราใช้กันอยู่ทุกวันในครัวเรือน เริ่มต้นทำเอง ประดิษฐ์เอง แล้วนำมาใช้ และเมื่อหลายๆ บ้านมีการใช้ถังดักไขมันน้ำในลำคลองก็จะดีขึ้น จากนั้นน้ำที่เคยเน่าเสียในลำคลอง วันนี้สภาพความเป็นอยู่คนที่นั้นเป็นอย่างไร โดยต้นแบบที่นี่ในการจัดไขมันเป็นอย่างไร

ถังพลาสติก ท่อพีวีซี ตะกร้ากรองอาหาร และข้อต่อ 4 ชิ้น เป็นอุปกรณ์ในการทำถังดักไขมันได้ง่าย ที่ทุกคนสามารถทำได้ที่ต้นทุนตั้งแต่ 40-800 บาท ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนมหาสวัสดิ์ จังหวัดนครปฐม สาธิตวิธีการทำถังดักไขมัน ด้วยการนำถังพลาสติกมาเจาะรู ต่อด้วยท่อพีวีซีระบายน้ำทิ้ง นอกจากนี้ยังเจาะฝาถังพลาสติกให้มีขนาดกับตะกร้ากรองอาหารด้วย หลักการทำงานของดักไขมันนี้ตั้งแต่ตะกร้าช่วยดักเศษอาหาร ถังน้ำจะแยกน้ำเสียเอาไว้ข้างใต้ ส่วนไขมันจะลอยตัวบนผิวน้ำ ซึ่งน้ำเสียจะไหลเข้าสู่ถังต่อไป ก่อนจะระบายลงที่สาธารณะ ส่วนไขมันนำไปเททิ้งใต้ต้นไม้หรือมารวมกันในชุมชนเพื่อนำไปขาย ถังดักไขมันชุมชนนี้ดัดแปลงจากไขมันที่ขายตามห้างสรรพสินค้าทั่วไป เพราะถังที่ขายไม่ตรงกับพฤติกรรมของชาวบ้าน ทำให้ในตอนแรกถูกปฏิเสธเพราะเห็นว่าเป็นเรื่องยุ่งยาก

ตอนนี้เมื่อฝนตกต่อเนื่องเป็นเวลาหลายชั่วโมง น้ำท่วมผิวจราจร น้ำรอการระบาย ก็ยังคงเป็นประเด็นถกเถียงในโซเซียลเน็ตเวิร์กว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดน้ำท่วมขังหลายจุดใน กทม.นั้นมีสาเหตุมากจากอะไรกันแน่ เพราะบางกระแสก็ว่าเป็นเพราะการบริหารจัดการไม่มีประสิทธิภาพ แต่บ้างก็ว่าเป็นเพราะความมักง่ายของผู้คนที่ทิ้งขยะไม่เลือกที่จนทำให้เกิดการอุดตันในระบบระบายน้ำ