งามคักงามหลาย...โฮมฮักรักร่วมใจ “วันผู้ไทโลก”

เมื่อไม่นานมานี้ สำนักข่าว CNN จัดอันดับ 17 สถานที่ท่องเที่ยวที่ควรไปประจำปี 2017 (17 best places to visit in 2017) ปรากฏว่ามี “ภาคอีสาน” ของประเทศไทย ติดอยู่ในลิสต์อันดับที่ 6 ซึ่งเป็นการตอกย้ำถึงความน่าสนใจในแหล่งท่องเที่ยวไทยในแถบภาคอีสานที่มีชื่อเสียงไปไกลในระดับโลก และเชิญชวนให้นักท่องเที่ยวไทยและต่างชาติมาลองเปิดประสบการณ์ใหม่ในการท่องเที่ยว

นอกจากนี้ยังมีการท่องเที่ยวแบบวัฒนธรรมของชาติพันธุ์แท้ๆ ที่ยังหลงเหลือเอกลักษณ์ตัวตน ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น รักษาประเพณี “ฮีตสิบสอง คองสิบสี่” บูชาอำนาจเหนือธรรมชาติและศรัทธาในพุทธศาสนา อย่างเช่นงาน “วันผู้ไทโลก” ซึ่งจัดขึ้นทุกปีในภูมิภาคนี้ีและหมุนเวียนเปลี่ยนไปตามที่ต่างๆ ที่มีความพร้อม โดย “สมาคมผู้ไทโลก” ร่วมกับหน่วยงานต่างๆ ที่สนใจ เป็นผู้จัดขึ้น

งาน “วันผู้ไทโลก” ครั้งที่ 8 “พระธาตุศรีมงคลงามสง่า บูซาเจ้าปู้มเหศักดิ์ โฮมฮักผู้ไทโลก” ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 4 - 6 เมษายน 2560 ที่ผ่านมา ณ อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร เป็นงานที่ทำให้ได้สัมผัสวัฒนธรรมอันงดงาม ขนบธรรมเนียมประเพณีที่สืบสานกันมาอย่างยาวนาน อัตลักษณ์หนึ่งเดียวในโลกที่ยังคงรักษาไว้อย่างเหนียวแน่นของ “กลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไท” ที่หลากหลายในเชื้อสายเดียวกัน ได้กลับมารวมกันอีกครั้งอย่างยิ่งใหญ่ในงานนี้

“ชาวผู้ไท” หรือ “ภูไท” เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานกว่า 4,000 ปี ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์เดิมคือชาวไทดำ และไทขาว ที่อาศัยอยู่ในดินแดนแคว้นสิบสองจุไทในอดีตเดินทางโยกย้ายถิ่นฐานไปมาในประเทศไทย ลาวเหนือ ลาวกลาง เวียดนาม เดียนเบียนฟู บางส่วนก็เดินทางไปถึงจีน สุดอ่าวตังเกี๋ย ก่อเกิดชาติพันธุ์ที่เชื่อมโยงสายสัมพันธ์พรหมแดนเอเชียเป็นหนึ่งเดียว ซึ่งเป็นกลุ่มชนเดียวกันกับชาวผู้ไท

ในประเทศไทย บรรพบุรุษชาวผู้ไทได้อพยพเคลื่อนย้ายเข้าสู่ผืนแผ่นดินภาคอีสานในประเทศไทย และตั้งถิ่นฐานอยู่ในจังหวัดมุกดาหาร นครพนม สกลนคร และ กาฬสินธุ์ บางส่วนกระจายตัวออกมาอยู่ในเขตจังหวัด หนองคาย อำนาจเจริญ อุดรธานี ร้อยเอ็ด และ ยโสธร

แม้กาลเวลาจะเปลี่ยนไป แต่ชาวผู้ไทก็ยังคงรักษาเอกลักษณ์ทางสังคมและวัฒนธรรมจากอดีตจนถึงปัจจุบันไว้อย่างเหนียวแน่น เฉกเช่นเดียวกับชาวจังหวัดสกลนครที่เป็นเจ้าภาพในงานนี้ ที่มีความหลากหลายในกลุ่มชาติพันธุ์ นับจากอดีตจนถึงปัจจุบันที่มีกลุ่มชาติพันธุ์อยู่ 6 กลุ่ม 2 เชื้อชาติ และชาวผู้ไทเป็นกลุ่มที่ใหญ่รองลงมาจากกลุ่มไทยอีสาน มีขนบธรรมเนียมประเพณี ศิลปะวัฒนธรรม การแต่งกาย ภาษา ตลอดจนความเชื่ออันเป็นเอกลักษณ์ที่สืบทอดกันมาจากบรรพชน

ดร.วิทยา อินาลา นายกสมาคมผู้ไทโลก กล่าวว่า จุดหมายหลักในงานนี้คือการรวมชาวผู้ไทให้เป็นหนึ่งเดียว ชาวผู้ไทรู้จักกันมากแล้วใน 9 จังหวัดของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคอีสานตอนบน ต่อไปนี้ผู้ไทจะมีความสนิทสนมกันมากขึ้นเรื่อยๆ ไปมาหาสู่กัน ครั้งนี้ผู้ไทกระป๋องที่อยู่ในอำเภอวาริชภูมิก็เตรียมการต้อนรับพี่น้องผู้ไทจากหลากหลายที่ ด้วยความพร้อมในหลายๆ ด้านของอำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร ทั้งทางด้านงบประมาณที่มาจากสมาคมผู้ไทโลกเอง จากท้องถิ่น เทศบาล อบต. อบจ. และผู้สนับสนุนจากหลายแห่ง

“อำเภอวาริชภูมิ แทบจะเรียกได้ว่ามีชาวผู้ไทอยู่ถึง 70 กว่าเปอร์เซ็นต์ อีกทั้งจังหวัดสกลนครก็ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่หลากหลายทั้งทางด้านประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ และศิลปะวัฒนธรรม อาหารการกิน และหลายกิจกรรมที่ได้เกิดขึ้นภายในงานวันผู้ไทโลกครั้งที่ 8 ในอำเภอวาริชภูมิแห่งนี้ คือการส่งเสริมการท่องเที่ยวและเป็นการสร้างภาพลักษณ์อันดีให้กับท้องถิ่น”

ในงานนี้ เราได้พบกับ “นิทรรศการภาพถ่ายชาติพันธุ์ผู้ไท” ที่ถ่ายทอดให้เห็นถึงความงดงามในวิถีชีวิตของคนผู้ไท, “พิธีกรรมเหยา” แบบโบราณของชาวผู้ไทซึ่งนับวันจะหาชมได้ยาก คือพิธีกรรมซึ่งเป็นการติดต่อสื่อสารกันระหว่างมนุษย์กับวิญญาณ โดยใช้บทกลอนและทำนองลำ มีแคนประกอบการให้จังหวะ ผู้ทำหน้าที่สื่อสารคือ “หมอเหยา” ซึ่งเป็นผู้สูงอายุจากหลายหมู่บ้านมาแสดงร่วมกัน รวมถึงคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ที่มาช่วยกันสืบสานประเพณีอันดีนี้ไว้ นับเป็นความร่วมมือและเป็นการแสดงออกถึงความสามัคคีของชาวผู้ไทที่มีร่วมกันจากรุ่นสู่รุ่น

นอกจากนั้น ยังมีการเสวนาวิชาการ ประวัติผู้ไทวาริชภูมิสู่การพัฒนาการท่องเที่ยวและการพูดคุยถึงที่มาของชาวผู้ไทในแต่ละที่มารวมกันในงานนี้ ได้แลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์สืบสานตำนานผู้ไทร่วมกัน, “การประกวดสรภัญญะ” ซึ่งเป็นการสวดบูชาพระรัตนตรัยในพุทธศาสนา การสวดฉันท์ทำนองสรภัญญะ มีมาตั้งสมัยรัชกาลที่ 4 ซึ่งปัจจุบันจะหาดูได้ยาก, “การแสดงศิลปะวัฒนธรรมผู้ไทสกลนคร” และ “การออกร้านสินค้าพื้นเมือง” ผ้าย้อมครามและผ้าของชาวผู้ไทที่สวยงามขึ้นชื่อรวมทั้งสินค้าอื่นๆ อีกมากมาย พบกับทั้งหมดนี้ได้ในงาน “วันผู้ไทโลก” เท่อที่ 8 “พระธาตุศรีมงคลงามสง่า บูซาเจ้าปู่มเหสักข์ โฮมฮักผู้ไทโลก” ที่อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร

และในปี 2561 ในการจัดงานผู้ไทในครั้งต่อไป คอยพบกับความงดงามของวัฒนธรรมตระกูลไทและสาวงามผู้ไทจากทั่วโลก ในงาน “หนาวลมที่เรณู วันผู้ไทโลก” เท่อที่ ๙ 13 - 15 กุมภาพันธ์ 2561 นี้ ณ เมิงเว เรณูนคร จังหวัดนครพนม โดยครั้งนี้เป็นครั้งสำคัญด้วยเลข 9 อันเป็นมงคล ในวาระอันมีความหมาย ประวัติศาสตร์หน้าใหม่อันแสนประทับใจ กับผู้ไท ชาติพันธุ์แห่งอาเซียน กำลังจะเริ่มขึ้น