เชียงราย - สถาบันลูกโลกสีเขียว ปตท.จับมือ ม.เกษตรศาสตร์ ผนึกกำลังชุมชนหินลาดใน เวียงป่าเป้า..นำ “หญ้าแฝก”พืชตามแนวพระราชดำริ ร.๙ ผสานภูมิปัญญาท้องถิ่น+ชีววิศวกรรม ฟื้นฟูหมู่บ้าน-หนีภัยดินโคลนถล่ม หลังประสบภัยยับเยินแทบทั้งหมู่บ้านเมื่อกันยาฯ67
นายพงษ์ศักดิ์ เพชรคงแก้ว นายอำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย เป็นประธานเปิดเวทีชี้แจงข้อมูลผลการวิจัยประยุกต์ใช้หญ้าแฝกร่วมกับชีววิศวกรรมเพื่อป้องกันดินโคลนถล่มในพื้นที่ลาดชัน ป้องกันภัยพิบัติที่จะเกิดขึ้นซ้ำซ้อนในชุมชน ซึ่งเป็นผลงานวิจัยในพื้นที่ประสบภัยโดยตรงที่บ้านหินลาดใน ต.บ้านโป่ง อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย ปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา
หลังจากหมู่บ้านแห่งนี้ ประสบกับเหตุน้ำป่าทะลักเข้าหมู่บ้าน สร้างความเสียหายอย่างรุนแรง เมื่อ 23 ก.ย.67 ที่ผ่านมา จนถึงวันนี้ก็ยังมีการบูรณะฟื้นฟูหมู่บ้านกันอยู่
รองศาสตราจารย์ ดร. อภินิติ โชติสังกาศ หัวหน้าคณะวิจัยจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์กล่าวว่า ชุมชนพยายามที่จะฟื้นฟูหมู่บ้านโดยเฉพาะทางเข้า-เส้นทางการคมนาคมในชุมชน แต่พื้นที่แห่งนี้มีความลาดชันสูงซึ่งกลายเป็นพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดภัยพิบัติ
ทีมนักวิจัยร่วมกับสถาบันลูกโลกสีเขียว บริษัท ปตท.จำกัด (มหาชน)ได้เข้ามาทำการวิจัยแก้ปัญหาความเสี่ยงจากความลาดชันด้วยการใช้เทคนิคทางวิศวกรรมบวกกับงานทางชีววิทยา และแนวคิดตามภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่รวมเรียกว่า "ชีววิศกรรม" นำเอาพืชตามแนวพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ ๙ คือหญ้าแฝกมาประกอบกับงานวิศวกรรมแก้ปัญหาการพังทลายของดิน
เช่นการศึกษาความลาดชันความแรงของน้ำไหลและวิธีการใช้วัสดุป้องกัน อาทิ เสาเข็มสร้างความแข็งแรงกระสอบทรายแบบมีปีกเข้าไปช่วยลดการซึมของน้ำ รวมทั้งการปลูกพืชแซมระหว่างช่องของกระสอบทรายทำให้เกิดความแข็งแรงในระยะยาว ในพื้นที่ลาดชันนำหญ้าแฝกมาปลูกตามแนวระดับ แล้วใช้ไม้ไผ่วัสดุที่หาง่ายจากธรรมชาติมากั้นตามแนวหญ้าแฝกเพื่อลดความแรงของน้ำลดการกัดเซาะจากน้ำไหลแรงลงไป
การใช้เทคนิคนี้ก็เหมือนทำกำแพงมีชีวิตด้านบนผิวดิน ส่วนใต้ดินถือเป็นกำแพงชั้นล่างรากหญ้าแฝกจะทำหน้าที่เหมือนเหล็กเส้นในคอนกรีตเป็นการเสริมแรง แต่เรื่องนี้ต้องใช้เวลาของการเจริญเติบโตของพืชตามธรรมชาติ จึงต้องมีงานชีววิศกรรมเข้ามาช่วย ตามแนวพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ ๙ คือการให้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติค่อยๆฟื้นฟูและนำไปสู่ความยั่งยืนในอนาคต
ศศิพร ปาณิกบุตร รองเลขาธิการคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กล่าวว่า งานวิจัยหญ้าแฝก กับ ชีววิศวกรรมเพื่อป้องกันดินโคลนถล่มที่บ้านหินลาดใน ได้รับความร่วมมือจากบริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) กับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นับเป็นนวัตกรรมในการต่อยอดพืชมหัศจรรย์หญ้าแฝกตามแนวพระราชดำริมาสู่การป้องกันภัยพิบัติในชุมชนได้อย่างเป็นรูปธรรม นอกจากหญ้าแฝกจะช่วยป้องกันดินโคลนถล่มแล้วยังเป็นพืชที่สามารถทำประโยชน์ได้หลายด้านรวมทั้งหัตถกรรมในชุมชนจึงถือว่าเป็นประโยชน์หลายด้านเป็นงานวิจัยที่น่าสนใจ
นายพงศ์ศักดิ์ เพชรคงแก้ว นายอำเภอเวียงป่าเป้ากล่าวว่า อำเภอเวียงป่าเป้ามีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาล้อมรอบเมืองโดยเฉพาะเส้นทางเวียงป่าเป้าไปอำเภอพร้าวเป็นภูเขาสูงชันมีประชาชนอาศัยอยู่ ใน 2-3 ปีที่ผ่านมามีปริมาณฝนตกมากขึ้นและรุนแรงในบางจุดที่เรียกว่า Rain Bomb ทำให้เกิดดินถล่มได้รับความเสียหายหลายพื้นที่ถนนถูกตัดขาดจนต้องใช้ระบบช่วยเหลือด้วยเฮลิคอปเตอร์เป็นความยากลำบากและวิกฤตจึงเป็นที่มาของการหาวิธีแก้ไขเป็นที่มาของงานวิจัยชิ้นนี้ โดยเฉพาะงานชีววิศวกรรมที่บ้านหินลาดใน จะเป็นตัวอย่างและขยายผลออกไปอย่างพื้นที่เสี่ยงอื่นๆในจังหวัดเชียงราย
กมลวรรณ วงศ์วิลัย ผู้อำนวยการสถาบันลูกโลกสีเขียว บริษัท ปตท.(มหาชน) กล่าวว่า พื้นที่บ้านหินลาดใน ได้รับรางวัลลูกโลกสีเขียว ทั้งประเภทชุมชนและประเภทสิปนนเกตุทัศน์ มาหลายปีแล้วมีความผูกพันทำให้ต้องมาช่วยกัน
ซึ่งบ้านหินลาดในพื้นที่มีความลาดชันสูงเสี่ยงต่อการพังทลายดินถล่ม จึงได้นำความรู้ที่เคยทำไว้ที่บ้านหน้าถ้ำ จ.สุราษร์ธานี เข้ามาประยุคใช้คือนำหล้กชีววิศวกรรมมาใช้ผสมผสานกับภูมิปัญญาท้องถิ่นและคุณสมบัติของหญ้าแฝก ใน3หลักนี้ ถือเป็นปัจจัยสำคัญ
ซึ่งสถาบันลูกโลกสีเขียวเป็นตัวประสานงานทั้ง 3 องค์ความรู้มาผ่านงานวิจัยเพื่อแก้ปัญหาระยะยาวและกรณีบ้านหินลาดในจะพัฒนาเป็นพื้นที่เรียนรู้การแก้ปัญหาการพังทลายของดินในพื้นที่ที่มีความลาดชันสูงและที่สำคัญคือเป็นการต่อยอดพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 ในเรื่องของการแก้ปัญหาดิน
