ชัด! รัฐวิสาหกิจใหญ่สุดจีนขยายเหมืองแรร์เอิร์ท-ทองคำ ริมน้ำกกเหนือแม่อายไม่สนเสียงค้าน

รัฐฉาน/เชียงใหม่ - องค์กรด้านสิทธิมนุษยชนไทใหญ่เผยภาพถ่ายดาวเทียม..ชี้เป้ารัฐวิสาหกิจใหญ่สุดของจีนเดินหน้าขยายทั้งเหมืองแรร์เอิร์ท เหมืองทอง ริมฝั่งต้นน้ำกกเหนือแม่อาย 6 เดือนก่อนเห็นหลุมกลมเรียงเป็นตับ ล่าสุดสร้างโรงเรือนคลุมมิด เสี่ยงส่งมลพิษข้ามแดนรุนแรงเพิ่ม ระบุซ้ำเป็นกลุ่มเดียวกับทำเหมืองแร่หายากตอนเหนือของเชียงขวาง สปป.ลาว


มูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ได้เผยแพร่ภาพถ่ายดาวเทียมเหนือพื้นที่รัฐฉาน ประเทศเมียนมา พร้อมระบุข้อมูลจากการวิเคราะห์ภาพ ว่ามีการขุดเหมืองโดยเฉพาะแมงกานีส ทองคำ และแรร์เอิร์ท บริเวณลุ่มแม่น้ำสายสำคัญอย่างต่อเนื่อง

ล่าสุดยังพบบริษัทไชน่า อินเวสเมนต์ ไมนิ่ง จำกัด (China Investment Mining Company) รัฐวิสาหกิจจาก สป.จีน เดินหน้าขยายเหมืองทองคำและแรร์เอิร์ท ริมแม่น้ำกกทางตอนใต้ของ จ.เมืองสาด ภาคตะวันออกของรัฐฉาน ที่ติดกับ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และ อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย

ซึ่งภาพถ่ายดาวเทียมในช่วงต้นปี 2568 และภาพเมื่อวันที่ 14 ต.ค. 2568 พบมีการเปลี่ยนแปลงของหน้าดินอย่างชัดเจนในบริเวณเหมืองทองคำพื้นที่เมืองยอนใกล้กับแม่น้ำกก ก่อนไหลลง ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ที่อยู่ห่างเพียงประมาณ 30 กิโลเมตร มีการก่อสร้างโครงข่ายถนน-เหมืองแร่ใหม่ เข้าไปบริเวณเชิงเขาที่มีป่าไม้ รวมทั้งมีการสกัดสินแร่ทองคำตามโรงงานฝั่งตะวันตกของแม่น้ำกกอย่างต่อเนื่อง เสี่ยงที่กากของเสีย-โลหะหนัก จะไหลลงน้ำกกโดยตรงด้วย

ส่วนเหมืองแรร์เอิร์ท ซึ่งเคยมีการระบุเมื่อวันที่ 15 พ.ค. 2568 ว่าตั้งอยู่ริมแม่น้ำกก ฝั่งตะวันออก 1 แห่ง ตะวันตก 1 แห่ง รวมจำนวน 2 แห่งนั้น ได้มีการพัฒนาพื้นที่โดยรอบมากขึ้น จากภาพถ่ายดาวเทียมเห็นได้อย่างชัดเจนเพราะทั้ง 2 แห่งใช้วิธีสกัดแร่แบบชะละลาย (in-situ leaching) โดยฉีดสารเคมีจำนวนมากเข้าไปในเชิงเขาจึงทำลายสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก

ซึ่งภาพเหมืองแรร์เอิร์ททางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำกก เมื่อวันที่ 6 พ.ค. 2568 จะเห็นบ่อแต่งแร่ที่ตั้งเรียงรายเป็นวงกลมแสดงว่าอยู่ระหว่างก่อสร้าง แต่ต่อมาวันที่ 14 ต.ค. 2568 การก่อสร้างเสร็จสมบูรณ์จึงใช้หลังคาสีดำปกคลุมเอาไว้

ส่วนเหมืองแร่แรร์เอิร์ททางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำกก ดำเนินการมาตั้งแต่เดือน ม.ค. 2568 แล้ว ปัจจุบันยังคงดำเนินการอย่างต่อเนื่องเห็นได้จากสารเคมีเหลวสีน้ำเงินสดในบ่อแต่งแร่เรียงรายเป็นแถว สิ่งที่เปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจนคืออาคารใหม่หลายหลังที่ถูกสร้างขึ้นมาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของแหล่งแร่ แสดงให้เห็นว่ามีการดำเนินการเพิ่มมากขึ้น

มูลนิธิฯ ระบุอีกว่าที่ผ่านมาประเทศไทยมีการตรวจสอบคุณภาพน้ำในแม่น้ำกกตั้งแต่เดือน เม.ย. 2568 ทุกๆ 2 สัปดาห์ พบมีปริมาณสารหนูและตะกั่วเกินค่ามาตรฐานความปลอดภัยหลายครั้ง ขณะที่พื้นที่ก่อสร้างเหมืองเป็นเขตเมืองยอน ติดต่อกับ จ.เมืองสาด เป็นพื้นที่ควบคุมร่วมกันระหว่างกองทัพว้า (United Wa State Army - UWSA) กับรัฐบาลทหารพม่า การทำเหมืองจึงต้องได้รับอนุญาตจากทั้งสองฝ่าย ก่อนให้บริษัทไชน่าฯ ซึ่งทำกิจการเหมืองแรร์เอิร์ททางตอนเหนือของ สปป.ลาว อยู่แล้วเข้าไปดำเนินการ

บริษัทไชน่าฯ เป็นกิจการเครือบริษัทเซี่ยงไฮ้ ฉือจิน เซียะหวู่ เมทัล รีสอร์สเซส จำกัด (Shanghai Chijin Xiawu Metal Resources Co.Ltd.,) ซึ่งถือหุ้นอยู่ 90% โดยบริษัทเซี่ยงไฮ้ฯ เป็นกิจการ joint venture ระหว่างบริษัทเซียะเหมินทังสเตน จำกัด (Xiamen Tungsten Corporation) ซึ่งเป็นหนึ่งในเอกชนผลิตแรร์เอิร์ทรายใหญ่ที่สุด และบริษัท ฉือเฟิงโกลด์ (Chifeng Gold) ที่เป็นบริษัทผู้ผลิตทองคำเอกชนรายใหญ่สุดในประเทศจีน เมื่อปี 2565

โดยบริษัทไชน่าฯ เข้าไปเปิดกิจการเหมืองแรร์เอิร์ททางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของเมืองคำ แขวงเชียงขวาง ตอนเหนือของ สปป.ลาว จนมีการทำลายสิ่งแวดล้อมอย่างกว้างขวาง มีการปล่อยน้ำเสียลงสู่ลำน้ำขาว ซึ่งไหลลงไปยังแม่น้ำคานก่อนไหลสู่แม่น้ำโขงที่แขวงหลวงพระบาง