พบว้าเปิดพื้นที่ผุดเหมืองแรร์เอิร์ธทั้งเหนือ-ใต้ ลุ่มน้ำเชื่อมสาละวิน-น้ำโขง ยันต้นน้ำกก

รัฐฉาน – นับวันยิ่งน่าวิตก..มูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ เปิดหลักฐานภาพถ่ายดาวเทียม-ภาพแอบถ่าย บ่งชี้กองทัพว้า เปิดพื้นที่ผุดเหมืองแรร์เอิร์ธทั้งรัฐฉานเหนือ-ใต้ แถมเป็นลุ่มน้ำเชื่อมทั้งสาละวิน-น้ำโขง ยันต้นน้ำกก เสี่ยงปนเปื้อนรุนแรงขึ้น


มูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ ได้ออกแถลงการณ์ประกอบภาพถ่ายดาวเทียม แสดงถึงการขยายตัวของเหมืองแรร์เอิร์ธ (แร่หายาก) ในพื้นที่ปกครองของกองทัพสหรัฐว้า (United Wa State Army:UWSA) ทางตอนเหนือของรัฐฉาน ซึ่งถือเป็นข้อมูลเพิ่มเติมจากที่เคยเผยแพร่ว่ามีเหมืองแรร์เอิร์ธ (แร่หายาก) อยู่ทั้งฝั่งขวาและซ้ายของแม่น้ำกก จ.เมืองสาด รัฐฉานตอนใต้มาแล้ว

พร้อมระบุว่าภาพถ่ายดาวเทียมแสดงให้เห็นว่ามีเหมืองแรร์เอิร์ธอยู่ที่เมืองป๊อก ซึ่งเป็นชายแดนไทย-เมียนมา และติดกับเขตปกครองของรัฐบาลทหารเมียนมาที่เมืองยาง เพิ่มขึ้นนับตั้งแต่ปี 2558 มากถึง 8 เท่าตัว และอยู่ห่างจากตัวเมืองเพียง 3-4 กิโลเมตร รวมทั้งเป็นสาเหตุของการปนเปื้อนในแหล่งน้ำต่างๆ

จากแผนผังของเหมืองแร่เมืองป๊อก มีลักษณะเหมือนเหมืองแรร์เอิร์ธที่รัฐคะฉิ่น กล่าวคือมีบ่อแต่งแร่ที่กระจายตัวเป็นรูปวงกลม ซึ่งเป็นวิธี "ชะละลาย" (In situ leaching) เพื่อการสกัดสินแร่แรร์เอิร์ธ และเมื่อมีคนงานในเหมืองแอบถ่ายภาพนำมาโพสต์ก็แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าเป็นการทำเหมืองด้วยวิธี "ชะละลาย" อย่างแน่นอน

โดยจะเทสารเคมีผ่านท่อเข้าไปในภูเขาเพื่อสกัดแรร์เอิร์ธออกจากดิน จากนั้นสารเคมีจะถูกปล่อยผ่านท่อไปยังสระน้ำและเพิ่มสารเคมีชนิดอื่นเพื่อสกัดให้ได้แร่แรร์เอิร์ธในที่สุด ซึ่งกระบวนการจะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมทั้งการปนเปื้อนในดิน น้ำผิวดินและใต้ดิน

ภาพถ่ายดาวเมียมยังชี้ให้เห็นถึงเหมืองแรร์เอิร์ธแห่งหนึ่ง ที่เริ่มขุดตั้งแต่ปี 2565 อยู่บริเวณริมลำน้ำปายซึ่งไหลผ่านตัวเองป๊อก สวน ไร่นา ฯลฯ แม่น้ำปายยังเป็นพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำ 2 สายหลักของรัฐฉานคือแม่น้ำสาละวินและแม่น้ำโขง เมื่อน้ำจากเหมืองไหลไปทางทิศตะวันตกจะไหลลงสู่แม่น้ำขา ซึ่งจะไปบรรจบกับแม่น้ำสาละวินได้ ส่วนน้ำที่ไหลไปทางทิศตะวันออกจะลงสู่แม่น้ำหลวย ที่ไหลลงสู่แม่น้ำโขงที่สบหลวยชายแดนเมียนมา-สปป.ลาว ในที่สุด

มูลนิธิฯ ระบุด้วยว่าในบัญชีรายชื่อเหมืองแร่ที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบการจากรัฐบาลกลางเมียนมา เดือน พ.ค.2564 (รายชื่อล่าสุดที่ถูกเผยแพร่) ไม่ปรากฎมีการอนุญาตให้ประกอบการเหมืองแรร์เอิร์ธที่เมืองป๊อก จึงเป็นที่ขัดเจนว่าอาจเกิดจากความร่วมมือระหว่างกองทัพว้าที่อนุญาตให้บริษัทจีนเข้าไปดำเนินการโดยไม่จำเป็นต้องผ่านหน่วยงานของเมียนมาเลย


แตกต่างจากเหมืองแรร์เอิร์ธ ที่กองทัพว้าให้ดำเนินการในพื้นที่ใกล้แม่น้ำกกเขตเมืองยอนและด้านใต้ของ จ.เมืองสาด รัฐฉาน ชายแดนไทย-เมียนมา เพราะทางภาคใต้จะต้องได้รับอนุญาตและมีส่วนร่วมจากรัฐบาลทหารเมียนมาด้วย ซึ่งจากภาพถ่ายดาวเทียมพบว่ามีเหมืองแรร์เอิร์ธแห่งแรกตั้งอยู่ทางตอนใต้ของ จ.เมืองสาด ห่างจากชายแดนไทยด้าน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ไปประมาณ 25 กิโลเมตร อีกแห่งเป็นเหมืองที่มีลักษณะเดียวกันตั้งอยู่เขตเมืองยอน โดยเหมืองทางตะวันออกอยู่ห่างจากแม่น้ำกกประมาณ 3.6 กิโลเมตร และทางตะวันตกของแม่น้ำห่างจากแม่น้ำเพียงประมาณ 2.6 กิโลเมตร.

สำหรับเมืองป๊อก เป็นเมืองใหญ่อันดับ 2 ของเขตปกครองพิเศษที่ 2 (สหรัฐว้า) ที่ปกครองโดยกองทัพว้า ตั้งอยู่ห่างจากเมืองปางซาง เมืองหลวงของว้าประมาณ 25 กิโลเมตร นับเป็นพื้นที่แห่งที่ 2 ของรัฐฉานที่ถูกพบว่าผลิตแรร์เอิร์ธ (แร่หายาก) คาดว่าเพื่อส่งกลับไปยังประเทศจีน