กาญจนบุรี - บูรณาการพลัง! อุทยานฯ-ป่าไม้ 3 จังหวัดกาญจน์-ราชบุรี-สุพรรณฯ ถอดบทเรียนดับไฟป่าสำเร็จ ลดฮอตสปอตกว่า 75% ชี้พลัง ปชช.-นโยบายรัฐ-ระบบสั่งการ-ยุทธศาสตร์ ทส. หัวใจสำคัญ
วันนี้ (11 มิ.ย.) นายชุติเดช กมนณชนุตม์ ผู้อำนวยการสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 3 (บ้านโป่ง) จ.ราชบุรี เปิดเผยว่า สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 3 (บ้านโป่ง)มีพื้นที่รับผิดชอบประมาณ 7.1 ล้านไร่ ครอบคลุมพื้นที่ จ.กาญจนบุรี สุพรรณบุรี และราชบุรี จากข้อมูลสถิติจุดความร้อน (Hotspot) ปีงบประมาณ 2566-2568 พบว่าการดำเนินการแก้ไขปัญหาไฟป่า ซึ่งเป็นต้นเหตุของฝุ่นขนาดเล็ก PM2.5 ประสบความสำเร็จอย่างชัดเจน
โดยในปีงบประมาณ 2567นั้น พบจุดความร้อน(Hotspot)ที่เกิดขึ้นในป่าอนุรักษ์มากถึง 6,728 จุด แต่เมื่อมาถึง ปีงบประมาณ 2568 พบจุดความร้อนเพียง 1,625 จุด หากคิดเป็นเปอร์เซนต์พบว่าลดลงมากถึง 75.85% ซึ่งถือเป็นความสำเร็จที่น่าประทับใจเป็นอย่างมาก ซึ่งจะเห็นได้ว่าในปี 2567-2568 จุดความร้อนลดลงอย่างต่อเนื่อง เมื่อเทียบกับปีงบประมาณ 2566 ที่พบจุดความร้อนมากถึง 9,796 จุด
สำหรับการบูรณาในการการแก้ไขปัญหาไฟป่าในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรีพบพื้นที่ที่ประสบความสำเร็จที่สุดคือ ป่าอนุรักษ์ในเขตอุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ ในปี 2567 พบจุดความร้อน(Hotspot) มากถึง 2,085 จุด เมื่อถึงปีงบประมาณ 2568 เหลือเพียงแค่ 283 จุด หรือลดลงมากถึง 86.43% เลยทีเดียว
ส่วนอุทยานแห่งชาติเขาแหลม ลดลง 97.96% และอุทยานแห่งชาติไทรโยค ลดลง 96.53% ซึ่งเป็นพื้นที่หลักของการดำเนินงาน มีจุดความร้อนลดลงจาก 6,381 จุดในปี 2567 เหลือเพียง 1,483 จุดในปี 2568 คิดเป็นการลดลง 76.76% สำหรับอุทยานแห่งชาติเฉลิมรัตนโกสินทร์ ในปี 2567 เกิดจุดความร้อน 57 จุด และในปี 2568 พบจุดความร้อนเป็น 0 ถือว่าสามารถควบคุมดูแลพื้นที่ไม่ให้เกิดจุดความร้อนได้ 100%
นายชุติเดช กมนณชนุตม์ ผอ.สบอ.3(บ้านโป่ง) เปิดเผยว่า จากการถอดบทเรียนและผลการดำเนินงานที่ผ่านมา ทำให้สามารถถอดรหัสความสำเร็จออกมาเป็น 4 ปัจจัยสำคัญ ดังนี้
1. พลังประชาชนและภาคีเครือข่าย ความร่วมมือของประชาชน เครือข่ายอาสาสมัคร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เป็นแกนหลักของความสำเร็จ ผ่านการสร้างเครือข่ายป้องกันการลักลอบเผาป่า การเป็นอาสาดับไฟป่า การลาดตระเวนร่วมกับเจ้าหน้าที่ และการเป็นสายข่าวแจ้งข้อมูลผู้มีพฤติกรรมเผาป่า โดยมีภาคเอกชนและองค์กรเอกชนมีส่วนสำคัญในการสนับสนุนเสบียงอาหาร น้ำดื่ม และวัสดุจำเป็นแก่ชุมชนอาสาสมัครและเจ้าหน้าที่ ซึ่งช่วยสร้างขวัญกำลังใจอย่างมาก
2. นโยบายรัฐบาล รัฐบาลจัดสรรงบประมาณงบกลางเพื่อดำเนินการแก้ปัญหาไฟป่า ครอบคลุมการจัดตั้งจุดเฝ้าระวังไฟป่า การสร้างเครือข่ายชุมชน การจัดซื้อเครื่องมือและอุปกรณ์เพื่อความปลอดภัย ตลอดจนการกำหนดมาตรการเชิงรุกเพื่อป้องกัน ควบคุม และลดความรุนแรงของไฟป่า ทำให้เกิดผลลัพธ์เป็นที่น่าพอใจ
3. ระบบการสั่งการแบบ Single Command การบริหารจัดการโดยใช้ศูนย์สั่งการในระดับจังหวัดและระดับกลุ่มป่า ช่วยให้สามารถสั่งการได้อย่างทันท่วงที และเป็นการบูรณาการการทำงานจากทุกภาคส่วนอย่างมีประสิทธิภาพและเป็นรูปธรรม เช่น การสั่งการในระดับจังหวัด โดยท่านผู้ว่าราชการจังหวัด ไปยังหน่วยงานของกระทรวง และกรมต่างๆในพื้นที่จังหวัด
และที่สำคัญการสั่งการของผู้ว่าราชการจังหวัด ไปยังนายอำเภอ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ซึ่งทำให้การปฏิบัติงานในพื้นที่เกิดการบูรณาการกันอย่างจริงจัง ซึ่งทำให้ศูนย์สั่งการระดับกลุ่มป่า เกิดประสิทธิภาพ นำไปสู่การปฏิบัติงานของหน่วยงานภาคสนาม เกิดการประสานการปฏิบัติงานระดับพื้นที่อย่างแท้จริง
และ 4. ยุทธศาสตร์กระทรวง ทส. และกรมอุทยานฯ การดำเนินการตามนโยบายของ ดร. เฉลิมชัย ศรีอ่อน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่เน้น “รวดเร็ว ตรงเป้า เข้าถึงพื้นที่ มีประสิทธิภาพสูงสุด” และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ที่มีแนวทางการตรึงพื้นที่ การบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง การลาดตระเวนเชิงคุณภาพ และการเฝ้าระวังพื้นที่เสี่ยงที่เกิดไฟป่าซ้ำซาก รวมถึงยุทธวิธี “เห็นไฟให้ไว เข้าถึงพื้นที่ให้ไว ดับให้เร็ว ภายใต้ความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่” ร่วมกับจุดเฝ้าระวัง โดยชุมชน ซึ่งช่วยควบคุมการเกิดไฟป่าและดับไฟป่าได้อย่างทันท่วงที มีประสิทธิภาพ สามารถระงับเหตุได้ก่อนลุกลามรุนแรง
ความสำเร็จครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของการทำงานแบบบูรณาการระหว่างภาครัฐ ประชาชน และภาคเอกชน ในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ และเป็นต้นแบบที่สำคัญสำหรับการขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ เพื่อสร้างความยั่งยืนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศต่อไป
