เชียงราย - ตัวเลขแดงเถือก-สารหนูเกินมาตรฐานชัด..ภาค ปชช.จวกยับ รองโฆษกสำนักนายกฯ บอกน้ำกกดีขึ้น สวนทางผลตรวจกรมควบคุมมลพิษ นักวิชาการจี้ขอหลักฐาน พร้อมเรียกร้องให้ดูแลทั้งปัญหาสารพิษปนเปื้อนน้ำกก-น้ำสาย-น้ำรวก ยันน้ำโขง
หลัง น.ส.ศศิกานต์ วัฒนะจันทร์ รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ออกมาเปิดเผยว่า น.ส.แพทองธาร ชินวัตร ได้รับรายงานความคืบหน้าการแก้ไขปัญหาสารปนเปื้อนเกินมาตรฐานในแม่น้ำกก ซึ่งกรมควบคุมมลพิษ กรมทรัพยากรน้ำ และศูนย์เทคโนโลยีดิจิทัลและอากาศยาน ได้ร่วมกันดำเนินการสำรวจ จัดทำฐานข้อมูลทั้งใน จ.เชียงราย และ จ.เชียงใหม่ ระหว่างวันที่ 5-13 พ.ค.ที่ผ่านมา
รวมทั้งมีการติดตามคุณภาพสิ่งแวดล้อมและประเมินผลกระทบสุขภาพ มีการจัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานเฉพาะด้านเพื่อประสานความร่วมมือระหว่างประเทศ ควบคู่กับการวางแผนจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำ (ส่วนหน้า) กลุ่มประสานงานเฉพาะกิจ ฯลฯ รวมทั้งโปรยหัวข่าวว่า "รับรายงาน แม่น้ำกกสถานการณ์ดีต่อเนื่อง" ลงวันที่ 31 พ.ค. 2568
ล่าสุดเครือข่ายภาคประชาชนที่ออกมาต่อต้านการก่อสร้างเหมืองแร่ในเขตว้า รัฐฉาน ประเทศเมียนมา ซึ่งเป็นต้นแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย ต่างออกมาวิพากษ์วิจารณ์ เนื่องจากกรมควบคุมมลพิษตรวจคุณภาพน้ำในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย แม่น้ำรวก และแม่น้ำโขงบางส่วน ทั้ง 3 ครั้ง พบมีสารหนูปนเปื้อนเกินมาตรฐาน 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร
ทั้งนี้ ครั้งล่าสุดตรวจในเดือน พ.ค. 2568 พบสารหนูเกินค่ามาตรฐานทั้ง 11 จุด คือชายแดนไทย-พม่า ด้าน จ.เชียงใหม่ ประกอบด้วย ต.ท่าตอน อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.030 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานมิตรภาพแม่นาวาง-ท่าตอน ต.ท่าตอน อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานสองดินแดนบ้านแม่สลัก อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.018 มิลลิกรัมต่อลิตร
ส่วนพื้นที่ จ.เชียงราย พบว่าตัวอย่างน้ำกก บริเวณบ้านจะเด้อ ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.016 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานมิตรภาพแม่ยาว-ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.017 มิลลิกรัมต่อลิตร, บ้านโป่งนาคำ ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.016 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานข้ามแม่น้ำกก ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.018 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานแม่ฟ้าหลวง ต.รอบเวียง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.014 มิลลิกรัมต่อลิตร,สะพานเฉลิมพระเกียรติ1 ต.รอบเวียง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.014 มิลลิกรัมต่อลิตร, ฝายเชียงราย ต.รอบเวียง อ.เมืองเชียงราย มีค่าสารหนู 0.011 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานริมกก-เวียงเหนือรวมใจ อ.เวียงชัย มีค่าสารหนู 0.018 มิลลิกรัมต่อลิตร
นอกจากนี้ พบแม่น้ำสายชายแดนไทย-เมียนมามีสารหนูเกินมาตรฐานทั้ง 3 จุดคือ บ้านหัวฝาย ต.แม่สาย อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.023 มิลลิกรัมต่อลิตร, สะพานมิตรภาพแม่น้ำสายแห่งที่ 2 อ.แม่สาย มีค่าสารหนู 0.024 มิลลิกรัมต่อลิตร และบ้านป่าซางงาม ต.เกาะช้าง อ.แม่สาย มีค่าสารหนู 0.017 มิลลิกรัมต่อลิตร เมื่อทดสอบตรวจในแม่น้ำโขงพบสารหนูเกินมาตรฐานทั้ง 2 จุด คือ ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร และ ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.025 มิลลิกรัมต่อลิตร
ดร.สืบสกุล กิจนุกร สำนักวิชานวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ได้ออกมาเปิดเผยเนื้อหาจดหมายเปิดผนึกถึงนายกรัฐมนตรี เป็นข้อๆ คือ 1. ต้องการหลักฐานจากนายกรัฐมนตรีที่ระบุว่าแม่น้ำกกดีขึ้นดังกล่าว ทั้งๆ ที่กรมควบคุมมลพิษเพิ่งเผยแพร่ผลการตรวจคุณภาพน้ำกก สาย และโขง พบว่ายังมีสารหนูเกินค่ามาตรฐาน (พร้อมกันนี้ได้แนบไฟล์กรมควบคุมมลพิษประกอบด้วย)
2. ในการเดินทางไปประชุมเพื่อแก้ไขปัญหาร่วมนายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.ดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจเเละสังคม เมื่อวันที่ 27 พ.ค. ผ่านมา 6 วันแล้ว แต่รัฐบาลกลับอยู่ระหว่างจัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานเฉพาะด้านเพื่อประสานกับต่างประเทศ ติดตามสถานการณ์แม่น้ำกกและน้ำสาย โดยมีกำหนดเสนอรายชื่อเพื่อพิจารณาวันที่ 4 มิ.ย.นี้ ควบคู่กับการตั้งศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำ (ส่วนหน้า) และกลุ่มประสานงานเฉพาะกิจ ซึ่งถือว่าล่าช้ามาก
3. นายกรัฐมนตรียังคงทำงานตั้งรับต่อแหล่งกำเนิดมลพิษข้ามพรมแดนและมีการสั่งการให้เฉพาะกระทรวงต่างประเทศประสากับประเทศเมียนมาเท่านั้น จึงเสนอให้แจ้งต่อจีนด้วยเพราะมีบทบาทในการทำเหมืองและความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับรัฐบาลเมียนมารวมถึงกลุ่มชาติพันธุ์ติดอาวุธในพื้นที่ นอกจากนี้รัฐบาลต้องแถลงจุดยืนให้ประชาชนได้ทราบอย่างชัดเจนว่าตกลงแล้วการแก้ไขตันเหตุมลพิษทำได้ด้วยการปรับปรุงเหมืองแร่หรือปิดเหมืองแร่กันแน่
และ 4. ปัญหาไม่ได้มีแค่แม่น้ำกกที่ปนเปื้อน โลหะหนักเกิดขึ้นทั้งแม่น้ำกก แม่น้ำสาย แม่น้ำรวก และแม่น้ำโขง แต่ที่ผ่านมานายกรัฐมนตรีมักจะย้ำแต่แม่น้ำกกเท่านั้น
ทั้งนี้ ทางเครือข่ายภาคประชาชน องค์กรเอกชนและนักวิชาการได้นัดรวมตัวกันในวันที่ 5 มิ.ย.นี้ ซึ่งตรงกับวันสิ่งแวดล้อมโลก ณ สวนสาธารณะแม่ฟ้าหลวง เพื่อแสดงพลังให้ยุติการทำเหมืองแร่ในเขตว้า โดยจะเคลื่อนมวลชนจากจุดดังกล่าวไปยังสะพานแม่ฟ้าหลวงซึ่งข้ามแม่น้ำกกเพื่อทำกิจกรรม เช่น สืบชะตาแม่น้ำกก พิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ฯลฯ จากนั้นจะไปยื่นหนังสือต่อผู้ว่าราชการ จ.เชียงราย เพื่อให้แจ้งสภาพปัญหาและการแก้ไขไปยังรัฐบาลไทย รัฐบาลจีน รัฐบาลเมียนมา และเขตปกครองพิเศษที่ 2 (สหรัฐว้า) ซึ่งเป็นพื้นที่ต้นเหตุโดยก่อนถึงวันนัดหมายรวมตัว ก็จะจัดกิจกรรมย่อยรณรงค์ ประชุมเสาวนา ฯลฯ อย่างต่อเนื่อง
