เชียงราย - ปัญหาสารหนู-โลหะหนักเหมืองทอง/แรร์เอิร์ทเขตว้าแดงตอนใต้ ปนเปื้อนน้ำกก-น้ำสาย-น้ำโขงสามเหลี่ยมทองคำบางส่วน ลาม..กระทบทัวร์ช้างชุมชนกะเหรี่ยงต้องงดโปรแกรมนั่งช้างลุยน้ำ-ห้ามช้างกินน้ำจากแม่น้ำกก จนยอดวูบ 80% ขณะแกนนำภาค ปชช.นัดให้ข้อมูลนำร่องเสาร์นี้ ก่อนรวมตัวครั้งใหญ่ 5 มิถุนาฯ
หลังจากผู้คนในลุ่มน้ำกก-น้ำสาย-น้ำโขง สามเหลี่ยมทองคำต้องพากันวิตกกังวลเกี่ยวกับปัญหาสารหนูปนเปื้อนเกินมาตรฐานในแม่น้ำทั้ง 3 สาย และบางจุดยังพบตะกั่วปนเปื้อนในแม่น้ำ เนื่องจากตอนบนของแม่น้ำโดยเฉพาะ จ.เมืองสาด และเมืองยอน เขตปกครองพิเศษที่ 2 (สหรัฐว้า) มีการทำเหมืองทองคำใกล้แม่น้ำหลายแห่ง และคาดว่าจะมีเหมืองแรร์เอิร์ท (แร่หายาก) ใกล้ต้นน้ำกกอีกอย่างน้อย 2 แห่ง ที่เปิดหน้าดินกันมาตั้งแต่ปี 2567
ล่าสุดยังส่งผลกระทบต่อสถานการณ์การท่องเที่ยวบ้านกะเหรี่ยงรวมมิตร หมู่ 13 ต.แม่ยาว อ.เมืองเชียงราย ที่เคยมีนักท่องเที่ยวพากันไปนั่งช้างชมหมู่บ้านและท่องป่า แต่หลังปรากฏข่าวการตรวจพบสารหนูปนเปื้อนในแม่น้ำเกินมาตรฐานความปลอดภัยก็ได้ทำให้นักท่องเที่ยวหายไปเป็นจำนวนมากเพราะกลัวที่จะสัมผัสถูกน้ำที่ขุ่นจัดแตกต่างจากแม่น้ำสาขาที่ใส ขณะที่เทศบาล ต.แม่ยาว ได้ติดป้ายเตือนประชาชนให้หลีกเลี่ยงการสัมผัสน้ำโดยตรง
นายสีทน คำแปง ผู้จัดการปางช้างบ้านกะเหรี่ยงรวมมิตร เปิดเผยว่า นักท่องเที่ยวหายไปจากเดิมกว่า 80% เนื่องจากไม่สามารถจัดกิจกรรมนั่งช้างลุยแม่น้ำกกได้เหมือนเดิมเพราะกังวลเรื่องสัมผัสสารหนูในแม่น้ำ ซึ่งก็ส่งผลทำให้นักท่องเที่ยวยกเลิกการจองในที่สุด เช่นเดียวกับกิจกรรมล่องแพในแม่น้ำกกที่เคยได้รับความนิยมก็ต้องยุติลงไปหมด
นายสีทนกล่าวว่า เดิมที่ปางช้างมีช้างอยู่หลายสิบเชือก แต่ปัจจุบันลดลงเหลือเพียง 9 เชือกเพราะรายได้จากการท่องเที่ยวลดลงจนไม่พอดูแลช้าง แม้แต่การให้ช้างดื่มกินน้ำก็เป็นปัญหา เพราะมีการห้ามไม่ให้ช้างลงไปกินน้ำจากแม่น้ำกกโดยตรงเหมือนเดิม แต่ให้กินน้ำจากประปาภูเขาแทน จากเดิมที่เคยให้ช้างกินน้ำวันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 12-15 คำ หรือประมาณ 8-10 ลิตร ก็ให้เหลือเพียง 5-6 คำ และยังต้องให้ช้างต่อคิวกันรับน้ำจากท่อน้ำประปาภูเขาด้วย
“ช่วงเดือน เม.ย.ที่ผ่านมาควาญช้างได้นำช้างลงอาบน้ำในแม่น้ำกกและหลังจากนั้นอีก 2-3 วันต่อมาช้างก๋มีผื่นและตุ่มใส ควาญช้างมีอาการติดเชื้อที่หัวเข่าปัจจุบันแผลกำลังตกสะเก็ด ทำให้ชาวบ้านทั้งฝั่งบ้านรวมมิตรและอีกฝั่งของแม่น้ำกกคือบ้านผาเสริฐ ต.ดอยฮาง อ.เมืองเชียงราย ต่างกังวลว่าสารหนูจะซึมเข้าบ่อน้ำตื้นที่ใช้บริโภค จึงอยากให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องตรวจคุณภาพน้ำที่ใช้บริโภคเพื่อสร้างความมั่นใจให้ชาวบ้านด้วย”
ทั้งนี้ ปางช้างบ้านกะเหรี่ยงรวมมิตรถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของเชียงราย ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำกกที่ร่มรื่นและมีกลุ่มชาติพันธุ์หลากหลาย ที่ผ่านมาเคยได้รับผลกระทบจากการระบาดของไวรัสโควิด-19 แต่หลังการระบาดคลี่คลายก็กลับมามีนักท่องเที่ยวอีกครั้ง โดยนักท่องเที่ยวสามารถไปชมช้างได้ฟรี และคิดค่านั่งช้าง 2 คนเดินภายในหมู่บ้านคิดราคา 300 บาทหากนั่งระยะไกลนาน 1 ชั่วโมงคิดราคา 500 บาท ฯลฯ จากบ้านรวมมิตรสามารถนั่งเรือในแม่น้ำกกไปยังท่าเรือในเขตเทศบาลนครเชียงรายหรือไปยัง ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ได้อีกด้วย
ครูตี๋-อาจารย์นิวัฒน์ ร้อยแก้ว ประธานกลุ่มรักษ์เชียงของและผู้อำนวยการสถาบันองค์ความรู้ท้องถิ่นโฮงเฮียนแม่ของ ได้นัดผู้ที่สนใจไปรับฟังข้อมูลกรณีปัญหาดังกล่าวจากภาคประชาชน ในเทศกาลถนนคนเดิน สวนตุงและโคมนครเชียงราย บนถนนธนาลัย ในวันเสาร์ที่ 24 พ.ค.นี้ ตั้งแต่เวลาประมาณ 17.00 น.เป็นต้นไป
ซึ่งจะเป็นการให้ข้อมูลนำร่องเชิญชวนให้ประชาชนไปร่วมกิจกรรมวันที่ 5 มิ.ย.นี้ ณ สนามหน้าศาลากลาง จ.เชียงราย ติดกับแม่น้ำกกพื้นที่ ต.ริมกก อ.เมืองเชียงราย ต่อไป
