ศูนย์ข่าวขอนแก่น - มข.รุกเพิ่มผลผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียว มข.60 ข้าวเหนียวคุณภาพ หอมนุ่ม ต้านทานโรค เผยตลาดต้องการสูง ทั้งยังเพิ่มรายได้ให้เกษตรกรสูงขึ้น ดึงศูนย์ข้าวชุมชนข้าวอินทรีย์ อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ เพิ่มผลผลิตเมล็ดพันธุ์ กระจายพื้นที่เพาะปลูกให้เพียงพอทั้งบริโภคในประเทศ และตลาดส่งออก
เมื่อเร็วๆ นี้ มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย ศ.ดร.ธิดารัตน์ บุญมาศ รองอธิการบดีฝ่ายวิสาหกิจและสังคมยั่งยืน พร้อมด้วย ผศ.ดร.จิรวัฒน์ สนิทชน อาจารย์และนักวิจัยด้านการปรับปรุงพันธุ์พืช คณะเกษตรศาสตร์ หัวหน้าโครงการ และคณะทำงาน ลงพื้นที่ประชุมกำกับติดตามการดำเนินงานโครงการ "การส่งเสริมการผลิตข้าวเหนียว มข60 เชิงพาณิชย์และเพื่อความมั่นคงทางด้านเมล็ดพันธุ์"
ภายใต้โครงการทุนพัฒนาหน่วยงานวิสาหกิจและส่งเสริมความร่วมมือเพื่อพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างยั่งยืน ประจำปีงบประมาณ 2567 ศูนย์ข้าวชุมชนข้าวอินทรีย์ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ตำบลหนองห้าง อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ พร้อมเดินหน้ายกระดับมาตรฐาน ตั้งเป้าเพิ่มผลผลิตสู่การบริโภคและส่งออก สร้างรายได้มั่นคงให้เกษตรกร
ศ.ดร.ธิดารัตน์ บุญมาศ กล่าวว่า โครงการดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อนำนวัตกรรมพันธุ์ข้าว มข 60-1 และ มข 60-2 ส่งเสริมการปลูกทั้งเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์และการผลิตเมล็ดเพื่อจำหน่ายในประเทศ และตลาดต่างประเทศ ซึ่งได้ร่วมมือกับศูนย์ข้าวชุมชนข้าวอินทรีย์ ต.หนองห้าง อ. กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ ในการปลูกข้าวทั้งสองพันธุ์ด้วยระบบอินทรีย์ ส่วนทีมนักวิจัยของมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ปรับปรุงและพัฒนาพันธุ์ข้าว มข 60-1 และ มข 60-2 ซึ่งเป็นข้าวเหนียวหอมนุ่ม
ปัจจุบันพันธุ์ข้าวทั้งสองนี้มีความต้องการในตลาดสูงแต่ยังขาดแคลนเมล็ดพันธุ์และพื้นที่ปลูก การขยายพื้นที่และจำนวนเกษตรกรในการผลิตเมล็ดพันธุ์สามารถช่วยให้มีเมล็ดพันธุ์ในระบบการผลิตข้าว มข 60-1 และ มข 60-2 เพิ่มขึ้น อีกทั้งเกษตรกรจะมีรายได้จากการปลูกข้าว มข 60-1 และ มข 60-2 เพิ่มขึ้นจากเดิมไม่น้อยกว่าร้อยละ 10
ด้าน ผศ.ดร.จิรวัฒน์ สนิทชน อาจารย์และนักวิจัยด้านการปรับปรุงพันธุ์พืช คณะเกษตรศาสตร์ หัวหน้าโครงการ กล่าวว่า โครงการผลิตข้าวเหนียวพันธุ์ มข 60-1 และ มข 60-2 ในพื้นที่ ต.หนองห้าง อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ มุ่งเน้นการนำข้าวพันธุ์ที่ผ่านการปรับปรุงให้มีลักษณะที่ดี คือเหนียว หอม นุ่ม ต้านทานต่อโรคไหม้ โรคขอบใบแห้ง ทนทานต่อสภาพดินเค็มได้ดี มาปลูกในพื้นที่ที่มีการผลิต บริโภค และส่งออกข้าวเหนียวในระดับหลายพันตันต่อปี
ข้าวพันธุ์ มข 60-1 มีความโดดเด่นด้วยคุณสมบัติปลูกได้ทั้งในฤดูและนอกฤดู ต้านทานโรคไหม้ได้ดี ส่วน มข 60-2 นอกจากเหนียว หอม นุ่มแล้ว ยังต้านทานโรคไหม้และทนทานต่อดินเค็ม เกษตรกรให้การยอมรับและสามารถนำไปขยายพันธุ์เพื่อการส่งออกได้ ปัจจุบันกำลังเร่งผลิตเมล็ดพันธุ์ทั้งฤดูนาปีและนาปรัง เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการเชิงพาณิชย์ทั้งในประเทศและต่างประเทศ ถือเป็นการนำข้าวพันธุ์ดีสู่มือเกษตรกรอย่างแท้จริง และเป็นการเพิ่มศักยภาพการผลิตและการส่งออกข้าว ซึ่งประเทศไทยเป็นประเทศผู้นำอันดับสองในการส่งออกข้าวสู่ตลาดโลก
ผศ.ดร.จิรวัฒน์กล่าวต่อว่า โครงการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวดังกล่าวสร้างความมั่นคงทางเมล็ดพันธุ์แม้จะเป็นโครงการระยะเวลา 1 ปี แต่เป็นส่วนหนึ่งของการส่งเสริมเกษตรกร ที่มหาวิทยาลัยขอนแก่นดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2561 โดยการส่งเสริมการปลูกข้าวทั้งสองพันธุ์ดังกล่าวเริ่มจากการผลิตเมล็ดพันธุ์ในปีงบประมาณ 2567 และจะสิ้นสุดในเดือนพฤษภาคม 2568 ขณะนี้มีความคืบหน้า คาดว่าจะสามารถส่งมอบเมล็ดพันธุ์ได้ครบ 30 ตันตามเป้าหมาย จากแปลงปลูกข้าวนาปีที่ผ่านมาและจากแปลงข้าวนาปรังที่จะเก็บเกี่ยวในอีก 1 เดือนข้างหน้า
สำหรับผลการดำเนินโครงการในรอบ 6 เดือนที่ผ่านมา พบว่าโครงการฯ สามารถเพิ่มพื้นที่ผลิตกว่า 266 ไร่ โดยมีผลผลิตเฉลี่ย 550 กิโลกรัม/ไร่ ซึ่งเป็นผลผลิตที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ (475 กก./ไร่) มีเกษตรกรเข้าร่วมโครงการจำนวน 36 ครัวเรือน สามารถสร้างรายได้ปี 2567 จำนวน 2,394,000 บาท
ทั้งนี้ ในอนาคตโครงการมุ่งส่งออกข้าวเหนียวคุณภาพสูงไปยังตลาดต่างประเทศให้ได้มากขึ้น เนื่องจากปัจจุบันกลุ่มเกษตรกรได้รับมาตรฐาน Organic Thailand, EU และ USDA-NOP ซึ่งจะช่วยเพิ่มมูลค่าข้าวและสร้างรายได้ที่ดีขึ้นให้แก่เกษตรกร
