กำแพงเพชร - เปิดกรณีศึกษา..ลูกไร่โรงงานโกโก้ จากที่เคยถูกหลอกลงทุนซื้อต้นพันธุ์ปลูก หวังเปลี่ยนวิถี-วาดหวังเก็บผลผลิตส่งขายราคาประกันยาว 30-50 ปี สุดท้ายถูกโรงงานลอยแพจนแทบล้มทั้งยืน เปลี่ยนวิกฤตกลายเป็นชุมชนแปรรูปชาโกโก้ สร้างแบรนด์แห่งคลองขลุงได้สำเร็จ
ราวปี 62 เกษตรกรหลายพื้นที่ในกำแพงเพชรคล้อยตามคำชวนโรงงานที่มาส่งเสริมให้ปลูกโกโก้ ลงทุนซื้อต้นพันธุ์ตั้งแต่ 100 บาท และ 50 บาท ตกไร่ละ 5,000-10,000 บาท เพราะมองถึงอนาคตแล้วว่า..ถ้าปลูกและดูแลดีจะเก็บผลผลิตได้นาน 30-50 ปี กระทั่งผลผลิตเริ่มออกปีแรกๆ ยังมีการรับซื้อผลผลิต ซึ่งประกันราคาไว้ถึง 20 บาทต่อ กก.
แต่หลังจากนั้นราคากลับลงมาเรื่อยๆ และสุดท้ายโรงงานที่มาส่งเสริมก็ปิดตัวลง ลอยแพเกษตรกรลูกไร่ทั้งหมด ทำให้รายย่อยบางรายถึงกับต้องฟันต้นทิ้งเพื่อปลูกพืชอื่นแทน
นางบุญชู พัฒนกุลอนันต์ อยู่บ้านหมู่ที่ 5 ต.วังแขม อ.คลองขลุง จ.กำแพงเพชร และครอบครัว หนึ่งในเกษตรกรที่ลงทุนปลูกโกโก้เกือบ 50 ไร่ แทบล้มทั้งยืนเช่นกัน จนปี 65 ก็เริ่มหาทางออกต่อยอดจากเมล็ดโกโก้ที่แปรรูปเมล็ดแห้งไว้เพื่อขายโรงงาน จึงได้หาจุดรับซื้อทั่วประเทศจากเครือข่ายของผู้ปลูกโกโก้
ก้าวแรกนั้นคือการรับซื้อเมล็ดโกโก้จากเกษตรกรที่ถูกลอยแพ หรือจากแหล่งอื่นมาเพื่อคัดคุณภาพเป็นจุดรับซื้อใหญ่ เริ่มจ้างแรงงานจากในชุมชน ทำให้เกิดรายได้แก่แรงงานและเกษตรกรผู้ผลิตโกโก้ด้วย หลังจากการคัดแยกเกรด แยกคุณภาพทำให้พบว่ามีเมล็ดที่แบนไม่สามารถส่งขายตามเกรดได้ จึงคิดทำ zero waste แปรรูปแบบชาปรุงสำเร็จชงพร้อมดื่มแต่ได้กลิ่นโกโก้และคุณประโยชน์จากโกโก้ ภายใต้แบรนด์วังโกโก้ ชาโกโก้กลิ่นข้าวญี่ปุ่น
และในปี 2567 ชาโกโก้กลิ่นวานิลลา แบรนด์ชูชู ก็ออกสู่ตลาด ภายใต้การส่งเสริมและร่วมพัฒนาผลิตภัณฑ์ จากหน่วยงานสำนักงานเกษตรอำเภอคลองขลุงและสำนักงานอุตสาหกรรมภาค 3 จังหวัดพิจิตร โดยมีนางสาวปิยนุช กุณากุล (อ้น) หลานสะใภ้ ซึ่งเป็นเกษตรกรรุ่นใหม่มาช่วยด้านการตลาด ปัจจุบันนี้ก็ถือว่าผู้ปลูกโกโก้สามารถอยู่ได้แล้ว เพราะมีความต้องการสูงทำให้ราคาผลผลิตสูงขึ้นตามไปด้วย
จนจัดตั้งเป็นบริษัท วังบุญชู จำกัด ทำกิจการโกโก้ตั้งแต่ปลูก แปรรูปจนถึงจำหน่าย มีการพัฒนามาตรฐานการผลิตพืช GAP และมาตรฐานอาคารผลิต อย. ซึ่งในอนาคตมีแผนในการเป็นผู้ผลิต OEM และสร้างมาตรฐาน GHP และจะก้าวต่อไปไม่หยุดเพื่อสร้างโอกาส สร้างความยั่งยืนให้ชุมชน
นางสุกัญญา นาคประดิษฐ์ เกษตรอำเภอคลองขลุง กล่าวว่า ก่อนที่จะมาถึงจุดนี้ เกษตรกรเผชิญปัญหาปลูกโกโก้แล้วไม่สามารถขายได้เนื่องจากโรงงานหยุดรับซื้อ จึงทำให้เกษตรกรไม่สามารถขายผลผลิตได้ จึงได้ถอดใจบางรายโค่นต้นทิ้งกันหมด และราคาขึ้นอยู่กับตลาดที่ไม่ชัดเจนขึ้นอยู่กับผู้รับซื้อ
สำนักงานเกษตรอำเภอคลองขลุงได้เข้ามาให้ความรู้คำแนะนำ ในกระบวนการผลิตให้ได้ตามมาตรฐานการผลิตสินค้าเกษตรปลอดภัย และสนับสนุนส่งเสริมลดใช้สารเคมีหันมาใช้สารชีวภัณฑ์ เพื่อให้ลูกค้ามั่นใจในกระบวนการผลิตที่ได้มาตรฐาน ส่วนในเรื่องแบรนด์บรรจุภัณฑ์มีสำนักงานศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาค 3 จังหวัดพิจิตร เข้ามาช่วยออกแบบแบรนด์ และพัฒนากลิ่นรสชาติโกโก้จนเป็นชาโกโก้กลิ่นมะลิลา
“เป็นการเปลี่ยนวิกฤตเป็นความยั่งยืนของชุมชน แปรรูปชาโกโก้ และยังช่วยรับซื้อผลผลิตของเกษตรกรรายอื่นๆ ที่ไม่มีที่ขาย เป็นการสร้างงานสร้างอาชีพให้ชุมชนอีกด้วย”
ทั้งนี้ ชาผสมโกโก้ปรุงสำเร็จมีส่วนผสามหลักคือ เมล็ดโกโก้แห้งมาจากเมล็ดแห้งที่ผ่านกระบวนการผลิตเริ่มจากเก็บผลสดมาแล้ว จากนั้นล้างผลโกโก้ให้สะอาดและผ่านกระบวนการหมักอย่างพิถีพิถันแล้วคั่วจนเกิดกลิ่นหอมเฉพาะตัวผสมและบรรจุด้วยเครื่องจักรที่มีคุณภาพได้รับมาตรฐาน อย. เพื่อให้ได้ความหอมละมุนผ่อนคลายไปกับชาโกโก้
