ศูนย์ข่าวศรีราชา - จากกระแสไวรัลของ “หมูเด้ง” ลูกฮิปโปแคระ ที่รันไปทุกวงการ ถึงขนาดอยากได้ไปเลี้ยงที่บ้าน ทำให้ใครหลายคนสงสัยทำได้ไหม และบทบาทหน้าที่ของสวนสัตว์คืออะไร
นายอรรธพร ศรีเหรัญ ผู้อำนวยการองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ กล่าวว่า จากกระแสไวรัลของ “หมูเด้ง” ลูกฮิปโปแคระ ทำให้ใครหลายคนสงสัย ทำได้ไหม คำตอบคือทำไม่ได้ ฮิปโปแคระ คือสัตว์ป่า ที่ปัจจุบันเหลือเพียงไม่เกิน 3,000 ตัว แต่ส่วนที่เลี้ยงในสวนสัตว์ทั่วทั้งโลกมีประมาณ 350 ตัวเท่านั้น และบทบาทหน้าที่ของสวนสัตว์คืออะไร จริงๆ แล้ว สวนสัตว์เป็นสถานที่ที่มีความผูกพันกับคนไทยมาอย่างยาวนาน
และการนำเสนองานบริการที่มีการผสมผสานความรู้ หลักวิชาการและศาสตร์ต่างๆ จนทำให้สวนสัตว์มีขีดความสามารถในการใช้ ประโยชน์จากสังคมมากกว่า ปัจจุบันทั่วโลกให้ความสำคัญกับสวนสัตว์ และมีการสร้างสวนสัตว์ใหม่ขึ้นมามากกว่า 1,000 แห่ง ในเอเชีย ยุโรป อเมริกา ออสเตรเลีย โดยในปีหนึ่งๆ มีคนมาเที่ยวสวนสัตว์กันมากกว่า 1 ครั้ง จนพูดได้ว่าสวนสัตว์กำลังจะเป็นปัจจัยสำคัญของชีวิตคนเราไปแล้ว การดำเนินงานให้บริการสังคมของสวนสัตว์กำลังผ่านเข้าสู่รอยต่อของวิวัฒนาการของสวนสัตว์สมัยใหม่อีกช่วงหนึ่งโดยสามารถสัมผัสได้กับสิ่งที่เกิดขึ้นจากการหล่อหลอมเข้ากันไว้ด้วยวัฒนธรรมใหม่ และการเปลี่ยนแปลงของวิถีการดำเนินชีวิตของสังคม
ทั้งทางด้านพฤติกรรม ค่านิยม ระบบการปฏิรูปการศึกษา เทคโนโลยี และความต้องการที่จะปกป้องและรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในแบบยั่งยืน การดำเนินงานของสวนสัตว์เปิดเขาเขียวยังคงดำเนินการตามนโยบายหลัก 4 ประการ คือ การอนุรักษ์สัตว์ป่า การให้การศึกษา การค้นคว้าวิจัย และการเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจมาโดยตลอด ในปัจจุบันงานทุกด้านเป็นกลไกสำคัญสนับสนุนซึ่งกันและกัน มีการพัฒนาเป็นรูปธรรมชัดเจนมากขึ้น สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางสังคมและทำให้สวนสัตว์มีคุณค่าจนเป็นที่ยอมรับ
สำหรับสวนสัตว์ในความดูแลขององค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ประกอบไปด้วย สวนสัตว์เปิดเขาเขียว สวนสัตว์เชียงใหม่ สวนสัตว์นครราชสีมา สวนสัตว์สงขลา สวนสัตว์อุบลราชธานี สวนสัตว์ขอนแก่น ส่วนที่กำลังมีกระแสแรง และเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลกไปแล้วในขณะนี้ คือ สวนสัตว์เปิดเขาเขียว ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของหมูเด้ง ลูกฮิปโปแคระ ซึ่งกลายเป็นข้อกังขาของใครหลายคนถึงบทบาทหน้าที่ของสวนสัตว์ สำหรับสวนสัตว์เปิดเขาเขียว ก่อตั้งเมื่อปี 2521 เพื่อรองรับการขยายตัวของสวนสัตว์ดุสิต เป็นสวนสัตว์เปิดขนาดใหญ่ในจังหวัดชลบุรี อีกทั้งยังเป็นสวนสัตว์แห่งแรกของประเทศไทยที่ได้เป็นสมาชิกของสมาคมสวนสัตว์โลกและอะควาเรียม (WAZA) แห่งเดียวในอาเซียน
นายอรรถพร กล่าวอีกว่า วัตถุประสงค์หลักในการจัดตั้งสวนสัตว์เพื่อดำเนินงานด้านการเลี้ยงและสงวนพันธุ์สัตว์ รวมทั้งสร้างสมดุลทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่จะเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติ และเพื่อบริการด้านการศึกษาค้นคว้าวิจัย การนันทนาการ การพัฒนาจิตใจประชาชน เยาวชนให้ตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พร้อมทั้งเพื่อพัฒนาสวนสัตว์เปิดเขาเขียวให้เป็นที่รู้จัก และเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนโดยทั่วไป
โดยมีภารกิจสำคัญคือการอนุรักษ์ วิจัยสัตว์ ทั้งในถิ่นและนอกถิ่นอาศัย เพื่อนำไปต่อยอดอย่างยั่งยืน การพัฒนาด้านกายภาพและสิ่งแวดล้อมของสวนสัตว์ทุกแห่งให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านสัตว์และการท่องเที่ยวอย่างมีมาตรฐาน ส่งเสริมให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้เชิงอนุรักษ์ทั้งในรูปแบบออนไลน์และออนไซต์ และหารายได้จากการดำเนินงานทางธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับสวนสัตว์ โดยที่มีการบริหารจัดการองค์กรอย่างโปร่งใสและทันสมัย
“เราก้าวมาถึงจุดเปลี่ยนสำคัญ จากปรากฏการณ์นี้ทำให้ทุกคนเข้าใจภารกิจสวนสัตว์มากขึ้น ในความสำคัญของการมีสวนสัตว์ นอกจากการอนุรักษ์ และรักษาสายพันธุ์สัตว์ชนิดต่างๆ แล้ว สวนสัตว์ยังทำหน้าที่สร้างความสุข สร้างรอยยิ้มให้แก่สังคม เป้าหมายต่อไปคือ การเป็นรัฐวิสาหกิจเพื่อสังคม เชื่อมโยงมิติเศรษฐกิจชุมชน สร้างเสริมความเป็นครอบครัว และเป็นสถาบันเพื่อสร้างการเรียนรู้ด้านการอนุรักษ์ให้แก่ประเทศต่อไป”
