กำแพงเพชร - สืบสานประเพณีงดงาม-อิ่มบุญทั้งคนทั้งผี..ชาวบึงสามัคคี เชื้อสายลาวล้านช้างเมืองกล้วยไข่กำแพงเพชร พร้อมใจร่วมทำบุญข้าวประดับดิน “ยาย(วาง)ห่อข้าวน้อย” ให้วิญญาณผู้ล่วงลับ-ผีเปรต สัมภเวสี วันประตูนรกเปิด 14 ค่ำเดือน 9
วันนี้ (2 ก.ย.) ศรัทธาชาวบ้านหมู่ 4 ต.ระหาน อ.บึงสามัคคี จ.กำแพงเพชร นับร้อยๆคนต่างพากันเดินทางไป “วัดทุ่งสนุ่นรัตนาราม” เพื่อร่วมงานบุญข้าวประดับดิน อันเป็นการทำบุญให้ดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งเป็นประเพณีโบราณของชาวไทยเชื้อสายลาวล้านช้าง
งานบุญข้าวประดับดิน นิยมจัดขึ้นในวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ของทุกปี ปีนี้ตรงกับวันที่ 2 กันยายน 2567 เพราะเชื่อกันว่าจะเป็นวันที่ประตูนรกเปิดออก วิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว รวมถึงผีเปรต สัมภเวสี สัตว์นรกต่างๆ จะขึ้นมาอยู่บนโลกมนุษย์เพื่อรอรับส่วนบุญ
ซึ่งชาวบ้านจะนำอาหารคาวหวานมาวางไว้ตามจุดต่างๆ ภายในวัดหรือบริเวณจุดที่เก็บอัฐิของญาติพี่น้องผู้เสียชีวิตภายในครอบครัว หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “ยายห่อข้าวน้อย” โดยคำว่า “ยาย” หมายถึงการวางเป็นระยะๆ เพื่อให้วิญญาณได้มารับอาหารที่ชาวบ้านนำมาทำบุญ นอกจากนี้ยังเป็นการทำบุญให้ผู้ยากไร้ และสัตว์จรจัดที่หิวโหย ให้สามารถมากินอาหารได้อีกด้วย
ชาวบ้านที่มาร่วมประเพณีดังกล่าวต่างเชื่อกันว่าดวงวิญญาณของญาติพี่น้องและดวงวิญญาณสัมภเวสี ผีเปรตต่างๆ จะได้รับบุญที่พวกตนได้ส่งให้ครั้งนี้
ทั้งนี้ จังหวัดกำแพงเพชรมีชาวไทยอีสานล้านช้างอพยพมาอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ปัจจุบันเหลือเพียงไม่กี่วัดที่ยังจัดกิจกรรมแบบนี้ ซึ่งวัดทุ่งสนุ่นรัตนารามยังคงรักษาไว้เป็นประเพณีสืบทอดให้ได้มาร่วมบุญกัน
อนึ่ง ตำนานบุญข้าวประดับดิน มาจากความเชื่อในนิทานพระธรรมบทที่ว่า ในสมัยพุทธกาล มีญาติของพระเจ้าพิมพิสารได้ยักยอกเงินวัดไปเป็นของตน เมื่อตายไปจึงกลายเป็นเปรต หลังจากนั้นเมื่อพระเจ้าพิมพิสารถวายทานแด่พระพุทธเจ้าและไม่ได้อุทิศส่วนกุศลให้ญาติที่ล่วงลับไปแล้ว ในตอนกลางคืนญาติที่ตายจึงมาแสดงตัว และเปล่งเสียงน่ากลัวใกล้พระราชนิเวศน์ ในรุ่งเช้า พระเจ้าพิมพิสารจึงได้เสด็จไปทูลถามพระพุทธเจ้า พระพุทธองค์ทูลเหตุให้ทราบ ต่อมา พระเจ้าพิมพิสารจึงถวายทานอีก และได้อุทิศส่วนกุศลให้กับญาติตนนั้น ญาติจึงได้รับส่วนบุญส่วนกุศลไปด้วย ซึ่งก็เป็นที่มาของบุญข้าวประดับดิน
