ลำปาง - แนะแตกไลน์ผลิต-เพิ่มสตอรีสร้างมูลค่าเซรามิกลำปาง หนีตายโดนชามไก่จีนตัดราคาตีตลาด จนยอดหด-ของค้างสต๊อกบานเบอะ แม้แต่โรงงานชุมชนท่องเที่ยวยังต้องลดเวลาปั้น-เผา เหลือแค่ 3 วันต่อสัปดาห์
ปมปัญหาเซรามิกลำปางไม่ได้มีเพียงเรื่องการตลาด-รูปแบบ/คุณภาพผลิตภัณฑ์ แต่วัตถุดิบโดยเฉพาะ “ดินขาวลำปาง” ที่ได้ชื่อเป็นดินขาวที่ดีที่สุดแห่งหนึ่ง ก็ลดลงจนต้องนำดินจากแหล่งอื่นมาผลิตมานานกว่า 10 ปี จนอาจเป็นปัญหาเรื่องการผลักดันให้เป็นสินค้า GI ขณะที่การจดลิขสิทธิ์ก็พยายามผลักดันกันมาตลอดหลายปีก็ทำไม่ได้
ล่าสุดระหว่าง นายพีระ ทองโพธิ์ หัวหน้าผู้ตรวจราชการสำนักนายกรัฐมนตรี รับผิดชอบเขตตรวจราชการที่ 15 พร้อมคณะลงพื้นที่เยี่ยมเยือนหมู่บ้านท่องเที่ยวเซรามิกลำปาง ได้แก่ หมู่บ้านศาลาเม็ง และ ศาลาบัวบก ต.ท่าผา อ.เกาะคา จ.ลำปาง ต้นสัปดาห์นี้
นายสมยศ สาบคำ นายกเทศมนตรีตำบลท่าผา กล่าวต้อนรับและรายงานข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับผู้ประกอบการเซรามิกในหมู่บ้านว่า หมู่บ้านศาลเม็ง-ศาลาบัวบก ได้เปิดตัวเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเซรามิกตั้งแต่ปี 2558 จนถึงปัจจุบัน ยังคงมีชาวบ้านในพื้นที่ 2 หมู่บ้าน ทำโรงงานเซรามิกกันแบบครอบครัว เป็นอาชีพรองจากการทำนา รวม 54 โรงงาน แต่ละปีจะมีรายได้จากการจำหน่ายเซรามิกประมาณ 1-2 ล้านบาทเศษ โดยปี 2566 มีรายได้รวมประมาณ 2.3 ล้านบาท ในปี 2567 ตั้งแต่ต้นปีถึงปัจจุบันมีรายได้ประมาณ 1.5 ล้านบาท
นายมานิต สุขป้อม ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านศาลาเม็ง บอกว่า ตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมายอดจำหน่ายเซรามิกลดลงมาก จากเดิมที่แต่ละโรงงานทำงานกันทุกวัน แต่ปัจจุบันต้องลดจำนวนคนงานลงและเปิดทำงานเฉพาะวันพฤหัสบดี-ศุกร์-เสาร์ เนื่องจากสินค้าจำหน่ายไม่ได้
“เดิมลูกค้าที่สั่งซื้อจะเป็นลูกค้าจากสวนจตุจักรและภาคใต้ โดยจะจัดส่งให้ทุกวันพฤหัสบดี แต่เดี๋ยวนี้ไม่สั่งเพราะจำหน่ายไม่ได้ ลูกค้าหายไปเกือบ 80% ทำให้สินค้าที่ผลิตออกมาค้างสต๊อกจำนวนมาก ก็ต้องเก็บไว้ ขณะที่ต้นทุนทุกอย่าง เช่น แก๊ส สีเคลือบ ดินขาว ต้องซื้อเงินสดทั้งหมด
นายพีระ ทองโพธิ์ หัวหน้าผู้ตรวจฯ กล่าวถึงเรื่องนี้ว่า เรื่องสินค้าต่างประเทศตีตลาด ผู้ประกอบการเซรามิกก็ต้องปรับตัวไม่อยากให้มองว่าเซรามิกมีเพียงภาชนะอย่างเดียวต้องต่อยอดให้ได้มากกว่านั้น เช่น ยังมีผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับสุขภาพ ซึ่งคนก็จะสงสัยว่าเซรามิกไปเกี่ยวกับสุขภาพได้อย่างไร ก็จะดึงมาที่ผลิตภัณฑ์ชุมชนซึ่งบ้านศาลาบัวบกได้ทำผลิตภัณฑ์ลูกประคบ-สปาด้วยเซรามิกอยู่ในขณะนี้
“ต้องสร้างความแตกต่าง เน้นชูเรื่องคุณภาพเพื่อดึงด้านการท่องเที่ยว หากมีสตอรีที่แตกต่างนักท่องเที่ยวส่วนใหญ่จะไม่เกี่ยงเรื่องราคา เซรามิกจริงๆ สามารถต่อยอดได้อีกเยอะ”
สำหรับหมู่บ้านท่องเที่ยวเซรามิกศาลบัวบกได้รับคัดเลือกจากสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) และสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (สทท.) ให้เป็น 1 ใน 20 ชุมชนต้นแบบที่มีความโดดเด่นด้วยอัตลักษณ์ วิถีชีวิต เอกลักษณ์เฉพาะถิ่น สะท้อนเป็นเสน่ห์ดึงดูดนักท่องเที่ยวตามบริบทของชุมชน เพื่อสร้างประสบการณ์ในความทรงจำของนักท่องเที่ยว ผ่านการสื่อสาร “เรื่องราว” ที่น่าสนใจ และมีพลัง
ซึ่งหมู่บ้านได้มีการต่อยอดกิจกรรมให้นักท่องเที่ยวกับการทำสปาเท้าสมุนไพรด้วยเม็ดเซรามิก ผ่อนคลายและดีต่อสุขภาพ ต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์ลูกประคบธัญพืชเซรามิกเพื่อเป็นของฝากนั่นเอง
