ชัยนาท - ชวนชิม “ต้มปลาร้าหัวตาล” เมนูขึ้นชื่อของชาวห้วยกรด จ.ชัยนาท อาหารพื้นบ้านจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ขึ้นชื่อของชาวห้วยกรด อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท เป็นหนึ่งในเมนูเชิดชูอาหารถิ่น "รสชาติ...ที่หายไป" ที่นับวันจะหารับประทานยากขึ้นทุกที
จากกรณีที่กรมส่งเสริมวัฒนธรรมได้ดำเนินการจัดกิจกรรม "1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น" ภายใต้โครงการส่งเสริมและพัฒนายกระดับอาหารถิ่น สู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย (Thaland Best Local Food) "รสชาติ...ที่หายไป The Lost Taste" ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2566 เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ของอาหารไทย อาหารท้องถิ่น ที่มีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตคนไทย รวมถึงการรวบรวมและเผยแพร่ข้อมูลสารสนเทศ
รวมทั้งเสนอสาระความรู้เกี่ยวกับอาหารไทย และอาหารท้องถิ่น ต่อยอดสมุนไพรไทย สรรพคุณทางเลือกและส่งต่อเป็นภูมิปัญญาที่มีการสืบทอดรุ่นสู่รุ่น อีกทั้งเป็นการส่งเสริมศักยภาพของเครือข่ายวัฒนธรรมในการบริหารจัดการงานวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน บนพื้นฐานมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมท้องถิ่น ซึ่งกรมส่งเสริมวัฒนธรรมได้พิจารณาคัดเลือกเมนู “ต้มปลาร้าหัวตาล” อาหารพื้นบ้านจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ขึ้นชื่อของชาวห้วยกรด อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท เป็นหนึ่งในเมนูเชิดชูอาหารถิ่น "รสชาติ...ที่หายไป The Lost Taste" ที่นับวันจะหารับประทานยากขึ้นทุกที
ดังนั้น เพื่อไม่ให้เมนูอาหารต้มปลาร้าหัวตาล หายไปจากท้องถิ่น ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงการอนุรักษ์ตาลโตนด หรือบ้านคนรักษ์ตาล อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท ซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้การอนุรักษ์ต้นตาลโตนดและอาชีพการทำน้ำตาลโตนด จึงมักมีการจัดกิจกรรมเรียนรู้การอนุรักษ์ตาลโตนด และการทำเมนูอาหารจากตาลโตนด เช่น ต้มปลาร้าหัวตาล แกงหัวตาล ยำหัวตาล ลอนตาลเชื่อม จาวตาลเชื่อม ขนมตาล สาธิตให้นักท่องเที่ยว และนักเรียนนักศึกษาได้เข้าไปเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นได้สืบสานและให้คงอยู่สืบต่อไปยังลูกหลาน
สำหรับเมนู “ต้มปลาร้าหัวตาล” เป็นอาหารจากภูมิปัญญาท้องถิ่น มีวัตถุดิบหลักคือ เนื้อหัวตาลอ่อน ที่มีรสชาติเฉพาะตัว หวานมัน อมขมนิดๆ มาเป็นวัตถุดิบที่ปรุงแกงปลาร้าหัวตาล โดยมีส่วนผสมหัวตาลอ่อน หมูสามชั้น ถั่วเขียวคั่ว ตะไคร้ หัวหอมแดง ใบมะกรูด พริกขี้หนู กระชาย น้ำปลาร้า ปลาย่างหรือกุ้งแห้ง น้ำปลา เกลือ กะปิ กะทิ วิธีทำเริ่มจากปอกตาลอ่อนให้สะอาด นำไปแช่น้ำมะขามเปียกหรือเกลือเพื่อไม่ให้หัวตาลดำ พักไว้ ต้มหัวตาลอ่อนให้เดือด ใส่เกลือลงไปเล็กน้อย รอให้เดือดสักพัก ตักขึ้นล้างด้วยน้ำเปล่าแล้วเทใส่ตะแกรงให้สะเด็ดน้ำพักไว้ โขลกตะไคร้ซอย หอมแดง กระเทียม พริกขี้หนูสดให้ละเอียด ใส่ปลาย่างหรือกุ้งแห้งลงโขลกพอหยาบๆ นำกะทิเทใส่หม้อ ตั้งไฟให้เดือด ใส่หมูสามชั้นลงต้มพอสุก ใส่หัวตาล ถั่วเขียวคั่ว น้ำปลาร้า น้ำปลา รอให้เดือด ใส่พริกขี้หนูเม็ดและใบมะกรูด ปิดไฟยกลง
สนใจอยากลองชิมต้มปลาร้าหัวตาล หรือ อยากเข้าไปเรียนรู้วิถีการอนุรักษ์ตาลโตนด ท่องเที่ยวเชิงเกษตร ติดต่อสอบถามได้ที่นายวิชาญ จุ้ยแจ้ง ประธานศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงการอนุรักษ์ตาลโตนด ต.ห้วยกรด อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท โทรศัพท์ 08-1703-1916 หรือ 09-1771-6376
