พะเยา/เชียงใหม่ – เขี่ย คุ้ย แคะ หยิบ กันสนุกมือ..หลังฝนตกแดดส่อง ชาวบ้านหลายจังหวัดภาคเหนือ รวมกลุ่มเข้าป่าหาเห็ดถอบเมนูเด็ดใต้ต้นเต็ง รัง กันคึกคักตั้งแต่ตีสาม ตกบ่ายส่งแม่ค้า/ตั้งขายในตลาด ลิตรละ 250-350 บาท ทำเงินได้เป็นพันแทบทุกวัน
เข้าหน้าฝนทุกปี..หลายจังหวัด จะเห็นภาพชาวบ้านรวมกลุ่มกันขี่มอเตอร์ไซค์ – นั่งเต็มท้ายกระบะ มุ่งหน้าไปตามผืนป่าชื้นที่มีต้นเต็ง รัง กันอย่างคึกคักตั้งแต่เช้าตรู่ทุกวัน บางกลุ่มก็เดินทางข้ามจังหวัดกันเลยทีเดียว เพื่อออกหาเห็ดเผาะหรือเห็ดถอบ ทั้งนำไปทำเมนูเด็ดจากผืนป่าและขายทำรายได้วันละเป็นพัน เพราะปีหนึ่งจะมีให้กินเพียงช่วงเดียว
เช่น ต.บ้านต๊ำ ต.แม่ปืม อ.เมืองพะเยา และใกล้เคียง ขณะนี้จะพบชาวบ้านต่างนำรถจักรยานยนต์เข้าป่า เพื่อหาเห็ดเผาะหรือเห็ดถอบกันเป็นจำนวนมากทุกวัน หลังจากที่มีฝนตกลงมาในพื้นที่ เมื่อถึงป่าต้นเต็ง รัง เป้าหมายที่คาดว่าจะมีเห็ดถอบ หรือบริเวณผืนป่าที่เคยเก็บเห็ดถอบได้เมื่อปีก่อน ก็จะจอดมอเตอร์ไซค์-รถยนต์ทิ้งไว้ ถือตะขอเรียงหน้ากระดานเข้าคุ้ยแคะพื้นดินใต้ต้นเต็ง รัง กันทันที
นายพี่ จันคำ ชาวพะเยา ที่ออกหาเห็ดเผาะหรือเห็ดถอบ บอกกับผู้สื่อข่าวว่าการหาเห็ดถอบนั้นต้องสังเกตุที่พื้นดินให้ดี ซึ่งต้องเดินเท้าก้มหน้าตามองพื้นดิน เห็นหน้าดินตรงไหนมีรอยแตกและนูนๆขึ้นมาก็ใช่เลย ลงมือใช้ไม้หรือตะขอเขี่ยหน้าดินออก ก็จะเจอเห็ดถอบอยู่ในดินประมาณ 3-4 ลูก ถ้าโชคดีหน่อยจะเจอมากเป็น 10 ลูก
โดยต้องอาศัยการเดินเท้าไปเรื่อยๆ จนกว่าจะได้เห็ดถอบในจำนวนมากพอ แต่ถ้ามีฝนตกก็จะทำให้หาเห็ดได้ง่ายกว่าเดิม เพราะฝนที่ตกลงมาจะชะล้างผิวหน้าดินออก ทำให้มองเห็นเห็ดได้ง่ายมากยิ่งขึ้น ตกบ่ายๆ หรือได้เห็ดจนเป็นที่พอใจก็กลับ ซึ่งแต่ละวันตนเองจะออกหาเห็ดประมาณ 03.00 น. ไปจนถึงบ่ายโมง แต่ละวันจะสามารถหาเห็ดได้มากน้อยต่างกันไป วันไหนหาได้มากถึง 3-4 กิโลกรัม ราคาขายตอนนี้ลิตรละ 250-350 บาท กิโลกรัมละร่วมๆ 500 บาท ก็จะทำรายได้ไม่ต่ำกว่าพันบาทขึ้นไป
สำหรับช่วงนี้เห็ดเผาะ กำลังเริ่มออกมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากเป็นต้นฤดู จึงทำให้มีเม็ดอ่อนทุกเม็ด เมื่อนำไปรับประทานก็จะมีรสชาติหวานกรอบและนุ่ม กัดดังเป๊าะ ทำให้นิยมรับประทานกันาก ซึ่งเห็ดเผาะหรือเห็ดถอบ สามารถนำไปแกง ต้มเค็มกินกับน้ำพริก หรือจะผัดใส่เนื้อหมู เป็นต้น
เช่นเดียวกับชาวบ้าน อ.ฮอด อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ ก็จะพากันเข้าป่าหาเห็ดถอบมาขายส่งให้แม่ค้า ที่จะนำไปขายต่อตามตลาด หรือขายส่งให้พ่อค้าแม่ขายต่างจังหวัดอีกทอดหนึ่งกันคึกคักทุกวัน โดยราคาเห็ดถอบจากผืนป่าฮอด-อมก๋อย ในช่วงต้นฤดูนี้ จะขายปลีกกันในราคาลิตรละไม่ต่ำกว่า 280 บาท กิโลฯละ 560 บาทขึ้นไป
