เชียงราย/พะเยา - ทำกำไรได้เป็นกอบเป็นกำทุกปี..พ่อค้าขนกว่างยกเข่งขาย รายย่อยจับมัดเขาติดอ้อยห้อยขายต่อ ให้เซียนกว่างเลือกซื้อไปขุนก่อนนำขึ้นกลอนประชันทั้งความงาม-ความแปลก และชั้นเชิงการชน
เดือนสิงหาคม-พฤศจิกายนของทุกปีเป็นห้วงเวลาที่คนเหนือหลายจังหวัด โดยเฉพาะเชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน ลำปาง พะเยา แพร่ น่าน แม่ฮ่องสอน เฝ้ารอ เพราะเป็นช่วงฤดูการชนกว่าง กีฬาพื้นบ้านยอดฮิตมาหลายชั่วอายุคน ซึ่งในอดีตจะจับด้วงกว่างจากป่าท้ายหมู่บ้านมาขึ้นกลอนชนกันได้ง่ายๆ ทุกหมู่บ้าน
แต่ปัจจุบันบริบททางสังคม สภาพแวดล้อม สภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนไป นอกจากจะเป็นกีฬาพื้นบ้านแล้ว ทำให้ “ด้วงกว่าง” เป็นสินค้าที่ทำกำไรให้พ่อค้าได้อย่างเป็นล่ำเป็นสัน ด้วงกว่างบางตัวจากราคาหลักสิบหลักร้อย พอจับขึ้นกลอนชนชนะก็มีการซื้อขายต่อกันในราคาหลักพันหลักหมื่น
นายสมชาย จันเจริญ พ่อค้ากว่างหน้าตลาดบ้านห้วยไคร้ ต.ห้วยไคร้ อ.แม่สาย จ.เชียงราย กล่าวว่า ปกติประเพณีการชนกว่างจะมีขึ้นตั้งแต่ช่วงต้นเดือนสิงหาคมของทุกปีไปจนถึงเดือนพฤศจิกายน แต่ปีนี้กว่าจะจับด้วงกว่างกันได้ก็ปลายเดือนสิงหาคม คาดว่าเป็นเพราะสภาพอากาศร้อนกว่าทุกปี ทำให้วงจรชีวิตกว่างเปลี่ยนไปช้าลงกว่าเดิม
อย่างไรก็ตาม ก็มีการนำกว่างมาขายกันมากเหมือนเดิม โดยจะมีพ่อค้าเอากว่างจากต่างจังหวัดใส่แก้วพลาสติกมาขายส่งให้ตนเป็นลัง ลังละประมาณ 100 ตัว ครั้งละประมาณ 300 ตัว ราคาเหมาประมาณ 5,000 บาท จากนั้นตนก็หาซื้ออ้อยมาให้กว่างกิน หาฝ้ายผูกเขาติดกับไม้ไผ่ติดกับแท่งอ้อยแล้วนำแขวนจำหน่ายให้บรรดาเซียนกว่างตามเกรด
โดยแยกตามขนาดและความงามของกว่าง ตั้งแต่เกรดเอ บี ซี และดี หรือบางครั้งก็มีเกรดอีด้วย กว่างเกรดเอมีราคาตัวละประมาณ 150 บาท เกรดบี 80 บาท เกรดซีตัวละ 50 บาท ราคาก็แตกต่างกันไปแล้วแต่จะต่อรองกันในแต่ละช่วงเวลาหรือความงามของกว่าง คือขนาดลำตัวใหญ่ เขายาวโค้งเหมาะต่อการชนต่อสู้ ฯลฯ และเมื่อบรรดาเซียนกว่างนำออกไปชนต่อสู้กันก็พบว่าบางตัวเมื่อได้ชัยชนะมีราคาพุ่งสูงขึ้นหลายพันบาทหรือบางตัวทะลุถึงหลัก 10,000 บาทเลยก็มี
นายสมชายกล่าวด้วยว่า ตนค้าขายกว่างแบบนี้มากว่า 3 ปีแล้ว ทำให้คนขายส่งเชื่อใจ ส่งกว่างเป็นล็อตใหญ่ๆ มาก่อนแล้วจ่ายเงินทีหลัง หรือแม้แต่ลูกค้าบางครั้งก็นำกว่างไปก่อนครั้งละหลายๆ ตัว บางครั้งนับ 100 ตัวแล้วค่อยมาจ่ายเงินทีหลังก็มี พอชุดนี้หมดก็จะแจ้งคนขายส่งนำมาให้อีกล็อตใหญ่เท่าเดิม เพื่อให้จำหน่ายได้จนถึงสิ้นเดือน พ.ย. ที่ถือเป็นช่วงเวลาสิ้นสุดฤดูกาลกว่างประจำปี
“แต่ละครั้งจะทำกำไรจากการขายได้ในระดับหนึ่ง แล้วแต่ราคาในช่วงนั้นๆ บางครั้งขายได้ 20-30 ตัวก็ได้กำไรเป็นเงินเกือบครึ่งหนึ่งของต้นทุนรับซื้อมาแล้ว แต่พอถึงปลายฤดูก็ต้องเร่งเทขายตัวละ 20 บาทเพื่อให้หมดก่อนสิ้นสุดฤดูชนกว่าง”
นายวัชรพงษ์ เดชะตา เซียนกว่างชาวพะเยาวัย 40 ปี เปิดเผยว่า ในชุมชนแต่ละพื้นที่เขตเมืองพะเยาเริ่มเข้าสู่ช่วงเทศกาล เล่น ชนกว่าง และประกวดกว่างสวยงาม กว่างแปลกกันแล้ว โดยจะมีสมาชิกกว่างชนมารวมตัวกันเพื่อนำกว่างมาประกบคู่และชนกันเหมือนเช่นทุกปี
ในปีนี้ได้นำเอากว่างธรรมชาติ ซึ่งเป็นที่นิยมของลูกค้า เพราะมีลักษณะที่สวยงาม ราคาเริ่มต้นตัวละ 100 บาท และเพิ่มสูงขึ้นไปตามลักษณะสี รูปร่าง ขนาดตัว และขนาดเขาของด้วงกว่างแต่ละตัว ซึ่งราคาที่แพงที่สุดที่ขายได้ในเวลานี้อยู่ที่ตัวละ 2,000 บาท
