เชียงราย - เผยเฉพาะพื้นที่เมืองเชียงราย มีคนถือบัตร ปชช.13 หลักหัวศูนย์ เหมือน “น้องน้ำผึ้ง” ไม่น้อยกว่า 2-3 พันคน แต่ส่วนใหญ่มีปัญหาหลักฐานการเกิด
กรณี น.ส.น้ำผึ้ง ปัญญา หรือ “น้องน้ำผึ้ง” อายุ 18 ปี นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนดำรงราษฎร์สงเคราะห์ อ.เมืองเชียงราย ที่ได้รับการพิจารณาเป็นพิเศษจากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ให้ได้รับสัญชาติไทยและทำบัตรประจำตัวประชาชนเป็นคนไทยครั้งแรกเมื่อ 10 พ.ค.ที่ผ่านมา ณ ที่ว่าการอำเภอเมืองเชียงราย
ครอบครัวของน้องน้ำผึ้งเป็นชาวไทยใหญ่ พ่อ-แม่ดั้นด้นเดนทางมาจากเมืองเชียงตุง รัฐฉาน-พม่า ลัดเลาะแม่น้ำเขินมาตั้งรกรากใหม่ในเชียงรายเมื่อ 30 ปีก่อน ซึ่งยุคนั้นถือเป็นเรื่องปกติ เพราะรัฐฉานและภาคเหนือของไทยมีคนเชื้อสาย “ไต” หรือเรียกกันต่อมาว่า “ไท” เช่น ไทยยวน ไทยเขิน ไทยลื้อ ไทยยอง ไทยใหญ่ ฯลฯ ส่วนใหญ่ล้วนเป็นเครือญาติกัน นอกจากนั้นในยุคที่รัฐฉานระอุด้วยสงคราม และการใช้อำนาจเผด็จการในอดีตทำให้คนไตรัฐฉานพากันหนีภัยข้ามฝั่งมาอยู่ไทยเป็นจำนวนมาก
โดยครอบครัวของน้องน้ำผึ้ง ได้สร้างบ้านชั่วคราวอยู่แถวบ้านท่าหลุก หมู่ 16 ต.แม่ยาว อ.เมืองเชียงราย ห่างจากพรมแดนไทย-พม่า ประมาณ 60-70 กิโลเมตร กระทั่งสามารถตั้งตัวได้ก่อนให้กำเนิดลูกชาย 1 คน และต่อมาอีก 4 ปี (6 ธ.ค. 43) นางเกี๋ยง ปัญญา ก็กำเนิดลูกสาวคือน้องน้ำผึ้ง แต่เมื่อน้องน้ำผึ้ง อายุได้เพียง 8 เดือน ผู้เป็นพ่อก็เสียชีวิตด้วยโรคประจำตัว ทำให้นางเกี๋ยง ซึ่งปัจจุบันมีอายุได้ 45 ปี หาเลี้ยงดูลูกชายและลูกสาวตามลำพังเรื่อยมา และได้ย้ายบ้านไปอยู่ในเขตหมู่บ้านกลางทุ่ง หมู่ 7 ต.แม่ยาว ไม่ห่างจากหมู่บ้านเดิม (บ้านท่าหลุก) มากนัก
กระทั่งปี 2548 กรมการปกครองได้เริ่มเข้าไปสำรวจสถานะบุคคลในพื้นที่ และได้บรรจุนางเกี๋ยง และลูกๆ เป็นบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียน หรือผู้ถือบัตรประจำตัวประชาชน 13 หลัก แต่เป็นบัตรหัวศูนย์ เมื่อ 10 ม.ค. 2548
ปัจจุบันนางเกี๋ยง เป็นแม่บ้านอยู่ที่ร้านกาแฟแถวชุมชนบ้านใหม่ ต.ริมกก เขตเทศบาลนครเชียงราย ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 5 กิโลเมตร ส่วนลูกชายอายุ 22 ปี ทำงานเป็นพนักงานอยู่ที่โรงแรมแห่งหนึ่งในตัวเมืองเชียงรายเช่นกัน ขณะที่ลูกสาวคนเล็กคือ น.ส.น้ำผึ้ง ซึ่งเป็นเด็กเรียนดีได้เกรดเฉลี่ยเต็ม 4 มาตั้งแต่ชั้นประถมโรงเรียนแม่ยาววิทยา ต.แม่ยาว กระทั่งสอบเข้าเรียนต่อชั้นมัธยมโรงเรียนดำรงราษฎร์สงเคราะห์ โรงเรียนชั้นนำของเชียงราย ทั้งยังสามารถเรียนอยู่ในห้องที่ 1 พิเศษวิชาเอกวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์ มาตลอดและมีผลการเรียนดีเด่น รวมทั้งยังมีความสามารถพิเศษหลายด้าน เช่น ทักษะด้านการสื่อสาร พิธีการ การกล่าวสุนทรพจน์ภาษาไทย รำไทย เล่นบาสเกตบอลและเต้น cover-dance เล่นดนตรีไทยได้ด้วย กระทั่งทำโครงงานแข่งขันชนะเลิศระดับประเทศ ได้เป็นตัวแทนไปร่วมแข่งขัน Science Project Competition Intel ISEF2019 สหรัฐอเมริกาดังกล่าว
ด้านนายเสรี จิ่งมาดา ผู้ใหญ่บ้านกลางทุ่ง หมู่ 7 ต.แม่ยาว อ.เมืองเชียงราย กล่าวว่าในพื้นที่ซึ่งเป็นเขตป่าเขา มีทั้งชาวไทยพื้นราบ กลุ่มชาติพันธุ์ และบุคคลไร้สถานะทางทะเบียนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก การตรวจสอบทำได้ยาก เพราะบางหมู่บ้านก็มีบ้านบริวารอยู่ด้วย บางแห่งมีกว่า 30 หมู่บ้านย่อย
กรณีของ น.ส.น้ำผึ้ง เมื่อมาเป็นลูกบ้านแล้ว ตนได้เฝ้าติดตามพบว่านิสัยดีและเรียนเก่งมาตั้งแต่เด็ก แต่ติดปัญหาตรงที่เขายังไม่เคยได้รับสัญชาติไทย แม้แต่ตอนได้รับสัญชาติ ก็ยังไม่มีทะเบียนบ้านอย่างเป็นทางการ ตนจึงให้โอนมาอยู่ในทะเบียนบ้านของตนก่อน หากในอนาคตครอบครัวเขาตั้งตัวได้แล้ว ค่อยย้ายออกไปตามสะดวก
นายสมกิจ เกศนาคินทร์ นายอำเภอเมืองเชียงราย กล่าวว่า ตามกฎหมายแล้วคนที่เกิดในราชอาณาจักรไทยและมีบิดา-มารดาเป็นคนต่างด้าวจะได้รับการพิจารณาให้ได้รับสัญชาติไทยจะต้องอยู่อาศัยมาแล้วไม่น้อยกว่า 10 ปีด้วย และต้องมีเอกสารหลักฐานการเกิด กรณีของ น.ส.น้ำผึ้ง นั้นไม่มีปัญหาเพราะมีหลักฐานชัดเจน
อย่างไรก็ตาม ในพื้นที่ อ.เมืองเชียงราย พบว่ายังมีคนที่อยู่ในสถานะถือบัตรหัวศูนย์ ไม่น้อยกว่า 2-3 พันคน ซึ่งตามปกติหากหลักฐานพร้อมก็จะใช้ระยะเวลาประมาณ 2 เดือน ก็จะได้รับบัตรประจำตัวประชาชนคนไทยเต็มตัว แต่ที่ผ่านมาก็มีคั่งค้างอยู่มาก เพราะมีทั้งคนเก่าที่สำรวจแล้ว-คนใหม่ที่พยายามจะเข้ามาเพิ่มหรือสวมคนเดิม รวมทั้งมีกลุ่มที่ไม่สามารถหาหลักฐานการเกิดในพื้นที่ เช่น สูติบัตร ฯลฯ มายืนยันได้อีก เจ้าหน้าที่จึงต้องใช้วิธีการสอบปากคำผู้นำชุมชน ญาติ หรือแม้แต่หมอตำแย เพื่อให้ได้หลักฐานที่ชัดเจน
อย่างไรก็ตาม ยืนยันว่าหากมีหลักฐานการเกิดในไทยชัดเจน และอยู่นานเกิน 10 ปี จะได้รับสัญชาติไทยแน่นอนตามกระบวนการ เพียงแต่ น.ส.น้ำผึ้ง เป็นกรณีพิเศษที่ได้รับพิจารณาก่อน เพราะต้องเป็นตัวแทนประเทศไทยเดินทางไปแข่งขันทางวิชาการในอเมริกา ซึ่งได้รับความกรุณาจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย อธิบดีกรมการปกครอง และผู้ว่าราชการ จ.เชียงราย อย่างมากด้วย
