เชียงใหม่ - หนาวนี้เที่ยวเชียงใหม่ ไปแม่แตงอย่าลืมแวะชิม..“ข้าวหลามบ้านเป้า” สามีภรรยานั่งทำ-เผาแบบบ้านๆ ล้านนา ไม่ห่าง “บัวขาววิลเลจ” ทุกวันตั้งแต่ตีสามก่อนนำออกขาย คนเคยกินชมเปาะยกให้เป็นอีกหนึ่งของดีแม่แตง
“อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่” นอกจากจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวอันดับต้นๆ ของ จ.เชียงใหม่ ที่ขึ้นชื่อในเรื่องของปางช้าง และล่องแพแล้วยังมีของดีอีกอย่างหนึ่งที่ยังไม่เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายนัก เพราะเป็นเพียงของพื้นบ้านหน้าตาธรรมดาทั่วไป แต่รสชาตินั้นการันตีได้ว่าอร่อยได้มาตรฐานเลยทีเดียว นั่นก็คือข้าวหลามยาวบ้านเป้า หลายคนอาจจะเคยได้ยินชื่อบ้านเป้าจากชื่อเสียงของบัวขาว บัญชาเมฆ นักมวยไทยชื่อดังที่มาใช้ชีวิตและเปิดค่ายมวยบัญชาเมฆ ในนามบัวขาววิลเลจ อยู่ไม่ไกลจากข้าวหลามเจ้าอร่อยนี้มากนัก
พี่ติ๊ก-นางอมรรัตน์ สุยะตา เจ้าของสูตรข้าวหลามแบบบ้านๆ แต่หอมนุ่มหวานมันอร่อย เปิดเผยว่า ทำข้าวหลามขายมากว่าสิบปีแล้ว ตั้งแต่ย้ายมาจากเชียงรายบ้านเกิด แต่จะเผาข้าวหลามขายเฉพาะฤดูหนาวเท่านั้น หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวในนาเสร็จแล้วได้ข้าวใหม่มาก็จะนำมาทำข้าวหลามขาย
โดยใช้ข้าวจากนาของตัวเองเนื้อที่กว่า 8 ไร่ ที่ปลูกข้าวเหนียวโดยไม่ใช้สารเคมีใดๆ เพื่อนำมาทำข้าวหลามขายโดยเฉพาะ ทำให้ได้ข้าวหลามที่ขาวนุ่มและหอมจริงๆ มะพร้าวก็คัดเลือกมาอย่างดีๆ นำมากะเทาะและขูด คั้นกะทิเองสดๆ วันต่อวัน ไม่ทำค้างคืนและไม่ใช้กะทิกล่อง ทำให้ได้รสชาติกะทิที่สดใหม่ หอมมัน แล้วนำมาผสมกับน้ำตาลทรายในสัดส่วนที่พอเหมาะ ไม่หวานจนเกินไป เพราะถ้าทำหวานมาก ใส่น้ำตาลเยอะเกินไป ก็จะทำให้ข้าวไม่นุ่มหรือไม่สุกดี เพราะน้ำตาลจะรัดเม็ดข้าวทำให้ข้าวแข็ง
ส่วนลักษณะข้าวหลามของพี่ติ๊กจะเป็นแบบพื้นบ้าน คือเป็นข้าวหลามกระบอกเรียวยาว เหลาเปลือกไม้ไผ่ออกจนขาวเนียน สามารถลอกออกปอกเปลือกรับประทานได้โดยง่าย แตกต่างจากข้าวหลาวกระบอกสั้นแบบภาคกลางอย่างข้าวหลามหนองมน หรือข้าวหลามนครปฐม และไม่ได้ใส่ไส้อะไรอื่นนอกจากใส่ข้าวเหนียวเพียงอย่างเดียว เพื่อรักษาเอกลักษณ์ดั้งเดิมของข้าวหลามแบบชาวบ้านแท้ๆ ไว้
กรรมวิธีการทำข้าวหลามเจ้าอร่อยแห่งบ้านเป้าก็ยังรักษาไว้ตามแบบเบ้าโบราณล้านนา คือใช้วิธีผิงไฟไปเรื่อยๆ คอยหมั่นกลับไปมาให้สุกทั่วกัน ทำให้ใช้เวลาเผาค่อนข้างนาน ซึ่งพี่ติ๊กและสามีจะตื่นขึ้นมาเริ่มต้นกระบวนการทำข้าวหลามตั้งแต่ตีสาม ทำไปเรื่อยๆ จนถึง 9 โมงเช้าก็จะเผาข้าวหลามเสร็จหมดพอดี
พี่ติ๊กบอกว่า เพราะใช้เวลาในการเผานาน และทำข้าวหลามอย่างละเอียดประณีตและสะอาด ทำให้ข้าวหลามของพี่ติ๊กเก็บไว้ได้นานถึง 3 วันโดยไม่บูดไม่เน่าเสีย โดยไม่ต้องใส่สารกันบูดแต่อย่างใด และไม่ต้องแช่ตู้เย็นซึ่งจะทำให้ข้าวแข็งกระด้าง
และด้วยความตั้งใจจริงในการทำข้าวหลาม ทำให้ข้าวหลามของ “พี่ติ๊ก” ขายดี ทำเท่าไหร่ก็หมด มีทั้งมาซื้อเองถึงที่ หรือมารับไปขายต่อ ถ้ายังมีเหลือจากที่บ้าน พี่ติ๊กก็จะนำข้าวหลามใส่รถพ่วงข้างไปขายที่ตลาดป่าจี้ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากบ้านเป้ามากนัก โดยไปขายที่ตลาดในเวลาประมาณ 10.00 น. ไม่ถึงเที่ยงข้าวหลามก็หมดแล้ว โดยพี่ติ๊กจะทำข้าวหลามวันละประมาณ 100 กระบอก ขายในราคาเดียวคือกระบอกละ 50 บาทไม่ว่าจะซื้อปลีกหรือซื้อไปขายต่อในปริมาณที่มากๆ ก็ตาม
มาเที่ยวเชียงใหม่ นอกจากอาหารพื้นเมืองอย่างไส้อั่ว น้ำพริกหนุ่ม ข้าวซอย แกงฮังเลแล้ว หากผ่านมาทางแม่แตง ลองชิมข้าวหลามเจ้าอร่อยของดีอำเภอแม่แตง ซึ่งหารับประทานกันสดๆ ใหม่ๆ ร้อนๆ ได้ที่บ้านพี่ติ๊ก-อมรรัตน์ สุยะตา บ้านเลขที่ 82/1 บ้านเป้า ต.อินทขิล ห่างจากถนนหลักทางเข้าเขื่อนแม่งัดไม่ไกลมากนัก