เชียงใหม่ - สังคมคนเลี้ยงช้างวิจารณ์กันสนั่น..หลัง “สีดอโฮป” ตกมัน กระทืบ-ฟาดควาญชาวกะเหรี่ยงร่างเละอวัยวะกระจายดับสยองคาปางช้างดังเชียงใหม่ ระบุขังแทนล่ามโซ่-งดใช้ตะขอ ผิดวิถีเลี้ยงช้าง
กรณี “สีดอโฮป” ช้างศูนย์บริบาลช้างชื่อดัง “เนเจอพาร์ค อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่” ตกมันกระทืบควาญช้างชาวกะเหรี่ยงเสียชีวิตคาที่ ช่วงสายวันนี้ (28 ธ.ค.) ทำให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ในสังคมของคนเลี้ยงช้างทั่วทั้งเชียงใหม่ และกลุ่มผู้เลี้ยงช้างทั่วประเทศไทย ถึงความเหมาะสมในการจัดการดูแลช้าง การเลี้ยงช้าง ว่าควรหรือไม่ควรอย่างไรที่จะเลี้ยงช้างแบบปล่อยอิสระ ไม่มีการบังคับช้างด้วยตะขอ หรือห้ามใช้โซ่ในการมัดเท้าช้าง ตามกระแสรักช้างที่มีการรณรงค์เรื่องนี้กันอยู่ แม้ว่าจะผิดไปจากวัฒนธรรมการเลี้ยงช้างของไทยแต่โบราณมาก็ตาม
ควาญช้าง หรือผู้เลี้ยงช้าง ส่วนใหญ่เห็นว่ามีความจำเป็นเพราะด้วยสาเหตุหลายๆ ประการ ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของความปลอดภัยในหมู่ช้างด้วยกันเอง หรือความปลอดภัยต่อควาญดังเหตุสลดใจตามข่าวนี้
นายอนันต์ ชัยปัญญา อายุ 33 ปี ชาวบ้านห้วยผักกูด อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ ที่ถือเป็นหนึ่งในควาญช้างปกากะญอรุ่นใหญ่ที่คลุกคลีกับช้างมาตั้งแต่เกิด และเริ่มเป็นควาญช้างมาตั้งแต่จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ได้ให้ความเห็นเกี่ยวกับข่าวสลดใจครั้งนี้ว่า ในฐานะควาญช้างและเป็นชนเผ่าเหมือนกันก็รู้สึกเสียใจและไม่อยากให้เหตุการณ์อย่างนี้เกิดขึ้น
นายอนันต์บอกว่า ช้างเชือกที่ก่อเหตุก็คือช้างของลุงตนที่มอบให้กับปางช้างแห่งหนึ่งซึ่งไปรับมาจากหมู่บ้านตนเมื่อนานมาแล้ว เพราะแม่ช้างเสียชีวิตจากอุบัติเหตุตกเขาทำให้ช้างเชือกนี้ขาดผู้ดูแลจึงได้นำช้างมามอบให้ปางช้าง แต่ได้มีผู้หญิงคนหนึ่งมาอ้างว่าเจ้าของคือลุงของตนมอบให้ตัวเอง ทางปางช้างจึงได้มอบให้ผู้หญิงคนนั้นไปดูแล และได้ติดตามข่าวช้างเชือกนี้เรื่อยๆ ว่าช้างเป็นอยู่อย่างไร ทำให้ได้ทราบว่าช้างเชือกนี้ได้รับการดูแลแบบไม่ให้ควาญใช้ตะขอในการฝึกช้าง บังคับช้าง ไม่ให้ใช้โซ่ล่ามขาช้าง แต่ทำกรงขังช้างไว้แทน ทำให้ช้างเกิดความเครียดมากกว่าเพราะเหมือนโดนจำคุกไว้ตลอดเวลา ไม่มีปฏิสัมพันธ์กับควาญช้าง ทำให้ช้างเชือกนี้ก้าวร้าวและดุร้ายกว่าปกติ
ในฐานะควาญช้างที่อยู่กับช้างมาตลอดชีวิต ต้องขอบอกเลยว่าการใช้ตะขอในการฝึกช้างหรือบังคับช้างมีความสำคัญมาก เพราะช้างเป็นสัตว์ใหญ่มีพละกำลังมหาศาล สามารถทำอันตรายแก่ช้างด้วยกันเองหรือต่อคนได้ ไม่ว่าจะเป็นควาญช้าง หรือนักท่องเที่ยว ควาญต้องคอยใช้ตะขอสะกิดช้างอยู่เสมอๆ เพื่อเป็นการเตือนให้ช้างรู้ว่าเขายังอยู่ในการควบคุม
“ถ้าควาญช้างไม่ใช้ตะขอกับช้าง ก็จะทำให้ช้างนั้นมีนิสัยที่ไม่ดี เหมือนเด็กเกเรที่ไม่ได้รับการสั่งสอนมา มีโอกาสที่จะทำร้ายคนได้ ไม่ว่าจะตกมันหรือไม่ตกมันก็ตาม ถ้าช้างมีนิสัยเกเร เมื่อมีโอกาสเขาจะทำร้ายคนทันที”
สำหรับกรณีช้างทำร้ายควาญจนถึงแก่ความตายตามข่าวที่เกิดขึ้นล่าสุดนี้ มีรายงานว่าช้างเชือกนี้อายุยังน้อย ควาญช้างที่เสียชีวิตได้ดูแลช้างเชือกนี้มาเป็นเวลา 4 ปีแล้ว ก็ยังไม่รู้เลยว่าช้างเชือกนี้กำลังตกมัน คนในปางช้างแห่งนั้นก็เพิ่งจะมารู้ว่าช้างตกมันจากภาพข่าวที่ปรากฏมีคราบคล้ายน้ำมันที่แก้มด้านขวาของช้าง ซึ่งมีปริมาณที่ยังน้อยอยู่ ยังไม่ถึงกับไหลเข้าปากช้าง ซึ่งถ้าช้างตกมันขนาดน้ำมันไหลเข้าปากช้างจะทำให้ช้างที่ตกมันนั้นมีกำลังและดุร้ายมาก แต่ด้วยความที่ช้างเชือกนี้มีนิสัยที่ก้าวร้าวเกเรอยู่แล้ว ทำให้ช้างทำร้ายควาญของตัวเอง
อย่างไรก็ตาม ช้างเชือกนี้เคยตกเป็นข่าวดังเมื่อหลายปีก่อนว่าเป็นช้างที่น่าสงสาร ขาดแม่ช้างดูแล โดยเจ้าของใหม่ระบุว่าช้างเชือกนี้ตกเขาตามแม่ไป แต่ติดค้างอยู่กับกิ่งไม้ เลยให้ชื่อใหม่ว่าพลายกิ่งไม้ แต่ก็เป็นที่รู้จักกันในกลุ่มคนเลี้ยงช้างว่าช้างเชือกนี้ชื่อสีดอโฮป เป็นช้างที่ดุร้าย ฆ่าคนมาแล้วหลายคน
