สุโขทัย - นั่งแล้วฟินกันทุกราย เปิดตำนาน “รถคอกหมูสุโขทัย” จาก “แป๊ะเซี่ยงเชย แซ่โง้ว” นำมาวิ่งรับ-ส่งผู้โดยสารคันแรกปี 2480 จนกลายเป็นอัตลักษณ์ท้องถิ่นที่ยังมีบริการจนถึงทุกวันนี้
เอกลักษณ์ของ จ.สุโขทัย นอกจากความเป็นเมืองมรดกโลกที่มีประเพณีสุดยิ่งใหญ่ อย่าง “ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ” และก๋วยเตี๋ยวสุโขทัยอันเลื่องชื่อ กับภาษาถิ่นสำเนียงเหน่อน่ารัก พูดปั๊บรู้เลยคนสุโขทัยแท้แน่นอน ก็ยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่ถูกกล่าวถึงจนกลายเป็นตำนานคู่เมืองสุโขทัย นั่นก็คือ “รถคอกหมู” หรือรถสองแถวไม้ ที่ใช้โดยสารระหว่างตัวจังหวัดกับอำเภอมายาวนานถึง 81 ปี
นางพูลศรี มากอยู่ อายุ 64 ปี นายท่ารถคอกหมู (สุโขทัย-เมืองเก่า) เปิดเผยว่า รถคอกหมูสายสุโขทัย-เมืองเก่า กับสายสุโขทัย-บ้านด่านลานหอย เริ่มวิ่งครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2514 คิดค่าโดยสาร 2 บาท ก่อนขึ้นราคาเป็น 5 บาท 8 บาท 10 บาท และ 15-20 บาทในปัจจุบัน
เมื่อก่อนคนจะเยอะเพราะมีรถส่วนตัวใช้กันน้อย แต่เดี๋ยวนี้คนใช้บริการน้อยลงเพราะมีรถส่วนตัวใช้กันเยอะ แต่ก็ยังพออยู่ได้เพราะยังมีนักเรียน ผู้สูงอายุ และนักท่องเที่ยวต่างชาติมาใช้บริการเป็นประจำ รวมทั้งมีกลุ่มคนที่มาเที่ยวสุโขทัยแล้วอยากลองนั่งรถคอกหมูที่เป็นเอกลักษณ์สักครั้งหนึ่งในชีวิตด้วย
นายวินัย รอดสุวรรณ อายุ 74 ปี คนขับรถคอกหมูที่มีอายุมากที่สุด เปิดเผยต่อผู้สื่อข่าวว่า ขับรถคอกหมูสายสุโขทัย-เมืองเก่า มาตั้งแต่ปี 2519 ถึงปัจจุบันก็ 42 ปีแล้ว สายตายังดี ร้อยรูเข็มยังได้ เรี่ยวแรงยังไหว ก็คงจะขับไปเรื่อยๆ ส่วนที่คนเรียกรถสองแถวไม้ หรือรถโดยสารว่ารถคอกหมูนั้น ก็เพราะสมัยก่อนเขาใช้เรียกกับรถโดยสาร จ.แพร่ ที่วิ่งมาสุโขทัยลักษณะเหมือนคอกหมู แต่มีทางขึ้นด้านข้างเหมือนรถบัส ต่อมา จึงใช้เรียกกับรถสองแถวไม้ของสุโขทัยด้วย
นายพิฆาต สุตจิตร อายุ 69 ปี เปิดเผยว่า ขับรถคอกหมูสายสุโขทัย-บ้านด่านลานหอย มานาน 43 ปีแล้ว เมื่อก่อนมีวิ่งกันอยู่ 30 คัน แต่ปัจจุบันเหลือรถของตนเองวิ่งเพียงคันเดียว และจะวิ่งวันละเที่ยวเท่านั้น โดยออกจาก อ.บ้านด่านลานหอย เวลา 9 โมงเช้า และออกจากสถานีขนส่งฯ สุโขทัยตอนใกล้ๆ เที่ยง ทุกวันนี้ก็พออยู่ได้ หักค่าน้ำมันเหลือเล็กน้อย ก็ต้องสู้ขับกันไป ถ้าร่างกายไม่ไหวเดี๋ยวเรารู้สภาพของเราเอง
นายสมชาย เดือนเพ็ญ ผู้ทรงคุณวุฒิกลุ่มจังหวัดมรดกโลกทางวัฒนธรรม จ.สุโขทัย เปิดเผยว่า สำหรับความเป็นมาของรถคอกหมูสุโขทัย เริ่มจากสมัยก่อนนั้นเคยมีรถโดยสารจากเมืองแพร่วิ่งรับส่งมาถึงที่ อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย โครงตัวถังเป็นไม้สักทรงสี่เหลี่ยมคล้ายคอกหมูแต่มีที่ขึ้นด้านข้าง ชาวบ้านเรียกกันว่ารถคอกหมู ต่อมา จึงถูกใช้เรียกกับรถโดยสารของสุโขทัยด้วยเพราะมีทรงคล้ายคอกหมูเหมือนกัน จนกลายเป็นตำนาน และเป็นที่มาของคำว่า “รถคอกหมูสุโขทัย”
อ.ทองเจือ สืบชมภู อายุ 89 ปี อดีตครูและเทศมนตรีฯ ผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมฯ กล่าวว่า สำหรับรถโดยสารประจำทาง (คอกหมู) คันแรกของเมืองสุโขทัย เจ้าของคือ “แป๊ะเซี่ยงเชย แซ่โง้ว” เป็นรถที่ใช้วิ่งรับส่งผู้โดยสารระหว่าง อ.เมืองสุโขทัย กับ อ.กงไกรลาศ ปีนั้นประมาณ พ.ศ.2480 ถนนสิงหวัฒน์เพิ่งจะสร้าง สมัยนั้นยังไม่เรียกรถคอกหมู เพิ่งมาเรียกกันภายหลังตามลักษณะตัวรถที่มีไม้กั้นเป็นคอกเหมือนคอกหมู และพูดกันจนติดปาก กลายเป็นเอกลักษณ์ของสุโขทัยไปในที่สุด
ทั้งนี้ รถคอกหมูที่วิ่งแต่ละอำเภอจะมีสีสันแตกต่างกัน และปัจจุบันคงมีเหลือวิ่งให้บริการเฉพาะสายสุโขทัย-เมืองเก่า จำนวน 30 คัน สุโขทัย-บ้านด่านลานหอย 1 คัน สุโขทัย-กงไกรลาศ 1 คัน สุโขทัย-ศรีสำโรง 5 คัน ทุ่งเสลี่ยม-สวรรคโลก 1 คัน และสายศรีสัชนาลัย-สวรรคโลก กับสายกงไกรลาศ-พิษณุโลก ก็ยังพอมีวิ่งให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน
