ลำปาง - พบคุณลุงวัย 70 อดีตนักพากย์ระดับตำนานทีมงาน “พันธมิตร” เปิดบ้านทำโรงหนังย้อนยุค ฉายหนังกลางแปลง-พากย์สดเหมือนนั่งหน้าจอเงินข้างกำแพงวัด-สนามโรงเรียน ให้ดูฟรีทุกวัน ยกเว้นวันหยุดนักขัตฤกษ์
เรียกว่าได้อารมณ์ราวกับนั่งอยู่หน้าจอเงินข้างกำแพงวัด หรือสนามหญ้าในโรงเรียนกันเลยทีเดียว กับเสียงพากย์สดๆ มุขฮาๆ ที่พากย์ได้หลากหลายบท หลากหลายตัวละคร ของคุณลุงมานิตย์ วรฉัตร หนึ่งในทีมพากย์หนังแผ่นระดับตำนานในนาม “พันธมิตร” ที่พากย์สดให้ผู้สื่อข่าวได้ฟังขณะฉายหนังจากฟิล์มภาพยนตร์ขนาด 16 มม. “พิพิธภัณฑ์หนังกลางแปลง” ริมถนนซูเปอร์ไฮเวย์ งาว-พะเยา ต.บ้านร้อง อ.งาว จ.ลำปาง
คุณลุงมานิตย์ วรฉัตร ปัจจุบันยังคงทำหน้าที่พากย์หนังแผ่นที่ดัดแปลงบ้านของตัวเองมาทำโรงภาพยนตร์ย้อนยุค หรือพิพิธภัณฑ์หนังกลางแปลง (ศูนย์อนุรักษ์ภาพยนตร์ย้อนยุค) จุคนได้ราว 50 คน และเปิดให้คนทั่วไปเข้าชมฟรีทุกวันในเวลา 14.00 น. หยุดวันนักขัตฤกษ์
คุณลุงมานิตย์บอกว่า ก่อนหน้านั้นเคยทำงานกับบริษัทโอสถสภา ในแผนกภาพยนตร์ ตระเวนฉายหนังขายยา (หรือหนังกลางแปลง) มาแล้วทั่วไทย หลังจากลาออกก็ได้เก็บรวบรวมวัตถุสิ่งของที่เกี่ยวข้องกับภาพยนตร์ โดยใช้เงินส่วนตัวของตนก่อตั้งโรงภาพยนตร์แห่งนี้มาตั้งแต่ปี 2530 เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องราวภาพยนตร์จากอดีตสู่ปัจจุบัน
ภายในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้มีการแสดงนิทรรศการถาวรเกี่ยวกับภาพยนตร์ย้อนยุค เช่น ฟิล์มภาพยนตร์ ขนาด 8 มม., 16 มม. และ 35 มม. รวมแล้วกว่า 500 เรื่อง เครื่องฉายภาพยนตร์ ขนาด 8 มม., 16 มม. และ 35 มม. ที่ยังทำงานได้ปกติ -ใบปิด หรือโปสเตอร์ภาพยนตร์ โดยนักวาดภาพคุณภาพอย่าง “เปี๊ยกโปสเตอร์” และท่านอื่นๆ รวมถึงบทพากย์ภาพยนตร์อีกมากมายหลายเรื่องที่คุณลุงมานิตย์เคยพากย์ในอดีต
คุณลุงมานิตย์เล่าว่า สมัยก่อนทีมพากย์หนังจะมีด้วยกันประมาณ 7-8 คน รายได้คนละ 50 บาทต่อหนึ่งเรื่อง หากไปกันหลายคนก็ดูที่งบประมาณ ซึ่งภาพยนตร์สมัยก่อนต้องใช้นักพากย์เพราะฟิล์มจะไม่สามารถบันทึกเสียงได้ สามารถถ่ายได้เฉพาะภาพ เมื่อนำมาฉายก็ต้องใช้คนพากย์ตามภาพที่นักแสดงแต่ละคนแสดง หรือบางครั้งนักแสดงเสียงไม่ดีก็ต้องใช้นักพากย์แทน
ต่างจากสมัยปัจจุบันที่สามารถบันทึกได้ทั้งภาพและเสียง ทำให้อาชีพนักพากย์ในปัจจุบันแทบไม่มี ตนจึงได้หันมาพากย์ในโรงภาพยนตร์ของตัวเองแทน โดยเน้นภาพยนตร์ที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น เพื่อให้เด็ก เยาวชน และประชาชนทั่วไปได้เรียนรู้ไปพร้อมๆ กับความสนุกสนาน และเพื่อไม่ให้งานภาพยนตร์กับการพากย์ ซึ่งถือเป็นศิลปะแขนงหนึ่งสูญหายไป
“ขณะนี้เชื่อว่าการพากย์แบบนี้จะเหลือเพียงแห่งเดียวในโลก ผมจึงต้องรักษาไว้ แม้จะต้องใช้เงินส่วนตัวในการดูแลก็ตาม โดยเฉพาะการดูแลที่หนักมาก คือ การดูแลฟิล์มภาพยนตร์ซึ่งไม่ง่ายเลยที่จะรักษาให้อยู่ในสภาพเดิม หากขาดหรือชำรุดก็ต้องซ่อมเองทั้งหมด แต่ผมก็สามารถทำเองได้ เนื่องจากคลุกคลีอยู่ในวงการนี้มานาน”
“พิพิธภัณฑ์หนังกลางแปลง” ศูนย์ภาพยนตร์ย้อนยุค ปัจจุบันนอกจากจะเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนแล้ว ก็ยังมีการนำหนังแผ่นออกฉายเป็นหนังกลางแปลงในงานต่างๆ เพื่อเพิ่มสีสันของงาน และพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ยังเป็นเครือข่ายกับสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (สพร.) หอภาพยนตร์แห่งชาติ สมาคมนักพากย์แห่งประเทศไทย และศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ด้วย
สำหรับประชาชน องค์กร สถาบันการศึกษาต่างๆ ที่สนใจจะเข้าชม “พิพิธภัณฑ์หนังกลางแปลง” ศูนย์ภาพยนตร์ย้อนยุคแห่งนี้สามารถติดต่อสอบถาม และจองคิวล่วงหน้าได้ที่คุณลุงมานิตย์ วรฉัตร หมายเลขโทรศัพท์ 0-5436-5561, 08-1030-4017
