เลย - ชาวนาแห้วทำพิธีรับขวัญ “พาแห้วกลับบ้าน...ต้นแห้วคืนถิ่น” พร้อมรณรงค์ปลูกแห้วกันให้แพร่หลายหลังหายสาบสูบไปจากพื้นที่นานกว่า 40 ปี เผยต้องการฟื้นรากเหง้าให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้ที่มาของชื่ออำเภอนาแห้ว เพราะทุกวันนี้แต่ละคนต่างตีความที่มาที่ไปของชื่ออำเภอกันผิดๆ
หลังจาก “แห้ว” ซึ่งเป็นชื่อของอำเภอหนึ่งใน จ.เลย ได้หายไป ไม่เห็นกันมาเป็นระยะเวลานานกว่า 40 ปี ทุกวันนี้เยาวชนคนรุ่นใหม่ไม่ทราบแม้แต่ที่มาที่ไปของอำเภอ “นาแห้ว” ล่าสุดทางอำเภอ โดยนางสาวภูมารินทร์ คงเพียรธรรม นายอำเภอได้จัดโครงการรณรงค์ให้เกษตรกรหันมาปลูกแห้วกันใหม่ โดยมีการจัดพิธีบายศรีสู่ขวัญต้นแห้ว มีชาวบ้านมาร่วมงานกว่า 100 คน ร่วมดำนาและรับขวัญต้นแห้วกลับบ้าน
นายสมบัติ ชิดทิด กำนันตำบลแสงภา และประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอนาแห้ว เล่าว่า อำเภอนาแห้วตั้งเป็นกิ่งอำเภอเมื่อ พ.ศ. 2513 โดยแยกจากอำเภอด่านซ้ายและยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อ พ.ศ. 2519 สถานที่ตั้งอำเภออยู่ที่ บ้านนาแห้ว ต.นาแห้ว ซึ่งชื่อหมู่บ้านนาแห้วนั้นตั้งชื่อตามการตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนเมื่อประมาณ 100 ปีเศษ
โดยยึดเอาหนองน้ำแห่งหนึ่งซึ่งอยู่ไม่ไกลจากหมู่บ้านนัก เรียกว่า “หนองแห้ว” ตามชื่อวัชพืชที่ขึ้นอยู่บริเวณนั้นเป็นจำนวนมาก ต่อมาได้มีการถมหนองน้ำแห่งนี้มาทำเป็นนาสำหรับปลูกข้าว ชาวบ้านจึงยึดถือเอาพื้นที่ดังกล่าวตั้งเป็นชื่อบ้านว่า “นาแห้ว”
อย่างไรก็ตาม วันเวลาผ่านไป การประกอบอาชีพทางการเกษตรเริ่มมีการใช้ยากำจัดวัชพืช ทำให้แห้วซึ่งเป็นวัชพืชชนิดหนึ่งเริ่มลดลงและสูญหายไปจากอำเภอนาแห้วในที่สุด จนคนรุ่นหลังเริ่มไม่รู้ว่าชื่อ “นาแห้ว” นั้นมีที่มาอย่างไร
หลายคนบอกว่า เมื่อก่อนมีหญ้าแห้วหมูเยอะ บางคนก็บอกว่ามีแห้วกินแห้วกันเยอะ น่าจะเป็นเหตุผลของการตั้งชื่ออำเภอว่านาแห้ว
ต่อมามีชาวบ้านกลุ่มหนึ่งได้เริ่มค้นคว้าข้อมูลจากผู้เฒ่าผู้แก่ จนทราบที่มาของชื่ออำเภอแห่งนี้มาจาก “หนองแห้ว” และปรับเปลี่ยนจากหนองมาเป็นนาเพื่อปลูกข้าว จึงเรียกชื่อเป็น “นาแห้ว” เมื่อทราบที่มาของชื่อแล้ว จึงได้เริ่มค้นหาต้นแห้ว
โดยประกาศให้ที่ประชุมกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ให้ช่วยกันค้นหา ระยะเวลาผ่านไปหลายเดือนก็ยังไม่มีใครค้นพบ
จนในที่สุด นายสมบัติ ชิดทิด กำนันตำบลแสงภา ได้ไปเยี่ยมญาติที่บ้านบ่อซ่าน เมืองบ่อแตน สปป.ลาว ได้ไปพบต้นแห้ว และได้นำกลับมาเพื่อขยายพันธุ์ในพื้นที่อำเภอนาแห้ว เป็นการพาต้นตอรากเหง้าคืนสู่มาตุภูมิเพื่อบอกเล่าสู่ลูกหลานให้เข้าใจถิ่นกำเนิด จึงเป็นที่มาของการสู่ขวัญแห้วในครั้งนี้ “พาแห้วกลับบ้าน...ต้นแห้วคืนถิ่น”
นายสมบัติบอกอีกว่า สำหรับบ้านบ่อหางนา, บ่อซ่าน เมืองบ่อแตน ฝั่งลาวนั้น ในอดีตเป็นหมู่บ้านหนึ่งที่ขึ้นอยู่กับอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย แต่ถูกแบ่งแยกตามสนธิสัญญาไทย-ฝรั่งเศส พ.ศ. 2450 ที่ใช้ลำน้ำเหืองเป็นเส้นแบ่งแยกดินแดน
“โครงการพาแห้วกลับบ้านและรณรงค์ให้ชาวนาแห้วปลูกแห้วในนากันมากขึ้นน่าจะทำให้ลูกหลานชาวนาแห้วได้เข้าใจในรากเหง้าที่มาของอำเภอถิ่นที่ตัวเองอาศัยอยู่ และแห้วก็จะกลายเป็นพืชสัญลักษณ์ของนาแห้วที่สามารถหาดูหรือหากินได้ง่ายขึ้น” นายสมบัติกล่าว
