ศูนย์ข่าวขอนแก่น - มีโอกาสน่าไปเยือน “สวนปริศนาธรรม” วัดป่าสุนทรวนาราม ต.ศิลา อ.เมืองขอนแก่น ภายในสวนตั้งรูปปูนปั้นสะท้อนวิถีชีวิตชาวอีสานผ่านประเพณีดั้งเดิม “ฮีตสิบสองคลองสิบสี่” มุ่งให้คติธรรมญาติโยมเป็นแหล่งเรียนรู้คนรุ่นใหม่ในยุคสื่อโซเชียล มีอิทธิพลต่อชีวิตความเป็นอยู่
“วัดป่าสุนทรวนาราม” ตั้งอยู่หมู่ 28 บ้านศิลา ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่น เป็นวัดป่าที่อยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองมากนัก แต่ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักแพร่หลายสักเท่าไหร่ หากใครเคยไปเยือนวัดป่าแห่งนี้แล้วน่าจะไม่พลาดที่จะเข้าไปเดินชมและศึกษาเรียนรู้ปริศนาธรรมในสวนรูปปั้น “ฮีตสิบสองคลองสิบสี่”
สวนธรรมแห่งนี้ทางวัดได้จำลองวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนสมัยโบราณผ่านศิลปะปูนปั้น บอกเล่าเรื่องราวประเพณีวิถีพุทธของชาวอีสานในรอบ 12 เดือน ซึ่งวิถีประเพณีดังกล่าวคนรุ่นใหม่บางส่วนอาจมองข้ามความสำคัญไปแล้ว
พระมหาศรายุทธ ฉายา เจ้าอาวาสวัดป่าสุนทรวนาราม เล่าว่า สวนธรรมดังกล่าวเริ่มพัฒนาจัดสร้างในสมัยอดีตเจ้าอาวาส คือหลวงปู่พระอธิการสุนทรสะมะหิโต หรือหลวงพ่อสูน ในปี 2550 ท่านได้ปั้นเป็นหุ่นคล้ายคนสะท้อนวิถีชีวิตประเพณีของคนอีสานในแต่ละเดือน เพื่อเป็นคติสอนใจให้กับญาติโยม โดยเฉพาะกลุ่มคนรุ่นใหม่ได้ศึกษาเรียนรู้วิถีชีวิตของบรรพบุรุษชาวอีสาน ที่มีคติธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจให้ครองตนอยู่ในศีลธรรม
“การปั้นหุ่นแต่ละเดือนในวัดป่าสุนทรวนารามเพื่อเป็นสวนฮีตสิบสองคลองสิบสี่ และอุทยานการศึกษาของคนทั่วไป โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ได้รู้ถึงคนโบราณหรือคนรุ่นเก่า ได้ดำเนินประเพณีตามรูปปั้นที่อยู่ในวัด แม้ในยุคโลกโซเชียลเน็ตเวิร์กจะเปลี่ยนไปมากก็ตาม แต่ฮีตสิบสองคลองสิบสี่ก็ยังต้องดำรงสืบไปชั่วลูกชั่วหลาน” เจ้าอาวาสวัดป่าสุนทรวนารามกล่าว
ข้อมูลในวิกิพีเดีย ฮีตสิบสอง คลองสิบสี่ เป็นขนบธรรมเนียมประเพณีของชาติพันธุ์ลาว ซึ่งรวมถึงชาวลาวอีสานที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็นวัฒนธรรมแสดงถึงความเป็นชาติเก่าแก่และเจริญรุ่งเรืองมานาน เป็นเอกลักษณ์ของชาติและท้องถิ่น และมีส่วนช่วยให้ชาติดำรงความเป็นชาติของตนอยู่ตลอดไป
ฮีตสิบสอง มาจากคำสองคำ ได้แก่ ฮีต คือคำว่า จารีต ซึ่งหมายถึง ความประพฤติ ธรรมเนียม ประเพณี ความประพฤติที่ดี และ สิบสอง หมายถึง สิบสองเดือน ดังนั้นฮีตสิบสองจึงหมายถึงประเพณีที่ชาวลาวในภาคอีสาน และประเทศลาว ปฏิบัติกันมาในโอกาสต่างๆ ทั้งสิบสองเดือนของแต่ละปี เป็นการผสมผสานพิธีกรรมที่เกี่ยวกับเรื่องผีและพิธีกรรมทางการเกษตร เข้ากับพิธีกรรมทางพุทธศาสนา
โดยฮีตสิบสองคลองสิบสี่นี้ จะประกอบไปด้วย ฮีต 12 ฮีต และคลอง 4 ประเภท มี 14 คลอง ได้แก่ ฮีต บุญเข้ากรรม (บุญเดือนอ้าย) ฮีต บุญคูณลาน เดือนยี่ ฮีต บุญข้าวจี่ (เดือนสาม) ฮีต บุญเผวสหรือบุญมหาชาติ (เดือนสี่) ฮีต บุญสงกรานต์ (บุญเดือนห้า) ฮีตบุญบั้งไฟ (บุญเดือนหก) ฮีตบุญซำฮะ (บุญเดือนเจ็ด) ฮีตบุญเข้าพรรษา ฮีตบุญข้าวประดับดิน ฮีตบุญข้าวสาก ฮีตบุญออกพรรษา ฮีตบุญกฐิน
