พะเยา - ศรัทธาวัดลี เมืองกว๊านพะเยา พร้อมใจลงมือเก็บยอดขี้เหล็ก-ทำเครื่องแกง เตรียมทำ “แกงขี้เหล็ก” ไม่ต่ำกว่า 10 หม้อยักษ์ สานประเพณีกินแกงขี้เหล็ก-สรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลี เดือน 5 เป็ง 22 กุมภาฯ นี้ เชื่อกินแล้วแข็งแรงตามชื่อ
วันนี้ (20 ก.พ.) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ขณะนี้ชาวบ้านคณะศรัทธาวัดลี ต.เวียง อ.เมืองพะเยาต่างเร่งมือเตรียมยอดขี้เหล็ก-เครื่องแกง เพื่อปรุงแกงขี้เหล็กแจกจ่ายให้ญาติโยมที่จะมาร่วมงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลี พระธาตุที่สูงที่สุดของจังหวัด มีอายุครบ 521 ปี และเป็นประเพณีกินแกงขี้เหล็กเดือนห้าเป็ง ขึ้น 15 ค่ำ ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันมาฆบูชา 22 ก.พ. 59 ที่จะถึงนี้
ซึ่งจังหวัดพะเยาเป็นจังหวัดหนึ่งของภาคเหนือที่มีขนบธรรมเนียมประเพณีที่แตกต่างจากจังหวัดอื่น โดยเฉพาะงานที่เกี่ยวข้องกับวัดวาอารามในพุทธศาสนาที่ได้รับการสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบัน นั่นคือ เมื่อถึงวันงานประเพณีเดือนห้าเป็ง หรืองานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลี ทางคณะกรรมการ รวมถึงชุมชนและชาวบ้านวัดลี เมืองชุม วัดจอง ก็จะมาช่วยกันแกงขี้เหล็ก
โดยเริ่มตระเตรียมกันตั้งแต่ก่อนวันงานห้าเป็ง ลงมือเก็บยอดขี้เหล็ก-เครื่องแกงเตรียมไว้ พอถึงเดือนห้าขึ้น 15 ค่ำก็จะแกงผักขี้เหล็กให้ผู้มาร่วมงานประเพณีได้กินกันทั้งพระสงฆ์ และชาวบ้าน ที่มาร่วมงานสรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลี ซึ่งในแต่ละปีจะมีผู้คนมาร่วมงานและมากินแกงผักขี้เหล็กกันเป็นจำนวนมาก
พระครูอนุรักษ์ บุรานันท์ รองเจ้าคณะจังหวัดพะเยา เจ้าอาวาสวัดลี กล่าวว่า งานประเพณีเดือนห้าเป็ง หรืองานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลี จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี และจะมีประเพณีกินแกงขี้เหล็กร่วมด้วย ซึ่งได้ปฏิบัติสืบทอดกันมานานหลายชั่วอายุคน โดยคนโบราณเชื่อกันว่าหากได้รับประทานแกงขี้เหล็กแล้วจะทำให้ร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ตามชื่อของขี้เหล็ก จึงได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน
นายทองคำ ครองทรัพย์ ไวยาวัจกรวัดลี กล่าวว่า งานประเพณีเดือนห้าเป็งวัดลีจะมีการกินแกงผักขี้เหล็ก ซึ่งในหนึ่งปีมีเพียงครั้งเดียว ที่ทางวัดร่วมกับคณะศรัทธาลูกศิษย์ลูกหาของหลวงพ่อพระครูอนุรักษ์ บุรานันท์ หรือชาวบ้านเรียกครูบาบุญชื่น จะพากันมาช่วยกันเตรียมงานในวัดก่อนจะถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือนห้า หรือเดือนห้าที่นอกจากจะมีงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลีแล้ว ทางวัดลียังมีประเพณีกินแกงขี้เหล็กร่วมด้วย จึงถือว่างานประเพณีเดือนห้าเป็งวัดลีต้องเป็นงานประเพณีกินแกงขี้เหล็กด้วย
สำหรับการทำแกงขี้เหล็กตามประเพณีกินแกงขี้เหล็กวัดลี ทางหลวงพ่อครูบาบุญชื่น ได้ร่วมกับชาวบ้านชุมชนวัดลี ศรีจอมเรืองเมืองชุม และลูกศิษย์จะช่วยกันแกง โดยเริ่มจากพากันเก็บยอดขี้เหล็กทั้งใน และต่างอำเภอ นำมารวมกันจำนวนหลายร้อยกิโลกรัม หรือพอประมาณแกงให้ได้ไม่ต่ำกว่า 10 หม้อแกงขนาดใหญ่
เมื่อได้ยอดขี้เหล็กมาก็จะทำการคัด และมัดเป็นขนาดพอดี แล้วนำไปลวกด้วยน้ำร้อน แช่ค้างคืนไว้ในน้ำซาวข้าว บรรจุโอ่งมังกร หลังจากนั้นเอามาล้างน้ำสะอาดก่อนนำมาสับให้ละเอียด และที่ขาดไม่ได้ก็คือ เนื้อปลาสดๆ เอาแต่เนื้อปลา จะเน้นเนื้อปลาที่มีเกล็ดเท่านั้น นำมาคั่ว ผสมกับเครื่องปรุง มีข้าวคั่ว พริก เกลือ น้ำปลา ผักต่างๆ ใส่หม้อแกงต้มให้เดือดแล้วเอาขี้เหล็กใส่ ก่อนตักใส่ถ้วยนำไปถวายพระภิกษุ สามเณร ตลอดจนชาวบ้าน และญาติโยมที่มาร่วมงานรับประทานกัน โดยแต่ละปีจะทำไม่ต่ำกว่า 1,000 ถ้วย
สำหรับงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจ้าวัดลี หรืองานเดือนห้าเป็ง เริ่มตั้งแต่วันนี้-22 ก.พ. 59 และเป็นการฉลองพระธาตุเจ้าวัดลี ที่มีอายุครบ 521 ปี รวมถึงเป็นการหาทุนทรัพย์ในการปิดทององค์พระธาตุเจ้าวัดลีด้วย โดยนายศุภชัย เอี่ยมสุวรรณ ผู้ว่าราชการจังหวัด จะมาเป็นประธานอัญเชิญน้ำสรงพระราชทานน้ำหอมดอกไม้เทศ ขึ้นสรงองค์พระธาตุในวันที่ 22 ก.พ.ที่จะถึงนี้ เริ่มเวลา13.00 น.เป็นต้นไป
