ลำปาง - ศูนย์อนุรักษ์ไทย สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ สมเด็จพระพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ ประสบผลสำเร็จในการผสมเทียมช้างครั้งแรกของประเทศ โดยฝีมือของสัตวแพทย์เอเชีย ตกลูกเป็นช้างเพศผู้ น้ำหนักแรกเกิด 100 กิโลกรัม
ตามที่โรงพยาบาลช้าง ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย ได้ร่วมกับคณะสัตวแพทยศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์, คณะสัตวแพทยศาสตร์ มช., ปางช้างแม่สา, มูลนิธิกองทุนรักษ์ช้างภาคเหนือ, สถาบันวิจัยสุขภาพช้างแห่งชาติ, มูลนิธิอมตะ, บจก.เคเพอร์ฟอร์แมนซ์ ได้ทำโครงการผสมเทียมช้างด้วยน้ำเชื้อช้างแช่แข็ง เป็นครั้งแรกของโลก และทดลองผสมเทียมโดยใช้น้ำเชื้อสดขึ้นครั้งแรกของประเทศไทย โดยทีมสัตวแพทย์ทีมแรกของเอเชีย ที่ทำการวิจัยเกี่ยวกับงานทางด้านการผสมเทียมช้าง
ทีมสัตวแพทย์ได้เริ่มรีดเก็บน้ำเชื้อและตัวอย่างน้ำเชื้อ ภายในศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย เพื่อประเมินคุณภาพน้ำเชื้อทั่วๆ ตั้งแต่ปี 2543 เป็นต้นมา และได้เก็บน้ำเชื้อแช่แข็งได้สำเร็จเป็นครั้งแรกของโลกเมื่อปี 2545 และได้ทำการทดลองผสมเทียมครั้งแรกเมื่อเดือนมกราคม 2546 เป็นต้นมา โดยใช้ช้างภายในศูนย์จำนวน 3 เชือก และปางแม่สา จำนวน 2 เชือก แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจากพบว่าปัญหาอุปสรรค คือ ช้างเพศเมียบางเชือกอายุมาก น้ำเชื้อไม่แข็งแรง คุณภาพน้ำเชื้อลดลง
ดังนั้น ทีมสัตวแพทย์จึงได้วางแผนทดลองผสมเทียมด้วยน้ำเชื้อสดก่อน คือ ทดลองผสมเทียมช้างเพศเมีย ชื่อ พังขอด อายุ 25 ปี เป็นช้างของศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย เมื่อวันที่ 8-10 มิถุนายน 2548 โดยการนำน้ำเชื้อของช้างเพศผู้ ชื่อ พลายจาปาตี อายุ 12 ปี ที่ได้รับบริจาคจากสวนสัตว์เทลอาวีฟ ประเทศอิสราเอล ซึ่งเป็นช้างงา ที่มีลักษณะสวยงามและมีคุณภาพน้ำเชื้อดี หลังจากผสมเทียมเสร็จ ทีมสัตวแพทย์ได้มีการตรวจด้วยเครื่องอุลตราซาวด์ มาโดยตลอด พบว่าช้างมีสุขภาพดี
นายสัตวแพทย์สิทธิเดช มหาสาวังกุล รักษาการหัวหน้าฝ่ายโรงพยาบาลช้าง กล่าวว่า ตามกำหนดแล้วคาดว่าช้างพังขอดจะตกลูกในเดือนมีนาคม แต่ไม่แน่ใจว่าจะเมื่อไหร่ แต่ตามปกติช้างจะตั้งท้องประมาณ 20-23 เดือน ซึ่งก็จะประมาณปลายเดือนมีนาคมแต่เมื่อคืนที่ผ่านมา (7 มี.ค.50) ช้างพังขอดได้เกิดอาการเจ็บท้องและร้องโหยหวน
ทีมสัตว์แพทย์จึงได้เข้าตรวจสอบพบว่า พังขอด กำลังจะคลอดลูก ซึ่งถือว่าคลอดเร็วกว่ากำหนดประมาณ 20 วัน ซึ่งก็ประสบผลสำเร็จในการคลอดเป็นอย่างดี เนื่องจากแพทย์ได้ฉีดยาซึมให้พังขอด เพราะกลังว่าลูกจะได้รับอันตราย เมื่อตกลูกพบว่าลูกช้างเป็นเพศผู้นำหนักแรกคลอด 100 กิโลกรัม มีสุขภาพแข็งแรงดีทุกประการ
ในช่วงเย็นของวันนี้ (8 มี.ค.) จะได้มีการแถลงข่าวถึงความสำเร็จในครั้งนี้อีกครั้ง และคาดว่า ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยจะนำลูกช้างเชือกดังกล่างทูลเกล้า ถวายพระบามสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องวโรกาส 80 พรรษา นี้ด้วย
