สภาวัฒนธรรมยุโรป (KULTUR-FORUM EUROPA) ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2535 จากการริเริ่มของ ฮันส์-ดีทริช เกนส์เชอร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเยอรมันในช่วงเยอรมนีรวมประเทศ และส่งเสริมความคิดเห็นด้านวัฒนธรรมยุโรปทุกสาขา ได้ประกาศเป็นทางการว่า ผู้ชนะรางวัลประสิทธิภาพด้านวัฒนธรรมยุโรป (European Award for Cultural Achievement) ประจำปี 2560 ได้แก่ สมเถา สุจริตกุล คีตกวี วาทยกรและประพันธกรไทย
ประธานสภาวัฒนธรรมยุโรปจะเดินทางมาประเทศไทยเพื่อมอบรางวัลให้ สมเถา สุจริตกุล ด้วยตนเอง ในวันที่ 18 ธันวาคม ซึ่งตรงกับวัน International Migrants Day ของสหประชาชาติ ในงานแสดงคอนเสิร์ตที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทยซึ่งสมเถาจะทำหน้าที่วาทยกร อำนวยซิมโฟนีหมายเลข 9 ของคีตกวีปรมาจารย์เบโธเฟน
สภาวัฒนธรรมยุโรปยกย่องสมเถาสำหรับผลงานด้านความหลากหลายของวัฒนธรรมว่า ในฐานะทูตวัฒนธรรมระหว่างตะวันออกและตะวันตก สมเถาได้ฟันฝ่าอุปสรรค ก้าวข้ามเส้นแบ่งเขตแดนและความแตกต่างทางประวัติศาสตร์ และประสบความสำเร็จในการประสานสัมพันธไมตรีและความร่วมมือทางวัฒนธรรมระหว่างไทยกับยุโรปซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่ง
ดร. ปีเตอร์ ปรูเกล เอกอัครราชทูตเยอรมันประจำประเทศไทย ได้ทวิตเตอร์ข้อความถึงสมเถาว่า “สมเถาสมควรได้รับรางวัลนี้เป็นอย่างยิ่ง” และคุณกอบกาญจน์ วัฒนวรางกูร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ได้ส่งข้อความแสดงความยินดีและกล่าวว่า สมเถาคือ “ความภาคภูมิใจของประเทศไทย”
“รางวัลนี้ทำให้ผมตื่นเต้นและรู้สึกเจียมตัวเป็นอย่างมาก” สมเถา กล่าวเมื่อได้ทราบว่าคีตกวีที่ไดัรับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ในอดีตมีเพียงคนเดียวคือ ฮันส์ เวอร์เน่อร์ เฮนซเซอร์ ผู้เป็นหนึ่งในบรรดานักดนตรีเยอรมันที่มีชื่อเสียงที่สุดแห่งศตวรรษที่ 20 ผู้ชนะรางวัลรายอื่นๆ ล้วนแล้วแต่เป็นบุคคลสำคัญ อาทิ จอร์จ ดูเฟรสเน (นักแสดง) ดั๊ก ไรท์ (นักประพันธ์อเมริกัน) ดมิทรีส ทซาตโซส (นายกเทศมนตรีกรุงเอเธนส์ กรีก) เอลิซาบิตตา เพนเดอเรสก้า (ผู้รังสรรค์เทศกาล “คราคอฟ เบโธเฟน” ) ผู้กำกับการแสดง นักออกแบบลีลาระบำ และนักการเมือง ฯลฯ ผู้ได้รับรางว้ลคนแรกคือ แอนน์มารี เรงเกอร์ สตรีคนแรกที่ได้รับตำแหน่งประธานสภาผู้แทนราษฎร และสตรีคนแรกที่ได้รับการเสนอนามเป็นประธานาธิบดีโดยพรรคการเมืองใหญ่ในสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี
สมเถา เชื่อว่า การแสดงภายใต้โครงการคีตมหามหากาพย์ทศชาติซึ่งเป็นนวัตกรรมที่เขารังสรรค์ขึ้นเพื่อเผยแผ่พุทธศาสนาจากอดีตชาติทั้งสิบของพระพุทธเจ้าในรูปแบบการแสดงบนเวที มีบทบาทสำคัญในการโน้มน้าวชาวยุโรปให้เกิดความสนใจ โดยเฉพาะการนำส่วนหนึ่งของการแสดงภายใต้โครงการดังกล่าวไปแสดงทัวร์ยุโรปโดยคณะมหาอุปรากรโอเปร่าสยามเมื่อปีที่แล้วซึ่งประสบความสำเร็จท่วมท้น
นอกจากได้รับการยอมรับว่าเป็นมหาอุปรากรสมบูรณ์แบบมาตรฐานสากล ยังสร้างความตื่นตะลึงให้ผู้ชมในด้านผลงาน ส่งผลให้ประเทศไทยปรากฏเป็นจุดเด่นในแสงสีแห่งวัฒนธรรมระดับนานาชาติ อนึ่ง เมื่อผลงานชุดนี้สำเร็จลุล่วงทั้งสิบพระชาติ นิตยสารโอเปร่านาวซึ่งมีอิทธิพลสูงสุดในวงการมหาอุปรากรกล่าวว่า คีตมหากาพย์ทศชาติจะเป็น ‘ผลงานคลาสสิคขนาดใหญ่ที่สุดในโลก’
ตั้งแต่ปี 2548 เป็นต้นมา สภาวัฒนธรรมยุโรปได้มีการมอบรางวัลประเภทอื่นคือรางวัล European Tolerance ผู้รับรางวัลนี้ในปี 2553 ได้แก่นายแพทย์เยอรมัน เดิร์ค เวเบอร์-อารยธรรมโสภณ สำหรับผลงานเกี่ยวกับเด็กพิการและป้องกันโรคเอดส์ในประเทศไทย
“การที่เว็บไซต์ของสภาวัฒนธรรมยุโรปประกาศเป็นทางการว่า ‘ประเทศไทยชนะรางวัลประจำปี 2560’ มีความหมายสำหรับผมมาก
“สิ่งที่น่าตื่นเต้นเกี่ยวกับศิลปะวัฒนธรรมกำลังจะเกิดขึ้นในบ้านเมืองของเรา ความเชื่อมั่นว่าเรากำลังมุ่งหน้าไปสู่ความเป็นศูนย์กลางศิลปวัฒนธรรมแห่งภาคพื้นเอเชียทำให้ผมทิ้งงานอาชีพในตะวันตกซึ่งทำมานานถึงครึ่งศตวรรษ เดินทางกลับบ้านเกิดเมืองนอน แล้วมันก็เกิดขึ้นที่นี่จริงๆ ผมดีใจที่สุดที่ได้เป็นส่วนเล็กๆ ของการปฏิวัติครั้งนี้ และภูมิใจเป็นอย่างยิ่งที่ได้รับรางวัลนี้ในนามศิลปินและประชาชนคนไทย” สมเถา กล่าวทิ้งท้าย
